________________
[૧૦] ગંગા નામને દ્વિીપ છે તે આઠ જન લો પહોળો છે. તેના મધ્યમાં ગંગાદેવીનું ભવન છે તેની મધ્યમાં મણિપીઠિકા ઉપર ગંગાદેવીની શય્યા છે. ગંગાનદી ગંગાપ્રપાત કુંડના દક્ષિણ તેરણથી નીકળીને ઉત્તર ભારતમાં થઈ ખંડપ્રપાતા ગુફા તથા વૈતાત્યને ભેદીને ભરતક્ષેત્રના દક્ષિણાર્ધના બહુમધ્યભાગે ચાલીને, ઉત્તર ભાગમાં ને દક્ષિણ ભાગમાં સાત સાત હજાર નદીઓથી પરિવરીને પ્રારંભમાં અર્ધ કેશ ઊંડી ને પ્રાંતે પાંચ કેશ ઊંડી થઈને જંબુદ્વીપની જગતને ભેદીને લવણસમુદ્રમાં મળે છે.
પદ્મદ્રહના પશ્ચિમ બાજુના તરણથી નીકળીને સિંધુ નદી પિતાના પ્રપાતકુંડમાં પડી તમિલ ગુફા તથા વિજયાલ્ય પર્વતને ભેદીને ગંગાનદી પ્રમાણે પ્રારંભમાં ને પ્રાંતે પ્રવાહમાં પહોળી ને ઊંડી થઈને ભરતક્ષેત્રના ઉત્તર ને દક્ષિણાર્ધમાં મળીને ચૌદ હજાર નદીઓથી પરિવરી જગતીને ભેદી પશ્ચિમ બાજુએ લવણસમુદ્રને મળે છે.
એ પદ્મદ્રહમાંથી ઉત્તર દિશાના તારણે નીકળીને ત્રીજી હિતાંશા નદી ર૭૬ જન ને ૩ કળા પર્વત પર વહીને ગંગા નદીથી બમણું પ્રવાહ વિગેરેના પરિમાણુવાળી પિતાના નામના ૧૨૦ એજન પ્રમાણ લાંબા પહેળા અને ૧૬
જનના દ્વીપવાળા પ્રપાતકુંડમાં પડી, તેમાંથી નીકળી શબ્દાપાતિ નામના વૃત્તવૈતાદ્યથી અર્ધ જન છેટી રહીને હેમવત ક્ષેત્રમાં પશ્ચિમ બાજુએ વહી લવણ સમુદ્રને મળે છે.
. હિમવાન પર્વત ઉપર ૧ સિદ્ધાયતન, ૨ ક્ષુલ્લહિમવત, ૩ ભરત, ૪ ઈલાદેવી ૫ ગંગાવર્તન ૬ શ્રીદેવી, ૭ રહિતાશા, ૮ સિંધુ આવર્તન, ૯ સુરાદેવી, ૧૦ હૈમવત અને ૧૧ વૈશ્રમણ નામના ૧૧ ફૂટ છે. તે સર્વરત્નમય છે.
