________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૯૦
શ્લોક :
सम्यक्त्वभाजां त्रिविधाऽपि सेयमेकातपत्रप्रभुताविधात्री । मिथ्यात्वभाजामपि विघ्नहर्जी,
धर्माप्तिकृद् ग्रन्थिसमीपगानाम् ।।१०।। શ્લોકાર્ચ -
સમ્યગ્દષ્ટિઓને ત્રણ પ્રકારની પણ તે આ પૂર્વશ્લોકોમાં કહેલી ત્રણ પ્રકારની પૂજા, એક આતપત્રવાળી એકછત્રી સામ્રાજ્યવાળી પ્રભુતાને કરનારી છે, ગ્રંથિ સમીપ રહેલા એવા મિધ્યદષ્ટિઓને પણ વિજ્ઞાને હરનારી અને ધર્મની પ્રાપ્તિને કરનારી છે. II૯oll ભાવાર્થ :સમ્યગ્દષ્ટિઓને ત્રણ પ્રકારની પૂજા એકછત્રી સામ્રાજ્યવાળી પ્રભુતાને કરનારી :
બોધમંત્રીએ મોહના ઉપદ્રવના વિનાશના હેતુ એવી ત્રણ પ્રકારની પરમેશ્વરની પૂજા છે તેમ કહેલ. આ ત્રણ પ્રકારની પૂજા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો કરે છે, તેઓને માટે આ પૂજા એકછત્રવાળી પ્રભુતાન કરનારી છે.
આશય એ છે કે ઉત્તરગુણવ્રતધારી શ્રાવક અને શુદ્ધ શ્રાવક તે બન્ને પણ સમ્યગ્દષ્ટિ છે, તેથી પૂર્વમાં વર્ણન કરાયેલી ત્રણે પૂજાઓ સમ્યગ્દષ્ટિ કરી શકે છે અને તે ત્રણ પ્રકારના સાધકો સ્વભૂમિકા અનુસાર પરમેશ્વરના પારમાર્થિક સ્વરૂપને જાણનારા છે અને પરમેશ્વરના પારમાર્થિક બોધપૂર્વક સ્વભૂમિકા અનુસાર તેમની ભક્તિ કરે છે તેનાથી તેઓમાં પ્રભુતા પ્રગટે છે, જેના કારણે મોહથી તેઓ ઉપદ્રવ પામી શકતા નથી તે તેમની પ્રભુતા એકછત્રી સામ્રાજ્યવાળી છે; કેમ કે ભગવાનની પૂજા કરનાર સમ્યગ્દષ્ટિના ચિત્તમાં હંમેશાં વીતરાગભાવનું એકછત્રી સામ્રાજ્ય વર્તે છે, તેથી તેઓ મોહથી સુરક્ષિત રહે છે અને ઉત્તર ઉત્તરની ભૂમિકાને પામીને સંસારનો અંત કરવા સમર્થ બને છે.
