________________
૮૨
શતકસંદોહ
પામતા નથી, ત્યાં સુધી આ અપાર અને અસાર એવા સંસારસાગરમાં પરિભ્રમણ કરતા જ રહે છે. પ૪
अन्नाणं खलु कटुं, अन्नाणाओ न किंचि कट्ठयरं । भवसायरं अपारं, जेणावरिआ भमंति जिआ ॥ ५५ ॥
અજ્ઞાન એ જ ખરેખર મહાકષ્ટ છે. અજ્ઞાનથી અધિક બીજું કોઈ કષ્ટ-દુઃખ આ જગતમાં નથી. એ અજ્ઞાનથી ઘેરાયેલા જીવો અપાર સંસારસાગરમાં ભટકે છે. પપ
इगबितिचउरिदियए, संमुच्छिमजीवरासिपडिआणं । दुलहाइ धम्मबोही, अबोहिलाभासु जोणीसु ॥ ५६ ॥
જ્યાં ધર્મની પ્રાપ્તિ દુર્લભ છે એવી એકેન્દ્રિય-બેઇન્દ્રિય, ઇન્દ્રિય - ચઉરિન્દ્રિય તથા સંમૂર્છાિમ જીવરાશિમાં પડેલા - રહેલા જીવોને બોધિલાભ થતો નથી. પ૬
को नारयाणं धम्मं, कहेइ ताणंपि बोही दूरेणं । तिरिआ वि किसन्नत्ता, तेणं अइदुलहो बोहिपहो ॥ ५७ ॥
નરકમાં રહેલા નારકીઓને પણ ધર્મનો ઉપદેશ કોણ આપે ? ત્યાં ધર્મનો ઉપદેશ આપનાર કોઈ ન હોવાથી તેમને પણ બોધિલાભ થતો નથી. તિર્યંચો પણ કષ્ટથી પીડિત હોવાના કારણે તેમને પણ બોધિમાર્ગ અતિદુર્લભ છે. પ૭
मणुआ वि जवणसयबब्बराइ, बहुविहअणारिया कत्तो । बोहिं लहंति मूढा, दयाइपरिणामपरिमुक्का ॥ ५८ ॥ .
યવન, શક, બર્બરાદિ અનેક પ્રકારના અનાર્યો માનવ હોવા છતાં દયાદિના પરિણામથી રહિત અને મોહમૂઢ હોવાના કારણે બોધિ ક્યાંથી પામી શકે ? ૫૮
