Page Text
________________
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
अनुयोगद्वारसूत्रे त्वात् प्रथम निर्दिष्टः, आंवलिका इयं हि असंध्येयः समयनिष्पयते । आन एक उच्छ्रासः संख्येयाऽऽत्रलिकारूपः, उपलक्षणासंख्येवावलिकारूपो निःश्वासोऽपिप्रायः। पाण:-संख्येयावलिकारूपयोरुच्छासनिःश्वासयोः कालः, स्तोका-सप्तप्राणात्मकः, लवासप्तस्तोकात्मकः, मुहूतः सप्तसप्ततिलवात्मका, अहोरात्रा त्रिंशन्मुहूर्तात्मका, पक्षा=पञ्चदशाहोरात्ररूपः, मासा पक्षद्वयरूपः, ऋतुः मास. इयरूपः, अयनम् ऋतुत्रयात्मकम् , संवत्सरः अपनद्वयात्मकः, युगं-पञ्चवर्षात्मकम् , वर्षशतं=विंशतियुगात्मकम् , वर्षसहस्रम् , वर्षशतसहस्रम्-शतगुणितं सहस्रंशतसहस्रं-वर्षाणां शतसहस्रं वर्षशतसहस्रं-लक्षवर्षाणि, पूर्वाङ्गम् चतुरशीतिलक्षत्पत्ति होती है इसलिये सूत्रकार ने सर्व प्रथम इसका उपन्यास किया है। असंख्यात समयों को एक आवलिका होती है । संख्यान आवलिकाओं का एक उच्छ्वास होता है । इसी प्रकार संख्यात आवलिका रूप एक निश्वास होता है । संख्यात आवलिका रूप जो उच्छ्वास निश्वास का काल है वही प्राण है सात प्राणों का एक स्तोक होता है । सात स्तो. कों का एक लव होता है। सतहत्तरलवों का एक मुहूर्त होता है। ती. स मुहूर्तों का एक अहोरात्र होता है । १५ अहोरात्र का एक पक्ष होता है । दो पक्षों को एक मास होता है। दो महीनों की एक ऋतु होती है। तीन ऋतुओं का एक अयन होता है। दो अयनों का एक संवत्सर होता है। पांच वर्ष का एक युग होता है । वीस युगों का एक सौ वर्ष होता है। दशप्तौ वर्षों का एक वर्षसहस्र होता है । सौ हजार वर्षों का एक लाख वर्ष होता है। चौरासी लाख वर्षों का १ पूर्वाश होता है।
ગણતરી કરી શકાય છે, તેથી જ સૂત્રકારે સૌથી પહેલાં સમયનો ઉપન્યાસ કર્યો છે. અસંખ્યાત સમયની એક આવલિકા થાય છે. સંખ્યાત આવલિ
गाना मे नि:श्वास (नि:श्वास प्रमाण १५) थाय छे. सप्यात मालिકાઓ રૂપ જે ઉચ્છવાસ નિઃશ્વાસને કાળ છે, તેનું નામ જ પ્રાણ છે. સાત પ્રાને એક સ્તક થાય છે સાત સ્તોકને એક લવ થાય છે. ૭૭ લવનું એક મુહૂર્ત થાય છે. ૩૦ મુહૂર્તનું એક અહોરાત્ર (દિનરાત્રિ) થાય છે ૧૫. અહોરાત્રનું એક પક્ષ (પખવાડિયું) થાય છે. બે પક્ષેને એક માસ થાય છે. બે માસની એક ઋતુ થાય છે. ત્રણ ઋતુનું એક અયન થાય છે. બે અયાનું એક સંવત્સર (વર્ષ) થાય છે પાંચ સંવત્સરને એક યુગ થાય છે. વીસ યુગના શતવર્ષ થાય છે દસ સે વર્ષપ્રમાણ કાળને વર્ષ સહસ્ત્ર કહે છે. સ હજાર (લાખ) વર્ષ પ્રમાણ કાળને લાખવષે કહે છે ૮૪ લાખ વર્ષોનું એક
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |