________________
(૧૧) અનુવાદજન્મ–જરા-મરણ-વગેરે જે જે આત્માને (વળગ્યાં) છે. તે સર્વ ઉપાધિઓ ઉત્પન્ન કરેલા પદાર્થો (ગે) છે માટે તેનો નિષેધ કરવાથી પરમાત્માનું રૂપ સિદ્ધ થાય છે.
વિવરણ –સર્વ રાગ દ્વેષને વીર્ય ફેરવી ફેરવી સર્વ સમભાવે કે મૈત્રીએ તેને જય કર્યા પછી આ જન્મ-જરા અને મરણ વગેરેને નિષેધ કરે,
જ્યાં દેહ એ હું છું એવું ભાન ચેતનમાં હોય છે, ત્યાંસુધી દે. હના જન્મને યોગ્ય પરમાણુને ઉપચય થઈ જાય છે. માટે દેહ એ હું નહિ, હું તો આત્મા એમ સ્થિતિ કરતાં દેહ ભાવ પ્રથમ છૂટી જાય છે. અને જે દેહ છે, તે આત્માને ઉપાધિરૂપ છે. એમ સમજવાથી તેના પર રાગ ગયાથી કર્મ ભેગવાઈ જઈ પરમાત્મ સ્વરૂપ પમાય છે. દેહ એ આત્માને ઉપાધિ છે અને દેહને જન્મ-જરા-મરસુરેગ-વ્યાધિ આદિ ઉપાધિ છે, માટે ઉપાધિને નિષેધ થતાં જન્મ જરા અને મરણાદિ રેગોને પણ નિષેધ થઈ આત્મ સ્વરૂપ પિતાના નિજ સ્થિતિમાં સિદ્ધ થઈ બિરાજે છે.
બરોબર આવે અનંત જ્ઞાન એજ આત્મા, અનંત દર્શન એજ. એમ આત્મ અને આનંદ એજ આત્મા અનંત વીર્ય એજ આત્મા હોવા છતાં આ દેહની ઉપાધિવડેજ અત્યાર સુધી હું ભૂલી દેહ થઈ ગયો. કે આવા જ્ઞાનરૂપ આભાને પણ જન્મ જરા મરણ છે. એમ સમજાઈ ગયું માટે બાંધ–વીર પુત્ર યાદ રાખજો કે ઉપાધિને નિવૃત્ત કરતાં તેના દોષો પણ નિવૃત્ત થઈ જાય છે. રાજાને જય થતાંજ તેના સિપાઈઓને પણ તેના ખુશામતીઓનો પણ નાશ થાય છે. સર્વ સંસારનું મૂળ રાગદ્વેષ અને રાગદ્વેષ બનેને શાંત કરી ઠરી જ દેવાને ઉ. પાય સમભાવ. આમ થયા પછી સર્વ જીવોમાં સમભાવ હતો. એટલે સર્વ દેહ સહિત સમભાવ હતો. તે આપેલ દેહમાંથી સમભાવ મૈત્રી–ઉપાડી બાકી રહેલા જીવ એટલે આત્મામાં આવવું એટલે કે, અમે બધા આત્મા છીયે. દેહે નહિ આમ થતાં પ્રથમ દેહભાવ અને પછી દેહ પણ મરી જઇ નિરપાધિક થતાં પરમાત્મ રૂપ શુદ્ધ થાય છે. અંતરાત્મા આમ પિતામાંજ પરમાત્મત્વ સાધી બળરૂપ થઈ રહે છે. અહીં એક દેહભાવ જતાં જે આત્મભાવ જ્ઞાન ભાવ પ્રગટ જે આનંદ સાગર સાંપડે. તેનું સ્વરૂપ આપણે તે શું પણ પૂર્ણ જેને રાગદ્વેષ ગયા છે, એવા તીર્થકર મહારાજ પણ વર્ણવી શક્તા નથી. માત્ર એમ કહે છે.
૧૬
