________________
૬૭
चारित्रमनोरथमाला सूत्रपरावर्तनानुसारतः प्राण-स्तोक-लव-मुहूर्तादिकालगणनां कर्तुं समर्थो यथा भवति तथा सूत्रमतिपरिचितं करोति । चतुर्थी एकत्वभावना एकान्ते वसनस्य प्रयत्नः कार्योऽभ्यासश्च कर्तव्यः । अस्यां भावनायां गुर्वादीनां दर्शनं तैः सार्धं सम्भाषणं त्यक्तव्यमेवं क्रमशः शरीरोपध्यादीनां बाह्यवस्तूनां मूलतो ममता निष्काशयितव्या । स्वपरेषां च भेदज्ञानं दृढं कृत्वा रागादीनां विनाशः कर्तव्यः । पञ्चमी बलभावनाऽस्यां भावनायां शरीरस्य मनसश्च बलं तोलयति, कदाचित्तादृशस्य शरीरबलस्याभावेऽपि मनसो धैर्यबलेन तीव्रान्परिषहानुपसर्गाश्च समतया सहते । ૩. સૂત્ર ભાવના :
પોતાના નામની જેમ દરેક સૂત્રોને અતિપરિચિત કરી નાખે. રાતે કે દિવસે સ્વાધ્યાય એવી રીતે કરે કે – સૂત્રના સ્વાધ્યાયથી જ કેટલા પ્રાણ (શ્વાસોશ્વાસ), સ્તોક-લવ-મુહૂર્ત (૪૮ મિનિટનો સમય) વગેરે થયા, તે જાણી શકે. અર્થાત્ સમયનું માપ કાઢી શકે ! ૪. એકત્વ ભાવના :
એકાંતમાં -એકલા રહેવાનો અભ્યાસ પાડે. આ ભાવનામાં ગુરુભગવંતનાં દર્શન, તેમની સાથે વાતચિત કરવી - વગેરેનો ત્યાગ કરવાનો છે.એમ કરતાં કરતાં શરીર-કાયા, ઉપધિ વગેરે આત્મબાહ્ય ચીજોની મમતા મૂળમાંથી જ કાઢી નાખવાની છે તથા સંપૂર્ણ નાશ કરવાનો છે. ૫. બલભાવના :
શરીરના બળની અને મનના બળની એટલે શારીરિક અને માનસિક બળની તુલના કરવી. તેવા પ્રકારના શરીરબળના અભાવમાં એટલે શારિરીક બળ સીમિત હોય તો પણ મનના ઘેર્યબળથી, આવેલા ભયંકર પરીષહઉપસર્ગોને સમભાવે સહન કરે. મનથી હિંમત ન હારે. શરીરનો નાશ થઈ જાય તો પણ પરવા ન કરે !
એકથી માંડીને ચૌદ પૂર્વ સુધીનો અભ્યાસ કરીને, (જે કાળે જેટલાં પૂર્વશાસ્ત્રો વિદ્યમાન હોય તેટલાં અથવા પોતાના ક્ષયોપશમ પ્રમાણે જેટલાં પૂર્વે ભણી શકાય તેટલાં )
