________________
૧૦૨
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૯૭-૯૮ તત્ત્વકાયઅવસ્થાનું વારંવાર સ્મરણ થવાથી વૈરાગ્યભાવોની પુષ્ટિ થાય છે, તેથી ચારિત્રને અનુકૂળ ઉત્તમભાવોનો સંચય થાય છે, જે ઉત્તમભાવોને કારણે ચિત્તવૃત્તિમાં રહેલા ભાવશત્રુ એવા મોહના સંસ્કારો નષ્ટપ્રાયઃ થાય છે. મોહના સંસ્કારો નષ્ટપ્રાય: થવાના કારણે તે શ્રાવકના ચિત્તમાં તેઓને સ્થાન નહિ મળવાથી સૂક્ષ્મ રીતે શ્રાવકના કોઈ ગુહ્યભાગમાં સંસ્કારરૂપે તે મોહના પરિણામો રહેલા હોય છે, જે ભગ્નવાસવાળા એવા મોહનાં સૈન્યો વિષમ એવા સ્થાનમાં છુપાઈને રહેલાં છે તેવાં જાણવાં.
આથી કોઈક નિમિત્તને પામીને તે સંસ્કારોનો સળવળાટ થાય તો શ્રાવકના ચિત્તમાં પણ તેઓનો ઉપદ્રવ થાય છે. ફક્ત ભગવાનની પૂજાથી ઉત્પન્ન થયેલા ચારિત્રના પરિણામથી સંયમનું બળ અત્યંત થવાથી તે મોહના સંસ્કારો વ્યક્તરૂપે પ્રગટ થતાં નથી. Iળા શ્લોક -
चारित्रधर्मेण वशीकृताऽथ, सर्वाऽपि जन्तोरिह चित्तवृत्तिः । शुष्काटवीत्वं प्रविहाय लीलाરાત્વિતિ વિસ્તૃત્વરશ્રી: ૧૮ | શ્લોકાર્ધ :
હવે અહીં=સંસારમાં, ચારિત્રધર્મથી વશ કરાયેલી અને વિસ્તાર પામતી એવી લક્ષ્મીવાળી જતુની સર્વ પણ ચિત્તવૃત્તિ શુષ્ક અટવીપણાને છોડીને લીલા કરવાને માટે આરામપણાને પામે છે બગીચાના ભાવને પામે છે. II૯૮II. ભાવાર્થ - ચાસ્ત્રિધર્મથી વશ કરાયેલી અને વિસ્તાર પામતી એવી લક્ષ્મીવાળી પ્રાણીની સર્વ ચિત્તવૃત્તિ શુષ્ક અટવીપણાનો ત્યાગ કરીને આત્માને સ્વસ્થતારૂપ લીલા કરવા માટે બગીચા જેવી :
પૂર્વમાં કહ્યું કે શ્રાવકો પોતાની ભૂમિકા પ્રમાણે પરમેશ્વરની પૂજા કરે છે
