________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र ८७ अन्तरद्वारनिरूपणम्
३६५
देवा वक्तव्यकद्रव्यं असंख्यातं कालं तद्भावेन स्थित्वा विघटते, तवस्थमेव वा पुनरन्येन परमाणुना संश्लिष्यति, तदा उत्कृष्टतो अवक्तव्यकद्रव्यतया असंख्यातकालस्तदवस्थितिकालो बोध्यः । नानाद्रव्याण्याश्रित्य तु पूर्ववत् सर्वाद्धावस्थितिकालो बोध्यः ॥ भू०८६ ॥
सम्प्रति षष्ठमन्तरद्वारमाह
मूलम् - गमववहाराणं आणुपुवीदव्वाणं अंतरं कालओ केवच्चिरं होई ? एगं दव्त्रं पडुच्च जहन्नेणं एवं समयं उक्कोसेणं अणतं कालं, नाणादव्वाई पडुच्च णत्थि अंतरं । णेगमववहाराणं अणाणुपुवदव्वाणं अंतरं कालओ केवच्चिरं होई? एगं दव्वं पडुच्ध जपणेणं एवं समयं उक्कोसेणं असंखेनं कालं, पडुच्च णत्थि अंतरं । णेगमववहाराणं अवत्तग
काल तक तद्भाव से स्थित रहकर फिर विघटित हो जाता है, अथवा जब वह उसी स्थिति में असंख्यात काल तक रहता हुआ बाद में किसी दूसरे परमाणु से संश्लिष्ट हो जाता है तब उत्कृष्ट से उसका अवक्तव्यक द्रव्य रूप से अवस्थिति काल असंख्यात काल प्रमाण माना जाता है । नाना अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा इन अवक्तव्यक द्रव्यों का अवस्थिति काल सर्वकालिक माना गया है। क्योंकि लोक में ऐसा कोई भी समय नहीं है कि जिसमें इनकी अवस्थिति न हो । ० ८६ ॥
થઈ જાય છે ત્યારે તેના અવસ્થિતિ કાળ જધન્યની અપેક્ષાએ એક સમયના ગણાય છે, અને જ્યારે તે અવક્તવ્યક દ્રવ્ય અસખ્યાત કાળ સુધો એજ સ્થિતિમાં રહીને ત્યાર બાદ વિધતિ (વિભક્ત) થઇ જાય છે, એટલે કે જ્યારે તે એજ સ્થિતિમાં અસખ્યાત કાળ સુધી રહે છે અને ત્યાર બાદ કાઈ ખીજા પરમાણુ સાથે સશ્લિષ્ટ (સયુક્ત) થઇ જાય છે, ત્યારે તેના વયિક દ્રવ્યરૂપે રહેવાના કાળ (અવસ્થિતિ કાળ) અધિકમાં અધિક અસખ્યાત કાળન પ્રમાણુ માનવામાં આવ્યે છે.
વિવિધ અવક્તવ્યક દ્રબ્યાની અપેક્ષાએ તે અવક્તવ્યક દ્રવ્યેના અવ સ્થિતિ કાળ (અવક્તવ્યક દ્રવ્યરૂપે રહેવાના સત્ય સ`કાલીન કહ્યો છે. એટલે કે એવા કોઈ પશુ સમય નથી કે જ્યારે તેમની અવસ્થિતિ (અસ્તિત્વ) જ न होय ॥ सू० ८६ ॥
For Private and Personal Use Only
