________________
કહ્યો છે. એમાં ધાન્ય ૨૪ પ્રકારનાં છે, તથા ધન રત્નાદિ ૨૪ પ્રકારે છે, ચતુષ્પદ ૧૦ પ્રકારે છે, દ્વિપદ ૨ પ્રકારે છે, અને કુષ્ય ૧ પ્રકારે છે તથા સ્થાવરરૂપ વાસ્તુ ૩ પ્રકારે છે એ પ્રમાણે ૬૪ ભેદ થાય છે, અથવા ગણનીય ધરણીય, મેય, અને પરિ છેદ્ય એમ ચાર પ્રકારને પણ પરિગ્રહ છે. ત્યાં જાયફળ, ફેફળ વિગેરે જામ, કંકુ, ગળ વિગેરે ઘરમ, ઘી, મીઠું વિગેરે મેય, અને રત્ન વસ્ત્ર આદિ
છેદ્ય કહેવાય. વીસ ધાન્ય આ પ્રમાણે યવ-ઘઉં— શાલી–ત્રીહિ-સાઠી–કેદ્રવા-આણુક (જવાર)-કાંગ-રાલ–તિલ -મગ-અડદ–અતસી-ચણા–તિઉડી– વાલ–મઠ– અને એના તથા ઇક્ષુ (બંટી)–મસૂર-તુવર–કલથી-ધાણા–કલાય-એ ૨૪ ધાન્ય છે. ૨૪ રત્નાદિ આ પ્રમાણે–સુવર્ણ–ત્રપુ-ત્રાંબુ-રૂપું લેહ –સીસું–હિરણ્ય-પાષાણ–વા–મણિમેતી– પ્રવાલ – શંખતિનિસ–અગુરૂ-ચન્દન–વસ્ત્ર-અમિલાન (ઉનવસ્ત્ર) કાષ્ટાદિનખ–ચર્મ–દાંત-કેશ-ગંધ-અને દ્રવ્ય ઔષધ ભૂમિ–ગૃહ –અને વનસ્પતિ એ ૩ સ્થાવર વાસ્તુ જાણવી. તથા ચકારઅદ્ધ (ગાડી) અને દાસ આદિ એમ બે પ્રકારે દ્વિપદ જાણવા. ગાય-ભેંસ-ઉંટ-બકરૂં-ઘેટું-અશ્વ (જાતિમાન અશ્વ)-ખચ્ચર –ઘેડ (અજાતિમાન અશ્વ–ગર્દભ–હસ્તિ–એ પશુએ ૧૦ પ્રકારનાં ચતુષ્પદ કહેવાય. અનેક પ્રકારનાં જુદી જુદી જાતનાં જે ઉપકરણ (રાચરચીલું અથવા ઘરવખરી) તે ગુણ કહેવાય એ કુષ્યનું લક્ષણ છે. એ અર્થ (પરિગ્રહ) છ
૧-૨-૩-૪-૫-૬–૭. એ સર્વ ભેદ આગળ ગાથા દ્વારાજ ગ્રંથકારજ કહેશે.
