Page Text
________________
132
योगविधानविंशिका सप्तदशी ઉપદેશક અવિધિનો પ્રવર્તક ન ગણાય. માટે “અમે તો ક્રિયાનો જ ઉપદેશ આપીએ છીએ અવિધિનો નહિ. લોકમાં અવિધિપ્રવૃત્તિ થાય એને માટે અમે જવાબદાર નથી. લોકો પોતે જ અવિધિ આચરે એમાં અમે શું કરીયે ?' એમ કરીને પરહિતનિરત એવા ધર્માચાર્યો ઉદાસીન બનવું યોગ્ય નથી. પરંતુ સર્વ ઉદ્યમ વડે અવિધિનો નિષેધ કરીને ઉપદેશકે શ્રોતાઓને વિધિમાં જ પ્રવર્તાવવા જોઈએ. એ રીતે જ એમને માર્ગે ચઢાવ્યા ગણાય. જો અવિધિમાં પ્રવર્તાવે તો તે ઉન્માર્ગ પ્રવર્તનને કારણે એમનો નાશ કર્યો જ ગણાય. વળી, તીર્થોચ્છેદભીજનોએ એ પણ વિચારવું જોઈએ કે વિધિના વ્યવસ્થાપનથી જો એક પણ જીવને બોધિનો લાભ થાય તો તેથી ચૌદ રાજલોકમાં અમારિ પટહ વગડાવ્યા જેવું થશે. એથી તીર્થોન્નતિ પણ થશે. અવિધિસ્થાપનથી તો તીર્થનો નાશ જ થશે. જેને શાસ્ત્રશ્રવણકાળે પણ સંવેગ થતો નથી એવા વિષય તૃષ્ણાના અતિરેકવાળા શ્રોતાને ધર્મશ્રવણ કરાવવામાં પણ મહાદોષ છે. વિધિ સાંભળવામાં રસ લેનારને જ ઉપદેશ આપવો જોઈએ. વિધિની પ્રવૃત્તિમાં જ તીર્થની રક્ષા છે.
मुत्तूण लोगसन्नं दट्टण य साहुसमयसब्भावं । सम्मं पंयट्टियव्वं बुहेणमइनिउणबुद्धीए ॥ १६ ॥ -मुक्त्वा लोकसंज्ञां दृष्ट्वा च साधुसमयसद्भावम् ।
सम्यक्प्रवर्तितव्यं बुधेनातिनिपुणबुद्ध्या ॥ १६ ॥ (આટલું બધું ઉંડુ ઉતરીને શું કરવું છે ? જે ઘણા કરે તેમ કરવું. કહ્યું પણ છે કે - “મહીનનો ચેન તિઃ સ પ્રસ્થા : ') વળી, “વર્તમાનમાં જીતવ્યવહાર (પરંપરાથી આવેલ વ્યવહાર) ની જ પ્રવૃત્તિ મોટે ભાગે દેખાય છે. જ્યાં સુધી તીર્થ ટકશે, ત્યાં સુધી જીતવ્યવહાર રહેવાનો હોઈને તીર્થની વ્યવસ્થા પણ જીતવ્યવહારથી જ છે. માટે નકામી ચર્ચા મૂકીને જેમ બધા કરતા હોય તેમ કરો.” આવી શંકા કોઈને થાય તેના ઉત્તરમાં ગ્રન્થકાર મહર્ષિ જણાવે છે કે -
લોક સંજ્ઞા છોડી દઈને સિદ્ધાન્તના કલ્યાણકારી રહસ્યને જાણીને ડાહાપુરુષે અતિનિપુણ બુદ્ધિ વડે ચૈત્યવન્દનાદિ અનુષ્ઠાનમાં વિધિથી પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. (ટી.) “લોક કરે તે પ્રમાણ' એવી શાસ્ત્રનિરપેક્ષ માન્યતા તે લોકસંજ્ઞા. જે લોક કરે એજ કરવું. એ પ્રમાણ હોય તો મિથ્યાષ્ટિઓનો ધર્મ કદી પણ ત્યાજ્ય ન બને. અનાર્યો કરતાં આર્યો ઓછાં છે, જૈનો તેથી પણ ઓછા છે. તેમાં પણ સારા શ્રાવકો તો થોડા જ છે અને તેમના કરતાં પણ ઘણા જ થોડા સદનુષ્ઠાન કરનારા છે. લૌકિક માર્ગમાં કે લોકોત્તર માર્ગમાં શ્રેયોર્થિ થોડા જ મળવાના. રત્નનો વ્યાપાર કરનાર હંમેશા થોડા જ હોય છે. તેમ આત્મશુદ્ધિ સાધકો પણ હંમેશા અલ્પ સંખ્યામાં
१ ख घ च उड्ढूण (वोढा) य साहु० २ अ क घ च परियट्टियव्वं
| SR No. | 022073 |
| Book Title | Vinshati Vinshika Sarth |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Kantivijay, Hembhushanvijay, Chandrabhushanvijay |
| Publisher | Paramshreddhay Prakashan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 182 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |