________________
૧૪
શતા દોહ જે કારણથી રાગ-દ્વેષ અને મોહ એ સંસારનાં કારણ કહ્યાં છે, અને આર્તધ્યાનમાં એ ત્રણેય છે, તેથી આર્તધ્યાન એ સંસારવૃક્ષનું બીજ છે. ૧૩
कावोय-नील-काला-लेस्साओ नाइसंकिलिट्ठाओ । अट्टल्झाणोवगयस्स, कम्मपरिणामजणियाओ ॥ १४ ॥
આર્તધ્યાન કરનારને અતિસંક્લિષ્ટ નહિ એવી કાપોત - નીલકૃષ્ણ લેશ્યાઓ હોય છે, તે લેશ્યા કર્મપરિણામથી ઉત્પન્ન થાય છે. ૧૪
तस्सऽकंदण-सोयण-परिदेवण-ताडणाई लिंगाई । इट्ठानिट्ठविओगा-विओगवियणानिमित्ताई ॥ १५ ॥ निंदइ य निजकयाइं, पसंसइ सविम्हओ विभूईओ । पत्थेइ तासु रजइ, तयजणपरायणो होइ ॥ १६ ॥ सद्दाइविसयगिद्धो, सद्धम्मपरम्मुहो पमायपरो । जिणमयमणवेक्खंतो, वट्टइ अद्भृमि झाणंमि ॥ १७ ॥
આર્તધ્યાનનાં લિંગ (ચિહ્ન) છે - આઝંદ, શોક, ઉકળાટ, ફૂટવું વગેરે. એ ઈષ્ટ વિયોગ, અનિષ્ટ અવિયોગ તથા વેદનાને કારણે થાય છે. (વળી એમાં) પોતાના કરેલા કાર્યની (અ૫ ફળ આવતાં કે નિષ્ફળ જતાં) હલકાઈ બોલે છે અને બીજાની સંપત્તિની વિસ્મિત હૃદયે પ્રશંસા કરે છે, અભિલાષા કરે છે, એમાં જ રક્ત બને છે અને એને ઉપાર્જવામાં લાગી જાય છે, શબ્દાદિ વિષયોમાં વૃદ્ધ-મૂચ્છિત બને છે, ક્ષમાદિ ચારિત્રધર્મથી પરામુખ રહે છે અને મદ્યાદિ પ્રમાદમાં આસક્ત થાય છે. આર્તધ્યાનમાં વર્તતો જીવ જિનાગમથી નિરપેક્ષ બને છે. ૧૬-૧૭
तदविरय - देसविरय - पमायपरसंजयाणुगं झाणं । सव्वप्पमायमूल, वजेयव्वं जइजणेणं ॥ १८ ॥
