Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1006
तुलसी शब्द-कोश
सज, सजइ : आ०ए० (सं० सज्जते, सज्जयति>प्रा० सज्जइ)। सजता है; सजाता है, बनाता-संवारता है, व्यवस्थित करता है। 'मो कह तिलक साज सज
सोऊ ।' मा० २.१८२.२ 'दलि दुख सजइ सकल कल्याना।' मा० २.२५५.७ सजग : वि०+क्रि०वि० (सं० सजागर>प्रा० सजग्ग)। जागरूक, सावधान ।
'काजु सँवारेहु सजग सबु ।' मा० २.२२ । सजत : वकृ०० । सजाते-बनाते-संवारते । 'भयउ पाखु दिन सजत समाजू ।' मा०
२.१६.३ सजति : वकृ.स्त्री० । सजाती-सँवारती । 'भूषन सजति ।' मा० २.२६ सजन : (१) संपु० (सं० सज्जन)। उदार पुरुष । (२) (सं० स्वजन) आत्मीय
जन । 'सासु ससुर गुर सजन सहाई।' मा० २.६५.२ (३) पू० (सं० सज्जितुम्>प्रा० सज्जिउं>अ० सज्जण) । सजाने, बनाने-संवारने । 'लगे
सुमंगल सजन सब ।' मा० २.८ सजनी : सं०स्त्री० (स्वजनी)। आत्मीया सहचरी, अन्तरङ्ग सखी। 'रानी कहहिं
बिलोकहु सजनी ।' मा० १.३५८.३ सजल : वि० (सं०) । (१) जल-युक्त । (२) (नेत्रों के प्रसंग में) अश्रुपूर्ण ।
'सजल नयन राजीव ।' मा० ७.१८ सहि : आ०प्रब० (सं० सज्जन्ते>प्रा० सज्जति>अ० सज्जहिं)। सजाते हैं।
मा० २.२३ सनहि : आ० - आज्ञा, प्रार्थना-मए० (सं० सज्जस्व>प्रा० सज्जहि)। तू
सुसज्जित कर । 'भूषन सजहि मनोहर गाता ।' मा० २.२६.७ सजहु : आ०मब० (अ० सज्जहु) । सजाओ । 'सजहु तुरग रथ नाग।' मा० २.६ सजाइ : (१) सं०स्त्री० (फा० सजा)। दण्ड । 'दीन्ही मोहि सरूप सजाइ ।' गी०
७.३०.१ (२) कृ० । सुसज्जित करवा कर । सजाई : सजाइ । (१) दण्ड । अपराध-निष्कृति । 'तौ बिधि देइहि हमहि सजाई ।'
मा० २.१६.५ (२) सुसज्जित करवा कर । 'सब साजु सजाई। देउँ भरत कहुं
राजु ।' मा० २.३१.८ सजाए : भूकृ०पु०ब० । सुसज्जित कराये, बनवाये । 'सब साज सजाए।' गी०
१.६.८ सजाय : सजाइ । सजा, दण्ड । 'पैहहि सजाय नत कहत बजाय ।' हनु० २६ सजायउ : भूक.पु०कए० । सुसज्जित कराया । 'भ-धर भोरु बिदा कर साज
सजायउ।' पा०म० १४० सजि : पू० (सं० सज्जित्वा>प्रा० सज्जिअ>अ० सज्जि)। (१) सुसज्जित कर।
'सजि सारंग एक सर हते सकल दस सीस ।' मा० ६.९६ (२) उत्पन्न कर, जमा कर । 'सजि प्रतीति बहु बिधि गढ़ि छोली।' मा० २.१७.४
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020840 |
| Book Title | Tulsi Shabda Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bacchulal Avasthi |
| Publisher | Books and Books |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 612 |
| Language | Hindi |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 13 MB |