________________
સમાધિશતક
૨૦૩
રૂપ આદિને જોવું, તેને કહેવું - કહેવરાવવું એ બધું કૂટ - મિથ્યા છે, પાંચ ઇન્દ્રિયો અને મન-વચન-કાયાના યોગથી આત્મા પરભાવમાં રમણ કરવાથી આત્મઋદ્ધિની લૂંટાલૂંટ થાય છે. ૧૬
પરપદ આતમ દ્રવ્યકું, કહન સુનન કછુનાંહિ; ચિદાનંદઘન ખેલ હી, નિજપદ તો નિજમાંહિ. ૧૭
આત્મદ્રવ્યને પરપદ-અભ્યપદ-પીગલિક પદાર્થ અંગે કાંઈ કહેવાનું કે સાંભળવાનું પ્રયોજન નથી. કારણ કે જ્ઞાન અને આનંદનો ઘન એવો આત્મા તો પોતાના સ્વરૂપમાં રમણ કરે છે. પોતાનું પદ તો પોતામાં જ છે ૧૭
ગ્રહણ અયોગ્ય ગ્રહે નહિ, ગ્રહો ન છોડે જેહ; જાણે સર્વ સ્વભાવતે, સ્વપર-પ્રકાશક તેહ. ૧૮
આત્મજ્ઞાની પુરુષ ગ્રહણ કરવા માટે અયોગ્ય એવી પદ્ગલિક વસ્તુને ગ્રહે નહિ, અને ગ્રહણ કરવા યોગ્ય શુદ્ધસ્વરૂપને ગ્રહણ કરીને છોડે નહિ, સર્વ પદાર્થને સ્વભાવથી જાણે છે અને તે સ્વ-પર પ્રકાશક નિર્મળ આત્મજ્ઞાની થાય છે. ૧૮
રૂપેકે ભ્રમ સીપમેં, ન્યું જડ કરે પ્રયાસ; દેહાતમ-ભ્રમર્તે ભયો, હું તુજ કૂટ અભ્યાસ. ૧૯
જેમ જડ માણસ છીપમાં રૂપાનો ભ્રમ થવાથી તેને લેવા પ્રયાસ કરે છે, તેમ તે ચેતન ! તને દેહમાં આત્મબુદ્ધિના ભ્રમથી ખોટો અભ્યાસ થયો છે. ૧૯
મિટે રજત ભ્રમ સીપમેં, જન પ્રવૃત્તિ જિમ નાહિ; ન રમે આતમ-ભ્રમ મિટે, હું દેહાદિકમાંહિ. ૨૦
