________________
જણાય. જેથી સ્વપ્નમાં પણ “દેહ એ જ આત્મા છે.” એવા ભામનો તાપ ન થાય. ૬૮.
પુણ્ય પાપ વ્રત અવ્રત, યુગતિ દોઉકે ત્યાગ, અવત પરે વ્રત ભી ત્યજે, તાતે ધરિ શિવ-રાગ. ૬૯
પુણ્ય-પાપ, વ્રત-અવત અથવા વ્રતથી પુણ્ય, અવતથી પાપ અને તે બંનેના ત્યાગથી મુક્તિ થાય છે માટે મોક્ષાર્થી મોક્ષનો રાગ ધારણ કરી અવતની પેઠે છેવટે વતથી પણ નિવૃત્ત થાય છે. ધર્મસંન્યાસ નામનો યોગ પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે યોગ સામર્થ્યના બળે પછી તેને વ્રતની જરૂર રહેતી નથી. તે અવસ્થામાં ઈચ્છા વિના પણ શુભયોગનું પ્રવર્તન સ્વાભાવિક રીતે જ ચાલુ હોય છે. જેમ પ્રથમ દંડની પ્રેરણાથી ચકનું ભ્રમણ થાય છે પછી દંડની પ્રેરણાવિના પણ પોતાની મેળે જ ચકભ્રમણ ચાલે છે તેમ યોગની ઉચ્ચભૂમિકામાં સહજ પ્રયત્ન વિના જ આત્માની પવિત્રતા જળવાઈ રહે છે. ૬૯
પરમ - ભાવ પ્રાપ્તિ લગે, વ્રત ધરિ અવ્રત છોડિ; પરમ - ભાવ - રતિ પાય કે, વ્રત ભી ઇન મેં જોડિ. ૭૦
પ્રથમ હિંસા વગેરે અવ્રતોનો ત્યાગ કરવો જરૂરી છે અને જ્યાં સુધી પરમ વીતરાગભાવ પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાંસુધી મહાવતોને ધારણ કરવા જોઈએ. પછી પરમ વીતરાગતા રૂપ પદ પમાય ત્યારે વ્રતને પણ તેમાં જોડી દેવા. ૭૦
દહન સમેં ક્યું તૃણ દહે, હું વ્રત અવ્રત છેદિ; કિયા શક્તિ ઇનમેં નહિ, યા ગતિ નિશ્ચય ભેદ. ૭૧
જેમ અગ્નિ તૃણને બાળીને પોતે તેમાં સમાઈ જાય છે, તેમ વ્રત પણ અંતે વિલયભાવને પામે છે. અને છેદવાની ક્રિયાશક્તિ વ્રતમાં નથી. બાહ્ય અને આત્યંતર બે પ્રકારના અવતને છેદવાની
