Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 55

श्रेष्म
682
घट्
S.D.33 सा हि चन्दनवर्णाभा ग्रीवा प्रैवेयकोचिता Ram. 3.60. 32. -2 A chain worn round the neck of an elephant. -m. (pl.) a class of deities (9 in number ) sitting on the neck of Loka-puruşa. (Jaina.)
प्रैष्म, प्रैष्मिक a. Relating to summer; त्रैष्मौ मासौ गोप्तारावकुर्वन् Av. 15.4.2.
प्रेष्मक a. (-ष्मिका/.) 1 Sown in summer. -2 To be paid in summer (as a debt).
ग्लपनम् 1 Relaxation. -2 Fading; सान्द्रोद्यानद्रुमाग्रग्लपनपिशुनितात्यन्ततीव्राभितापः Ratn. 4.14.
ग्लपितa.1 Exhausted, dissipated, heated ; रविकरग्लपितैरिव वारिभिः Ki. 14.64; R. 16. 38. -2 Taken off, cut; लागलग्लपितग्रीवा मुसलैर्भिन्नमस्तकाः Rām. 7.7.47.
ग्लस् 1 A. (ग्लसते, ग्लस्त) To eat, devour.
ग्लह 10., 10 U. (ग्लहति-ते, ग्लाहयति-ते)1 To gamble, to win by gambling.-2 To take, receive.
ग्लहः [ct. P. III. 3. 70] 1 A dice-player; तावकानां जये भीष्मो ग्लह आसीद्विशांपते Mb. 6. 114.44. -2 Astake, wager, bet; प्राणग्लहोऽयं समरः Bhag.6. 12. 173 व्यात्युक्षीमभिसरणग्लहामदीव्यन् Si. 8. 32. -3 A die. -4 Gambling, playing. -BAdice-box. -6Cast of the dice, game at dice; ग्लहे शतिकवृद्धेस्तु Y. 2. 199. -7 A chess-man.
ग्लच 1P. (ग्लोचति, ग्लुक्त) 1 To go, move. -2 To steal, rob.-3 To take away, deprive of%; बहुनामग्लुचत् प्राणानग्लोचीच रणे यशः Bk. 15. 30.
ग्लुञ्च् 1 P.(ग्लुञ्चति) 1 To rob. -2 Togo. ग्लेप 1 A.(ग्लेपते) 1 To be poor or miserable. -2 To shake, tremble. -3 To move or go.
ग्लेख 1 A. (ग्लेवते) To serve, worship. ग्ले 1 A. (ग्लेषते) To seek, search, investigate.
ग्लै 1 P. (ग्लायति, ग्लान) 1 To teel aversion or dislike, be unwilling or disinclined to do anything (with int.). -2 To be fatigued or wearied, feel tired or exhausted. -3 To dospond, sink in spirit, be dejected ; नाऽवकल्प्यमिदं ग्लायेद् यत् कृच्छ्रेषु भवानपि Bk. 19. 17, 6. 12. -4 To wane, fade, faint away. -Caus. (ग्ल-ग्लपयति, but प्रग्लापयति) 1To cause to tade away, wither up; ग्लपयति यथा शशाक्कं न तथा हि कुमुदती दिवसः 5.3. 16%3 Ku.3.49. -2 To tire out, exhaust. -8 To injure, trouble, hurt. -4 To emaciate, waste; व्रतैः स्वमङ्ग ग्लपयन्त्यहर्निशम् Ku. 5.29%; U. 3.5.
ग्लपनम् 1 Withering, drying up.-2 Exhaustion.
ग्लानp.p.[ग्लै कर्तरि त] 1 Weary, languid, tired, fatigued, exhausted. -2 Sick, ill. -नम् 1 Exhaustion; बुद्ध्वा पुम्प्रकृतिं च यानुचरति ग्लानेतरैश्चेष्टितैः Bri. S.78. 12.-2 Disease. __ ग्लानिः [ग्लै भावे नि] 1 Exhaustion, languor, fatigue; मनश्च ग्लानिमृच्छति Ms. 1.58; अगग्लानिं सुरतजनिताम् Me. 72,313 Santi.4.4. -2 Decay, decline; आत्मोदयः परग्लानिर्द्वयं नीतिरितीयती Si.2.30%; यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिभवति भारत Bg.4.7.-3 Debility, weakness. -4 Displeasure, unwillingness, sickness.
ग्लास्नु . [ग्लै-स्नु ] Languid, wearied; वसन् माल्यवति ग्लास्नू रामो जिष्णुरधृष्णुवत् Bk. 7. 4.
ग्लो m. 1 The moon. -2 Camphor. -3 The earth. ग्लौतृ a. Exhausted, fatigued.
on. (Used only as the last member of comp. )
4 Striking, killing, destroying; as in 90, 1979 &o. -: 1 A bell. --2 Rattling, gurgling or tinkling noise; 'घः सूनुर्वह्निः पूषा नृपो गजः।' Enm. -घम् Sin; घं पापमुच्यते vid. The एकार्थनाममाला of राघव says: मेघे निदाघे किंकिण्या घण्टायां घट्टने च घः। घं वाद्यामृतयोर्घा भूवार्ताघोरेषु च त्रिषु। -घा/. 1 A blow. -2 A tinkling ornament worn by women round the waist.
घंष् 1 A. (घंषते) 1 To shed or diffuse lustre. -2 To flow, stream.
घग्घ् 1 P. (घग्घते)1 To laugh. -2 To laught at, deride.
घद I. 1 A. (घटते, जघटे, अघटिष्ट, घटितुम्, घटित) 1 To be busy with, strive after, exert oneself for, be intently occupied with anything (with inf. loc., or dat.); घटख ज्ञातिभिः सह Bhag.8.71.6%3; दयितां त्रातुमलं घटस्व Bk. 10.403 अगदेन समं योद्धमघटिष्ट 15.77, 12. 26, 16. 23:20.24; 22.31. -2 To happen, take place, be possible; प्राणैस्तपोभिरथवाऽभिमतं मदीयः कृत्यं घटेत सुहृदो यदि तत्कृतं स्यात् Mal. 1.9 if it can be effected; कस्यापरस्योडुमयैः प्रसूनैर्वादित्रसृष्टिघंटते भटस्य N. 22. 22; उभयथापि घटते Ve.3; प्रसीदेति ब्रूयामिदमसति कोपे न घटते Ratn. 2. 19 is not proper &c. -3 To be united with; दुर्दर्शनेन घटतामियमप्यनेन Mal. 2. 8. -4 To come to, reach. -Caus. (घटयति) 1 To unite, join, bring together; इत्थं नारीर्घटयितुमलं कामिभिः.9.875