________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા/શ્લોક-૭૮-૭૯ ભાવાર્થ :વિવેકવાળા સાધુઓ અને શ્રાવકોની પોતાના ચિત્તમાં વર્તતા સબોધ સાથે પર્યાલોચન કરી મોહના ઉપદ્રવના નાશની વિચારણા :
શ્લોક-૭૫થી ૭૭ સુધી ચારિત્રરાજાએ બોધમંત્રીને મોહના ઉપદ્રવનું વર્ણન કર્યું. ત્યાર પછી મંત્રીને કહે છે કે મોહના વિપ્નના અત્યંત વિનાશનો હેતુ જે હોય તે વિચારીને તું મને કહે. આનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે જે સાધુઓ અને જે શ્રાવકો વિવેકવાળા છે તે પોતાનામાં વર્તતા સદ્ધોધ સાથે પર્યાલોચન કરે છે અને પોતાને થતાં પ્રમાદથી જે ઉપદ્રવો થાય છે તેનું સમાલોચન કરે છે અને શાસ્ત્રવચન અનુસાર પોતાનો જે બોધ વર્તે છે તે બોધવચન અનુસાર મોહના ઉપદ્રવના અત્યંત નાશનો તેઓ વિચાર કરે છે.
શ્લોકના ઉત્તરાર્ધમાં ચારિત્રરાજાએ કહ્યું કે ઘણી ચિતારૂપી મોટા સમુદ્રમાંથી ઉત્તારને કરનાર નાવ જેવી તારી મતિ થાઓ. તેથી એ પ્રાપ્ત થાય કે યોગમાર્ગમાં પ્રવૃત્ત એવા સાધુઓ અને શ્રાવોના ચિત્તમાં જે ચારિત્રનો પરિણામ વર્તે છે તે પરિણામથી પ્રેરિત તેઓમાં વર્તતો શાસ્ત્રાનુસારી બોવ મોહના અત્યંત નાશના ઉચિત ઉપાયનો નિર્ણય કરવા સમર્થ છે. ll૭૮ શ્લોક :
इतीरिते भूमिभुजा ब्रवीति, सद्बोधमन्त्री कलितोरुनीतिः । बलस्य कार्यं न हि तेषु राज
स्त्राणं कला येषु पलायनस्य ।।७९।। શ્લોકાર્ચ -
આ પ્રમાણેકપૂર્વશ્લોકોમાં કહ્યું એ પ્રમાણે, રાજા વડે સમ્બોધમંત્રી પ્રેરિત કરાયે છતે, જાણી છે વિશાલ નીતિ જેણે જાણી છે શુદ્ધ વિશાલ નીતિ જેણે, એવો સબોધમંત્રી કહે છે હે રાજન, જેઓમાં=જે મોહરાજાના સૈન્યમાં, પલાયનની કલા ત્રાણ છે=રક્ષણ છે, તેઓમાં
