________________
[ પ ]
( પ્રકાશકીય-નિવેદન )
વિક્રમની સત્તરમી શતાબ્દિમાં તપાગચ્છને નામશેષ કરવા માટે જેમણે કમ્મર કસેલી હતી, તેવા દિગંબર-ખરતર-આંચલિક અને પૂનમીઆ આદિ દશ મતના નાયકો-સાધુઓ અને તેમના ભક્તોની સામે અડીખમ પર્વતની જેમ સ્થિર રહીને અને પોતાના જ સમુદાયના કે તપગચ્છવર્તી સાધુઓ આદિના સાથ સહકાર સિવાય એકલે હાથેજ તે તે મતવાદીઓનો આગમ, વ્યવહાર, નીતિ, યુક્તિ, પ્રયુક્તિ આદિવડે પરાભવ કરવા પૂર્વક, અરે! પંડિતોની સભામાં તથા રાજસભામાં પણ વાદ કરીને તેઓને સંપૂર્ણ ચૂપ કરી દેવાનું અદ્ભુત સામર્થ્ય ધરાવનાર એવા પૂજ્ય મહામહોપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજી મહારાજે સ્વોપજ્ઞવૃત્તિ સહિત રચેલો એવો આ “પ્રવચન પરીક્ષા” નામનો મહાગ્રંથ, જે સંસ્કૃત ભાષામાં છે, તેનો જો ગુજરાતી ભાષામાં ભાષાંતર કરીને પ્રગટ કરવામાં આવે તો—
જૈન શાસનના એક અપ્રતિહત યોદ્ધા એવા પૂજ્ય મહોપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજી ગણિપુંગવે શાસન-તપગચ્છ અને સ્વસમુદાય માટે આપેલા ભોગોની સામાન્યજનને પણ ખાત્રી થવા સાથે તેમની શાસન-શાસ્ત્ર અને તપગચ્છની સંરક્ષણતાની પણ પૂર્ણ ખાત્રી થાય.”
આવો સુંદર વિચાર પૂ.આ.શ્રી નરેન્દ્રસાગરસૂરિજી મહારાજની મનોભૂમિકા પર કેટલાય સમયથી અંકિત થયેલ હતો; પરંતુ “પોતે સંસ્કૃતનું ગુજરાતી કરે અને તે પ્રમાણે જ સામે સાંભળનાર વ્યક્તિ લખવા લાગે, તો જ આ કાર્ય થાય તેમ હતું.”
તેવામાં એક પુણ્યપળે સ્વ. પૂ. ગચ્છાધિપતિ આ.ભ.શ્રી હેમસાગર સૂરીશ્વરજી. મ. ના શિષ્ય મુનિશ્રી મહાભદ્ર સાગરજી મહારાજે પૂ.આ. શ્રી નરેન્દ્ર સાગરસૂરિજી મ.ના પુણ્ય સંકલ્પને મૂર્તિમંત બનાવવા પોતાની શક્તિ કામે લગાડી, અને તેઓ દરરોજ એક દોઢ કલાકના સમયનો ભોગ આપી તેઓ જેમ ગુજરાતી અનુવાદ કરાવે તેમ ઝડપથી લખી, ફરી તેની કોપી કરી, બીજે દિવસે વાંચી સંભળાવે, અને તેમાં યોગ્ય સુધારા વધારા કરતાં ૯૦૦-પાનાની પ્રેસકોપી પણ તૈયાર કરી આપી. !!
આમ પૂ. મુનિરાજશ્રી મહાભદ્ર સાગરજી.મ. ના ભગીરથ લેખનના પ્રયત્નથી પૂજ્યશ્રીનો પુણ્ય સંકલ્પ વાસ્તવિક બન્યો. ત્યારબાદ આ પુસ્તકને ગ્રંથકારશ્રીએ આપેલા “કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણ” નામની સાન્વર્થકતા બતાવવા માટે, તેમ જ મોગલ બાદશાહે પોતાના પટ્ટહસ્તી પર આ ગ્રંથરત્નને પધરાવીને સંપૂર્ણ શહેરમાં શોભાયાત્રા કાઢી હતી. તેને જણાવતાં એવા ટાઈટલના બે ચિત્રો પણ બનાવી દીધા.
ત્યારપછી આ અનુવાદ ગ્રંથને સુવ્યવસ્થિત અને વધુ આકર્ષક બનાવવા માટે ગણહિત ચિંતક પૂ. પ્રવર્તક મુનિરાજશ્રી મુનીન્દ્ર સાગરજી મહારાજે અનેક કાર્યોની જવાબદારીમાં પણ આના માટે સમયનો સંપૂર્ણ ભોગ આપીને અને જોઈતી સામગ્રી પૂરી પાડી હતી. તેથી તેઓનો ઉપકાર જેટલો માનીયે તેટલો ઓછો છે.
