________________
મગ્નતાષ્ટકમ
(૫)
મનું સ્વરૂપ, પદ ૨ (રાગ–ધનાશ્રી.)
' * મગ્નતા ભાવ સમાન, જગમાં મગ્નતા ભાવ સમાન;
સાધન નહિં કે જાન, જગમાં મગ્નતા – ઇંદ્રિય ગણ અટકાવીને રે, કરી નિજ મન શાન્ત; મગ્ન પુરૂષ ચાહે સદાએ, પ્રહિ જ્ઞાન અને કાન. જે પરબ્રહ્મથી મગ્ન હમેશાં, જ્ઞાનામૃત રસપૂર; એ સભાવથી વિરમવું તે, ઝેર હળાહળ પૂરે. જગમાં. ૨ સ્વભાવ સુખમાં મગ્ન પુરૂષ તે દેખે જગત સ્વરૂપ; અન્યભાવકૃત નાંહિ બને એ, સાક્ષાત રે અનૂપ. જગમાં. ૩ પરબ્રહ્મના સુખમાંહિ રસિક તે, પુદગલ ભાવે વિરક્ત; જર મદમસ્ત જેરૂ તણે રે, આદરભાવ કે અત્ર. જગમાં. ૪ વૃદ્ધિ જબ પર્યાય બની, પ્રગટે તે તેજ સ્વરૂપ ભાંખ્ય શ્રી ભગવતિજી અગે, મગ્ન પુરૂષનું એ રૂ૫. જગમાં. પ પાન મગ્નના સુખને રે, ગણવા શક્તિ ન હોય; ચદનરસ ચતુરાગમન એ, ઉપમા ઘટે ન કેય. જગમાં. ૬ શમ સુખ પિષક બિંદુની જ્યાં મહાન કથા કહેવાય; જ્ઞાનામૃત સર્વગની એ, રતવના દિય ન થાય. જગમાં. ૭ દષ્ટિ કૃપાની વૃષ્ટિજ જાણું, વાણી છે અભૂતપૂર; જ્ઞાન ધ્યાન મત્ત ગીને રે, વંદનથી ભય ચૂર. જગમાં. ૮ - ૨ સારાંશ—(આત્મસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવામાં) મગ્ન એટલે તદ્દરૂપ થવું. એવી ભાવના સમાન આ જગતમાં અન્ય કઈ સાધન નથી.
મગ્ન પુરૂષ નિરંતર ઈદ્રિના સમુહને પિતાના કબજામાં રાખે છે તેમજ મનની નિશ્ચલતા મેળવી ફક્ત જ્ઞાન ગ્રહણ કરવામાં ઉદ્યમી હોય છે. ૧.
જ્ઞાનરૂપી અમૃતના રસના પૂર સમાન પરબ્રહ્મ-મોક્ષ તેના વિષે જે પુરૂષ નિરંતર મગ્ન છે તેને તે ઉત્તમ ભાવથી પાછું હઠવું તે હળાહળ ઝેર સમાન છે. ૨.
સ્વભાવ સુખમાં જે પુરૂષ મગ્ન છે તે આ જગની વિચિત્રતા
