________________
વિભક્તિવિચાર પ્રકરણ તેનાથી ઓછા પરમાણુથી બનેલા અને ઓછા આકાશપ્રદેશને અવગાહીને રહેલા કોઇ પણ સંસ્થાનો દ્રવ્યોમાં હોતા નથી. અર્થાત્ તે તે સંસ્થાનો ઓછામાં ઓછા તેટલા આકાશપ્રદેશને અવગાહીને રહેલા હોય છે. આ સંસ્થાનોનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી લોકપ્રકાશ અને પશવણાદિગ્ર માં જણાવેલું છે. માટે વિસ્તારથી જાણવાની ઇચ્છાવાળાઓએ ત્યાંથી જોઈ લેવું T૧૩પા. नीरूवअजीवाणं धम्माधम्मतलिक्खकालाणं । भावा गइठिइअवगाहवत्तणालक्खणा नेया ॥१३६॥
ભાવાર્થ-અરૂપી અજીવદ્રવ્યો ધમસ્તિકો, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય અને કાલના ભાવો અનુક્રમે ગતિ, સ્થિતિ, અવગાહના-જગ્યા આપવી અને વર્તના-દ્રવ્યનું પર્યાયરૂપે પરિણામ પામવારૂપ જાણવા ૧૩૬ll सुगमाउ गइठिईओ, आधेयत्तेण वित्तिरवगाहो । नव्वपुराणत्ताईपरिणामो वत्तणा होइ ॥१३७॥ जीवाण पोग्गलाण य, हवंति गइमादयो जओ भावा । धम्मप्पमुहे हितो, तम्हा तेसिं इमे भावा ॥१३८॥ एत्थ हि जीवाईणं, धम्मेण गई तिमिस्स पयसेव । होइ अहम्मेण ठिई, खलियस्साऽऽलंबणेणेव ॥१३९॥ तेसिं चिय अवगाहो, आगासतले जलाण कलसे व्व। कालेण नवत्ताई, अभावओ अन्नभावे वि ॥१४०॥
