Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पा. ४.] सम्पद्याविर्भावाधिकरणम् .
४७१ इति किं परं ज्योतिरुपसम्पन्नस्य प्रत्यगात्मनस्वरूपाविर्भावः प्रतिपाधते, उ, तान्येन साध्येन रूपेण सम्बन्ध इति संशयः । खस्वरूपस्य सुषुप्त्यादौ निरानन्दत्वदर्शनात् , खरूपमात्रस्य नित्याविर्भूतत्वाच, साध्येन सुखैकान्तेन रूपेण सम्बध्यते । एवंच १ 'अभिनिष्पद्यते" इतिवचनं सङ्गच्छते । परं ज्योतिरुपसम्पन्नस्य ह्यानन्दित्वं श्रूयते २" रसं ह्येवायं लब्ध्वाऽऽनन्दी भवति"३"स एको ब्रह्मण आनन्दः श्रोत्रियस्य चाकामहतस्य" इत्यादिषु । अतस्साध्येन रूपेणेति पूर्वः पक्षः । राद्धान्तस्तु-१" खेन रूपेणाभिनिष्पद्यते" इति विशेषणात्स्वरूपाविर्भाव एव । स्वरूपस्य चापहतपाप्मत्वादिगुणकतया प्रजापतिवाक्योदितस्य कर्मकृतदेहसम्बन्धतत्कृततिरोधानस्य परज्योतिरुपसम्पत्त्या सूक्ष्मदेहविनिर्मुक्तस्यासङ्कुचितज्ञानादिगुणकवरूपाविर्भावात् खयाथात्म्यानुभवपूर्वकानवधिकातिशयानन्दब्रह्मानुभवस्सम्पत्स्यत इति अभिनिष्पद्यते' इतिचोपपन्नतरम् । सू. त्रार्थस्तु-परं ज्योतिरुपसम्पद्य स्वस्वरूपाविर्भावः प्रतिपाद्यते । कुतः१ खेनशन्दात्-साध्यस्यापि रूपस्य खासाधारणत्वेन खेनेति विशेषणं ह्यनर्थकम् ॥१॥
स्वस्वरूपमात्रस्य 'अहं जानामि' इति नित्याविर्भूतत्वेन १"परं ज्योतिरुपसम्पध" इत्यनर्थकमित्याशङ्कयाह
मुक्तः प्रतिज्ञानात् ॥ कर्मसंबन्धतत्कृतदेहादेर्मुक्तस्वरूपमत्र १"खेन रूपेणाभिनिष्पद्यते" इत्युच्यते । कथमिदमवगम्यते? ४ 'एतं त्वेव ते भूयोऽनुव्याख्यास्यामि' इति कर्महेतुकदेहसम्बन्धतत्कृतजागरिताद्यवस्थाविनिर्मुक्तखरूपस्यात्र वक्तव्यतया प्रतिज्ञानात् ॥२॥ एवमपि खरूपमात्राविर्भावस्य पुरुषार्थत्वं न सियतीत्याशङ्कयाह
आत्मा प्रकरणात् ॥ देहादिविनिर्मुक्तः स्वरूपेणावस्थित आत्मा अपहतपाप्मत्वादिसत्यसङ्कल्पत्वपर्यन्तगुणकः तस्य ह्याविर्भाव उच्यते : कुतः प्रक. रणात् ; ५“य आत्मा अपहतपाप्मा" इति प्रकृत्य हि ४"एतं त्वेव ते भूयोऽ नुव्याख्यास्वामि" इत्यादिनोच्यते । अतोऽपहतपाप्मत्वादिगुणकवरूपस्य क. ख्यिाविद्यातिरोहितस्य परंज्योतिरुपसम्पद्य निवृत्ततिरोधानस्याऽविर्भावः प्रतिपाद्यते ॥३॥
इति वेदान्तदीपे सम्पद्याविर्भावाधिकरणम् ॥ १ ॥
१. छा. ८-१२-२-२. ते. आन. ७-अनु, १॥-३. ते. आन. ८ अनु. ४॥ -४. छा. ८.९-३॥-५. छा. ८-७-१॥
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020697 |
| Book Title | Sharirik Mimansa Bhashye Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | A V Narsimhacharya |
| Publisher | A V Narsimhacharya |
| Publication Year | 1910 |
| Total Pages | 595 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 23 MB |