Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮)
યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય વ્યાખ્યાનો કરે એને દયા કહી.
કેવું ઊંચું આત્મહિત સધાવે છે, એ અનેક મુદ્દાથી અહીં ‘નિજ શકતે મન લાવ' કહ્યું એ સૂચક છે. વિચારીએ ત્યારે તીર્થકર ભગવાન અને એમના જો અનુકંપામાં-કરુણામાં પરભાર્યું ને પોણાબાર શાસનની અનન્યતા અદ્વિતીયતા અને સર્વોત્કૃષ્ટતા ‘દુ:ખીના દુઃખ દૂર થાઓ' એવી જ ભાવના કરવાની પર આપણું હૈયું ઓવારી જાય ! એમાંના કેટલાંક મુદ્દા હોત તો એમાં નિજ શકત' કહેવાની શી જરૂર હતી? જોઇએ - એવી ભાવના કરવામાં એવી કોઈ શક્તિ નથી કર્મકાય અવસ્થામાં તીર્થકર ભગવાનના જોઇતી, એ તો સૌ કોઈ કરી શકે. શક્તિની જરૂર ત્યાં અનન્ય ઉપકાર:પડે છે કે જયાં પોતાને કાંઈ કરવાનું હોય... સારાંશ,
(૧) પહેલું તો એ ભગવાનની પૂર્વ ભવની કરુણા ભાવનામાં પોતે પરદુઃખ દૂર કરવાની ઇચ્છા
સમ્યકત્વ અને વીસસ્થાનકની અનન્ય સાધના, તથા છે. ને એમાં નિજ શક્તિ જોવી પડે.
સર્વજીવ કરુણા, અને છેલ્લા ભવની ઉત્કૃષ્ટ ત્યારે આખા જગતના જીવોની
અહિંસા-સંયમ-તપની સાધના ભવ્ય જીવોને મહાન કરુણા-ભાવનામાં “હું સમસ્ત દુઃખી જીવોનાં દુઃખ દૂર
આલંબન આપે છે, કર્તવ્યની પ્રેરણા આપે છે. એવી કરું' એવી ઇચ્છા આવે. ભાવિમાં તીર્થકર થનાર
સાધના જગતના કોઇ ફિરસ્તામાં નથી કે આલંબનઆત્મા આ વિચારે છે કે, -
આપે. એ આલંબનદાન એ પ્રભુનો મોટો ઉપકાર છે. - “અહો ! જગતના જીવો બિચારા કર્મપિશાચથી (૨) તીર્થંકર ભગવાનના પૂર્વના ભવના અને પીડાય છે ! ચારે ગતિમાં જનમ મરણ વગેરે દુ:ખ છેલ્લા ભવના અનન્ય સદ્ગુણો જેવા કે અસાધારણ પામે છે ! કયારે મારી એવી તાકાત આવે કે આ વૈરાગ્ય, પ્રખર સહિષ્ણુતા, પરાર્થવૃત્તિ, જીવલેણ બધાને મોક્ષમાર્ગ પમાડી દઉં, જેથી એમનાં એ સમસ્ત અપકાર કરનાર પર પણ નીતરતું વાત્સલ્ય અને દુઃખ નષ્ટ થઈ જાય. સવિ જીવ કરું શાસન-રસી.”
કરુણા, સાગરવર-ગંભીરતા, પરમ ઔદાર્ય, સર્વોચ્ચ આ ભાવના કરવાનું બધાનું ગજું નહિ, માટે સરળતા, અભૂત પવિત્રતા, સાધના કાળમાં મોક્ષાર્થી બધા જીવ તો એટલું વિચારી શકે કે “સૌના સાધનામાં નિર્વિકલ્પ એકાગ્રતા..વગેરે વગેરે પણ દુઃખ દૂર થાઓ,” પણ સૌના દુઃખ હું દૂર કરું એ નહિ, ભવ્ય જીવોને મહાન આલંબન આપે છે. એ તો તીર્થંકરના આત્મા જ વિચારી શકે. અસ્તુ. (૩) તીર્થંકર ભગવાને જીવ-વિજ્ઞાન આપ્યું છે
કર્મકાય-અવસ્થા કયારથી શરૂ? :- તેવું બીજા કોઈ ધર્મના ફરિસ્તા નથી આપી શકતા.
આ તીર્થંકર નામકર્મનો જયારે ઉદય થાય, અને ઠેઠ નિગોદ-એકેન્દ્રિય સુધીના જીવ કોણ બતાવી શકે એ આત્મા ભાવથી તીર્થંકર બને, ભાવથી અરિહંત છે? પાણીમાં હજી પોરા વગેરે જીવ છે એમ કહેશે, બને, ત્યારે એમની કર્મકાય અવસ્થા અર્થાત તીર્થંકર માટે પાણી ગળીને વાપરવાનું કહેશે, પરંતુ પાણી ખુદ નામકર્મના ભોગવટાની અવસ્થા શરૂ થાય છે. એ અસંખ્ય જીવોનાં શરીર છે એમ કોણ કહે છે? એ તો અવસ્થા પરંપરાર્થને સાધનારી છે. “પરાર્થ ' એટલે તીર્થંકર ભગવાને અને એમનો જૈન ધર્મ જ કહે છે. પરનાં હિતકારી પ્રયોજન; એ પણ સામાન્ય હિતકારી (૪) જયારે બીજાઓને એવું પૂરું જીવજ્ઞાન નહિ, કિન્તુ “પર” એટલે કે ઉત્કૃષ્ટ હિતને કરનારા નથી, તો એ સમસ્ત જીવોની સંપૂર્ણ અહિંસા પણ પ્રયોજન. એનું સંપાદન કરનારી; એને સધાવી કયાંથી બતાવી શકે? એટલે માત્ર તીર્થકર ભગવાને જ આપનારી કર્મકાય-અવસ્થા હોય છે.
સંપૂર્ણ અહિંસા ઉપદેશી શકે છે, અને તે પણ ખૂબ ભગવાન તીર્થંકરપણે કર્મકાય અવસ્થામાં જગત જયણાવાળી અહિંસા બતાવે છે. આવી જયણાવાળી પર કેવો અનુપમ ઉપકાર કરે છે, જગતના જીવોને અહિંસા બતાવનાર બીજાઓ નહિ. દા.ત. પાણીમાં
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020952 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuvanbhanusuri, Padmasenvijay |
| Publisher | Divyadarshan Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 282 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |