Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
1018
www.kobatirth.org
तुलसी शब्द-कोश
सबेरो: सबेरे । शीघ्र । 'सनेह सों राम को होहि सबेरो ।' कवि० ७३५ सबै : सबइ । ( १ ) सभी । 'सो तो सबै मन की चतुराई ।' कृ० २५ (२) सब कुछ । 'सुलभ सबै जग माहं ।' दो० ८० (३) सब में । ' हानि लाभ दुख सुख सब समचित ।' विन० २६८.३
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सउद : सं०पु० (सं० शब्द) । (१) ध्वनि । ( २ ) वर्णं, अक्षर, पद, वाक्य । (३) आकाश गुण जो श्रवणेन्द्रिय का विषय है = शब्द तन्मात्र । विन० २०३.६ सभ : सब, सभी, सब कुछ ( सब + ही ) । 'अंतरजामी प्रभु सभ जाना ।' मा०
७.३६.४
समय: सभय होने से । 'सभयं सकोच जात कहि नाहीं ।' मा० २.३०८.१ समय: वि० (सं० ) । भययुक्त, भयभीत । मा० १.८४.८
समहि: सभा को । 'तब अहस्य भए पावक सकल समहि समुझाइ ।' मा० १.१८६ सभ : सभा में । 'बैठहि सभाँ संग द्विज सज्जन ।' मा० ७.२६.१
सभा : सं० स्त्री० (सं० ) । एक के नेतृत्व में एकत्र जन समुदाय । संसद्, परिषद् ।
मा० २.२६६
सभाग : (१) वि० (सं० सभाग्य ) । भाग्यशाली । (२) (सं० सभाग ) । सुविभवत + भाग ( अंश) को प्राप्त । 'भूरुह भूरि भरे जनु छबि अनुराग सभाग ।' गी० २.४७.५
सभासद : सं० + वि० (सं० सभासद्) । सदस्यगण, पारिषद, सभा में उपस्थित सभ्य जन । मा० ६.१६.८
सभीत, ता : वि० । भययुक्त | मा० १.५३; ५५.५
सर्भ : सभय । विन० । २४६.३
सम : (क) सं०पु० (सं० शम > प्रा० सम ) | ( १ ) शान्ति । ( २ ) शान्तरस का स्थायी भाव । ( ३ ) वासना शमन की चित्तदशा (जो वेदान्त की छह सम्पत्तियों में अन्यतम है ) । 'सम दम राम भजन अधिकाई ।' वैरा० ६ मा० ७ १५.५ (ख) वि० (सं०) । (१) समान, तुल्य । मा० १.३.१० (२) बराबर । 'सम सुगंध कर दोइ ।' मा० १.३ क ( ३ ) चौरस ( विषम का विलोम ) । (४) सुव्यवस्थित, ठीक । 'बदनु बिलोकि मुकुटु सम कीन्हा ।' मा० २.२.६ (५) सर्वत्र सम भाव रखने वाला, समदर्शी । 'सम अभूतरिपु बिमद बिरागी ।' मा० ७.३८.२ (६) अनुकूल अनुसार, उचित । 'भयउ समय सम सबहि सुपासू ।' मा० २.२२१.१
समउ : ( १ ) समय + कए० । 'समउ फिरें
रिपु होहि पिरीते । मा० २.१७.६ ( २ ) ( समय :) शब्द की अर्थ बोधक शक्ति = संकेत । समउ सनेह सुमिरि सकुचानी ।' मा० २.३१८.३
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020840 |
| Book Title | Tulsi Shabda Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bacchulal Avasthi |
| Publisher | Books and Books |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 612 |
| Language | Hindi |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 13 MB |