________________
મુક્તિમાં નથી. આરોગ્ય પ્રાપ્ત થયા પછી દવાની જરૂર રહેતી નથી. કૂવો ખોદાયા પછી કોદાળીની જરૂર રહેતી નથી...૮ उपकारिस्वजनेतरसामान्यगता चतुर्विधा मैत्री। मोहासुखसंवेगान्यहितयुता चैव करुणेति ॥९॥
દરેક ભાવનાનું વર્ણન કરે છે :મૈત્રી ચાર પ્રકારે છે. (૧) ઉપકારી: ઉપકાર કરનાર પર મૈત્રીભાવ. (૨) સ્વજન: પોતાના ભાઈ ભાંડુ અને સ્વજનનો ઉપકાર ન
હોવા છતાં તેમજ ઉપકારની આશા વગરનો મૈત્રીભાવ. (૩) ઇતર સ્વજન અને સંબંધ વિનાના પૂર્વ પુરુષોએ સ્વીકારેલા
અને ગુણ ગાયેલા ઉપર મૈત્રીભાવ. (૪) સામાન્ય અપરિચિત સર્વપર હિતબુદ્ધિથી મૈત્રીભાવ.
કરૂણા ચાર પ્રકારે છે. (૧) મોહઅજ્ઞાનયુત: અપથ્ય માંગતા માંદા માણસને તે અપથ્ય
આપવું તે (એની ઇચ્છા પૂરી કરો તે માનીને આપવું.) -- . મોહકરૂણા કહેવાય છે. (૨) અસુખ દુઃખી પ્રાણીને વસ્ત્ર, આહાર, શયન, આસન વિ.
અનુકંપાની બુદ્ધિથી આપવું તે અસુખકરૂણા. (દુઃખીકરૂણા) (૩) સંવેગ મુક્તિના અભિલાષવડે સુખી પ્રાણી પર પ્રીતિની બુદ્ધિથી
સાંસારિક દુઃખથી છોડાવવાની ઇચ્છા તે સંવેગ-કરૂણા તે
છોને હોય છે. (૪) અન્યહિતયુતાઃ સામાન્યથી પ્રીતિયુક્ત સંબંધ ન હોવા છતાં
અન્ય બધા જ પ્રાણી પર હિતબુદ્ધિવાળા કેવલી મહામુનિની જેમ બનવું તે અન્યહિતયુતા કરૂણા....૯
(ધર્મનું અંજન કર્મનું મંજન
