________________
119
प्राचश्चितविशिका षोडशी
किरियाए अपच्चारे जत्तवओ णावगारगा जह य । पच्छित्तवओ सम्मं तह पव्वज्जाए अइयारे ॥ १९ ॥ क्रियाया अनुपालम्भे यत्नवतो नापकारका यथा च ।
प्रायश्चित्तवतः सम्यक्तथा प्रव्रज्याया अतिचारे ॥ १९ ॥
ઈર્યાદિ ક્રિયામાં યતનાશીલના હાથે કંઈ આચરણ (કોઈ જીવનો નાશ વગેરે) થઈ જાય તો તે જેમ અપકારક પાપકર્મના બંધનું કારણ નથી. તેમ પ્રાયશ્ચિત વહન કરનારને પણ તે અતિચારો અપકારક – વિરાધક ભાવમાં લઈ જનાર બનતા નથી. (ટી.) લૌકિકમાં પણ જેમ કોઈ અપરાધ થઈ જાય એની તુરત માફી માંગી લેનારને દુશ્મન પણ મિત્ર બની જાય છે. તેમ જે પ્રાયશ્ચિત લે છે તેને પ્રવજ્યાના અતિચારો પણ અપકારક રહેતા નથી. (પ્રાયશ્ચિત્તથી શુદ્ધિ થઈ જતી હોવાથી)
एवं भावनिरुज्जो जोगसुहं उत्तमं इहं लहइ । परलोगे य नरामरसिवसुक्खं तप्फलं चेव ॥ २० ॥
एवं भावनीरुनो योगसुखमुत्तममिदं लभते । ... परलोके च नरामरशिवसौख्यं तत्फलं चैव ॥ २० ॥
આવી રીતે ભાવનીરોગી બનેલો તે યતિ અહીં પણ ઉત્તમ યોગસુખને પામે છે અને પરભવમાં તેના ફળ તરીકે દેવ-નરના ઉત્તમોત્તમ સુખો અથવા પરમોત્કૃષ્ટ એવું મોક્ષનું સુખ પામે છે. . "सव्वा वि पव्वज्जा पायच्छित्तं भवंतरकडाण पावाणं कम्माणं ।"
પ્રાયશ્ચિત પંચાશક ગા. ૪૮ સમસ્ત પ્રવજ્યા એ પૂર્વે કરેલાં દુષ્કૃત્યોનું પ્રાયશ્ચિત છે.
પીઠમહાપીઠનું દષ્ટાંત : મહાવિદેહમાં પુંડરિકીણી નામે નગરી છે. ત્યાં પૂર્વે વૈર નામે ચક્રવર્તિ થયા. તે વૈર ચક્રવર્તિએ પોતાના ચાર ભાઈઓ સાથે વૈરસેન નામના તીર્થંકર પાસે દીક્ષા લીધી. એ ચાર ભાઈઓના નામો અનુક્રમે - બાહુ, સુબાહુ, પીઠ અને મહાપીઠ હતાં. વૈરમુનિ શ્રુતનો ઘણો અભ્યાસ કરીને ગચ્છપતિ બન્યા અને પાંચસો સાધુઓ સાથે વિહરવા લાગ્યા. બાહુ મુનિ લધિમાન હતા. તેઓ સાધુઓની અશનાદિ વડે ખૂબ જ ભક્તિ કરવા લાગ્યા. સુબાહુ મુનિ સ્વાધ્યાયાદિથી શ્રમિત થયેલા સાધુઓની ખેદ પામ્યા વગર વિશ્રામણા કરવા લાગ્યા. પીઠ અને મહાપીઠ સદૈવ સ્વાધ્યાયમાં મસ્ત રહેતા. એક વખત ગચ્છપતિએ બાહુ અને સુબાહુ મુનિના વૈયાવૃત્વગુણની ખૂબ જ પ્રશંસા કરી. તે સાંભળીને પીઠ અને મહાપીઠને ખેદ
१ घ किरियाए अपचारे जत्तवओ णादगारगा जह ।
