Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
618
तुलसी शब्द-कोश
पुरानि : पुरानी । पुराण सम्बन्धी, प्राचीन, जीर्ण, नीरस । 'जाइ अनत सुनाइ मधुकर ज्ञानगिरा पुरानि ।' कृ० ५२
पुरानी : पुरानी + ब० । 'कथा पुरानीं ।' मा० २.२७८.४
पुरानी : पुरान + स्त्री० । पुराण सम्बन्धिनी, प्राचीन । 'कहि अनेक बिधि कथा पुरानी ।' मा० २ २६३.३
पुराने : 'पुराना' का रूपान्तर ( ब० ) । बहुवयस्क, प्रौढ । 'मीन पीन पाठीन पुराने ।'
मा० २.१६३.३
1
पुरारि, री: त्रिपुरारि । शिव । मा० १.३२.८ पुरारी : पुरारि । मा० १.१०.२
परिन : पुरी + संब० । नगरियों (में) । दो० ५५८
1
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पुरिहि : नगरी में । दो० २४०
पुरीं : पुरिहि । रघुपति पुरीं जन्म तब भयऊ ।' मा० ७.१०६.६ (सं० ) । नगरी । मा० १.३५.३
पुरी : सं० [स्त्री० पुरोष : सं०पु०
(स० ) । विष्ठा, उदरमल । विन० १३६.३
1
पुरु : पुर + कए । अद्वितीय नगर । 'सो पुरु बरनि कि जाइ ।' मा० १.९४ पुरुष : सं०पु० (सं०) । (१) नर ( नारी का विलोम ) । 'सिअ नाथ पुरुष बिन नारी ।' मा० २.६५.७ (२) जीवात्मा । 'जिमि अबिबेकी पुरुष सरीरहि ।' मा० २.१४२.२ (३) परमात्मा, ब्रह्म । 'पुरुष प्रसिद्ध प्रकासनिधि ।' मा० १.११६ (४) पुरखा, पूर्वज पुरुष । 'सो सठु कोटिक पुरुष समेता । बसिहि कलपसत नरक निकेता ।' मा० २.१८४.७
पुरुषमय : वि० (सं० ) । पुरुषों ( नरों) से व्याप्त । 'अबला बिलोकहिं पुरुषमय
जगु ।' मा० १.८५ छं०
पुरुषसंघ, ह : पुरुषों में सिंह के समान श्रेष्ठ । 'पुरुषसिंघ बन खेलन आए ।" मा० ३.२२.३ 'पुरुषसिंह दोउ बीर ।' मा० १.२०८ ख
पुरुषा : पुरुष । पूर्वज पुरुष । 'पुरुषा ते सेवक भए ।' दो० १४३
पुरुषारथ: सं०पु० (सं० पुरुषार्थ) । (१) चार जीवन प्रयोजन = धर्म, अर्थ, काम और मोक्ष । (२) पौरुष । पुरुषारथ पूरब करम परमेस्वर परधान ।' दो० ४६८ पुरुषारथु : पुरुषारथ + कए० । एकमात्र पुरुषार्थ ।
(१) जीवन का साध्य । 'मोर तुम्हार परम पुरुषारथ । मा० २.३१४.३ ( २ ) पौरुष, पराक्रम । 'जन्म कर्म . प्रतापु पुरुषार महा । मा० १.१०३ छं०
पुरुष : पुरुष + कए० । ब्रह्म । 'निरवधि गुन निरुपम पुरुषु ।' मा० २.२८८ पुरोडास : सं०पु० (सं० पुरोडाश) । देवापित नैवेद्य, यज्ञ पायस । 'पुरोडास चह रासभ खावा ।' मा० ३.२६.५
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020840 |
| Book Title | Tulsi Shabda Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bacchulal Avasthi |
| Publisher | Books and Books |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 612 |
| Language | Hindi |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 13 MB |