Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४७०
अनुयोगद्वारसूत्र यनरकाश इति, न कश्चिद् शेषः। क्षेत्रानुष्यों तु द्रव्याणामौपचारिक एवार्नु पूादिभावः, मुख्यतस्तु क्षेत्रस्यैवानुपूर्णादिभावो विवक्षितः, तस्यैवात्राधिकारात्। तस्मादत्र यदि सर्वेऽपि कोकमदेशा आनुपूया व्याप्ता भवेयुस्तहि अनानुपूर्व्यवक्तध्यकतया किमन्यत् क्षेत्र क्षेत्रानुपूर्वीस्यात् ?। येषु नमःमदेशेष्वानुपूर्व्यस्तेष्वेवाना नुपूर्व्यवक्तव्यययोरपि सद्भावः स्यादिति तु न वक्तुं शक्यते, द्रव्यावगाहभेदेन को समस्त लोक में व्यापक मानने पर भी वहां अनानुपूर्वी और अव. कम्यक द्रव्यों के ठहरने में अनवकाश रूप दोष की आपत्ति का प्रसंग प्राप्त थोड़ा भी नहीं होता है । परन्तु क्षेत्रानुपूर्वी में जो द्रव्यों का आनु. पूर्वी आदि भाव कहा गया है वह तो औपचारिक ही हैं । क्योंकि इस क्षेत्रानुपूर्वी में क्षेत्र में, ही आनुपूर्वी आदि रूप भाव मुख्य रूप से विकक्षित हुआ है, इसका कारण यह है कि उसका यहां अधिकार चल रहा है, इसलिये क्षेत्रानुपूर्वी में यदि सब भी लोक के प्रदेश आनुपूर्वी से व्यात हो जावे तो फिर अनानुपूर्वी और अवक्तव्यक रूप से और कौन से दूसरे प्रदेशरूपी क्षेत्र क्षेत्रानुपूर्वी रूप से व्यवहृत होंगे कि जिससे जिन आकाश के प्रदेशों में आनुपूर्वियों का सद्भाव है उन्हीं में अनानुपूर्वी और अवक्तव्यकों का सदभाव हो सके ? नहीं हो सकेगा। अतः फिर यह कैसे कहा जा सकता है, कि जिन आकाश प्रदेशों में आनुपूर्वी का सद्भभाव है उन्हीं में अनानुपूर्वियों और अवतव्यकों का भी सद्भाव हैं। यदि इसपर यों कहा जावे कि इस प्रकार से मानने में कि जिन आकाश બાપક માનવા છતાં પણ ત્યાં અનાનુપૂવી અને અવકતવ્યક દ્રવ્યને રહેવામાં અવકાશ રૂપ દેશની આપત્તિને પ્રસંગ બિલકુલ પ્રાપ્ત થતો નથી. પરતું ક્ષેત્રાનુપૂર્ણીમાં દ્રવ્યના જે આનુપૂવ આદિ ભાવ કહેવામાં આવ્યા છે તે તે ઔપચારિક જ છે, કારણ કે આ ક્ષેત્રાનુપૂર્વમાં ક્ષેત્રમાં જ આનુપૂર્વી આદિ ૩૫ ભાવ મુખ્ય રૂપે વિવસિત થયા છે તેનું કારણ એ છે કે તેને જ અધિકાર અહીં ચાલી રહ્યો છે તેથી ક્ષેત્રાનુકૂવીમાં જે લેકના સમસ્ત પ્રદેશો આનુપૂર્વા વડે વ્યાપ્ત થઈ જાય, તે અનાનુપૂર્વી અને અવકતબ્બક દ્રવ્યોને જેમાં સદૂભાવ હોય એવાં અન્ય પ્રદેશે રૂપ ક્ષેત્રનો સદૂભાવ જ કયાથી રહે! આ પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં એવું કેવી રીતે કહી શકાય કે જે આકાશપ્રદેશોમાં આનુપૂર્વી એને સદૂભાવ છે, એજ આકાશપ્રદેશમાં અનાનુ“ધી અને અવકતવ્યકેને પણ સદભાવ છે ! આ બાબતને અનુલ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |