Sutrakritanga Sutram Part 03

SR No.: 020780
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1970
Total Pages: 596
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 11 MB

Page 255

सूत्रकृताङ्गसूत्रे 'वैनयिकमतं विनय, घेतो वाकायदानतः कार्यः ।
सुर-नृपति-पति-ज्ञानि, स्थविरा-धम-मातृ-पितृषु सदा ॥ १॥' सुरनृपत्यादिषु अष्टसु मनसा बाबा कायेन दानेन चेति चातुर्विध्येन विनयः कार्यः । एतेऽष्टौ मनसेत्यादि चतुर्मिगुणिता द्वात्रिंशद् भवन्तीति३ । ___ 'अन्नाणं' अज्ञानम् 'आईसु' आहुः-कथयन्ति । 'चउत्थं चतुर्थ मतम् ४, अज्ञानादेव मुखं भवति' एवं ये वदन्ति तेऽज्ञानवादिन इति । अज्ञानवादिन:सषष्टिभेदभिन्नाः जीवाऽजीवादीन् नवपदार्थान् क्रमेण व्यवस्थाप्य तत्र सप्त मनकाः संस्थाप्याः सत् असत्, सदसत्, अवक्तव्यम्, सदवक्तव्यम्, असदवक्तव्यम्,
तीसरे वादी वैनयिक है इन के बत्तीस प्रकार हैं। कहा है-'वैनयिक मतं विनयः' इत्यादि।
'वैनयिकों का मन्तव्य है कि मन, वचन, काय और दान इन चार प्रकारों से देवता, राजा, यति, ज्ञानी, स्थविर (वृद्ध) अधम, माता और पिता इन आठ का सदैव विनय करना चाहिए।' - इस प्रकार आठ के साथ चार का गुणाकार करने पर बत्तीस भेद होते हैं। ___ चौथे वादी अज्ञानवादी हैं। इनके मतानुसार अज्ञान से ही सुख एवं इष्ट पदार्थों की सिद्धि होती है । अज्ञानवादी सड़सठ (६७) प्रकार के हैं। वे इस प्रकार जीव, अजीव आदि नौ पदार्थों को क्रम से लिख लिया जाएं और प्रत्येक के नीचे आगे कहे जाने वाले सात भंग लिखे जाएँ। वे सात भंग यों हैं-मत्, असत्, सदसत् तमना मत्रीस लेटे थे, युछ 3-'वैनयिकमतं विनयः' या
વૈયિકનું મતવ્ય છે કે-મન, વચન, કાય અને દાન આ ચાર પ્રકાथी हेत॥१, १२, यति3, १४ (स्थवि२) वृद्धन५, अमर, भाता७,, અને પિતા, આ આઠેને હંમેશાં વિનય કરવો જોઈએ.
આ રીતે આઠની સાથે ચારને ગુણવાથી બત્રીસ ભેદ થઈ જાય છે.
ચોથા અજ્ઞાનવાદી છે. તેઓના મત પ્રમાણે અજ્ઞાનથી જ સુખ અને ઈષ્ટ પદાર્થોની સિદ્ધિ થાય છે.
અજ્ઞાનવાદી સડસઠ (૬૭) પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે છે–જીવ, અજીવ, વિગેરે નવ પદાથોને કમથી લખવામાં આવે અને દરેકની નીચે આગળ કહેવામાં આવનાર સાત ભાગમાં લખવામાં આવે તે સાત ગાઓ આ प्रभारी छ. सत् , असत् सहसत , अवतव्य, सत् मतव्य, सत् अq. તવ્ય અને સત્ અસત્ અવક્તવ્ય. વિકલ્પનું ઉચ્ચારણ આ પ્રમાણે કરવું જોઈએ.