Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 531

बलिन
1187
बहिस्
ot jasmine. -7 The phlegmatio humour. -8 An epithet of Balarama.
बलिन, बलिभ See वलिन-भ. बलिंदमः An epithet of Visnu.
बलिमत् a. 1 Having materials of worship or oblation ready; बाष्पायमाणो बलिमनिकेतमालेख्यशेषस्य पितुर्विवेश B. 14. 15. -2 Receiving taxes. -3 Wrinkled.
बलिमन् m. Strength, might, power.
बलिष्ठ a. Most powerful, strongest, very powerful (superl. of बलवत् or बलिन् q. v.). -ष्ठ: A camel.
afona. Dishonoured, degraded, despised ( 314मानित).
बलीयस्. (-सी/.) 1 Stronger, more powerful. -2More effective. -3 More important (compar. of बलवत् or बलिन् q.v.). -adv. Powerfully, very much; बलीयः खलु भीतोऽस्मि 5.7. बलूल a. Strong, powerful.
बल्य [बलाय हितं यत् ] 1 Strong, powerful. -2 Giving strength. -ल्यः A Buddhist mendicant. -ल्यम् Semen virile. -Comp. -आख्यपञ्चमूलम् the pentad of medicinal roots: Turmerio root; a species of Moonseed (Mar. गुळवेल); Dolichandrone Falcata (Mar. मेढशिंगी);
Hemidesmus indicus (Mar. उपळसरी); and विदारीकंद (Mar. भुईकोहळा ).
बलिवर्दः See बलीवर्द. बलिशम् , बलिशिः , -शी A hook, a fish-hook. बलीक: The edge of a thatched rook; eaves. ata: A scorpion. बली (री) वर्दः A bull, an ox; गोरपत्यं पुमान् बलीवर्दः
बलीशः 1A crow. -2 A crafty person (वञ्चकदृष्टिः); सर्वातिशङ्की पुरुषो बलीशः कृपणोऽथवा Mb. 12. 164.6.
बल्कसम् Dregs or sediment left in the distillation of ardent spirits; Sat. Br.
बल्बलाकारः Stammering, stuttering.
बल्लवः 1 A cowherd; कुञ्जष्वाक्रान्तवीरुनिचयपरिचया बल्लवाः संचरन्तु Ve.6.23; Si. 11.8. -2 A cook. -3 The name assumed by Bhima when serving as a cook at the court of Virata. -वी A cowherdess ; निरीक्षितुं नोपरराम बल्लवीरभिप्रनृत्ता इव वारयोषितः Ki. 4. 17. -Comp. -युवतिः, -ती/ a young cowherdess (गोपी); हरिविरहाकुलबल्लवयुवतिसखीवचनं पठनीयम् Git. 4.
बल्वजः, -जा A kind of coarse grassमुजालाभे तु कर्तव्याः कुशाश्मन्तकबल्वजैः Ms. 2. 43.
बहिकाः , -बहीकाः (pl.) N. of a country (Balkh) and its inhabitants,
बव: The first Karapa or astrological division of the day.
बष्कय a.1 One year old, yearling; वत्से बल्कयेऽधि सप्त तन्तून् Rv. 1. 164.5.-2 Full-grown (as a calf ).
बष्कय (यि)णी (-नी) f. 1 A cow whose call is full-grown; हयद्विशब्दष्कयणीपयःसुतम् N. 16. 93. -2 A prolific cow (one bearing many calves ). __ बस्तः A goat; भवन्त्यध्वर्यवश्चान्ये बस्तश्मश्रु गुर्भवेत् Bhag. 4. 7. 5. -Comp. - FOT: the Sala tree. - TPEIT a shrubby basil. -मारम् ind. after the manner of the dying of a goat.
बस्तकम् Salt produced from the Sambara lake ; Nigh. Ratn.
afta: 5. (q.v. affa:) The abdomen, the lower belly; 'मूत्राशयपुटो बस्तिः' Ratnamala 3 स्वर्णवं वारणबस्तिकोशम् (राजसुतम् ) Bur Ch. 1.66; अकूपारो बस्तिश्चरणमपि पातालमिति वै Vispumahimna 23.
बस्तिक: A kind of arrow (the point of which remains in the body, while taking it out); Mb. 7. 189. 11 (com. बस्तिकः शल्यदण्डसन्धौ शिथिलस्तस्योद्धरणे शल्यं बस्तिमध्ये मज्जति दण्डमात्रं निःसरति).
बहल a. [बह-कलच् नलोपश्च ] 1 Very much, copious, a.bundant, plentiful, manifold, great, strong; असावस्याः स्पर्शो वपुषि बहलचन्दनरसः U. 1.38%3 3.233; Si.9.83 Bv. 4.273 प्रहारैरुद्गच्छद्दहनबहलोद्गारगुरुभिः Bh. 1.36. -2 Thick, dense. -3 Shaggy (as a tail); बहलोत्तुङ्गलागूल Mal. 3. - Hard, firm, compact. - Harsh (as a sound). -ल: A kind of sugar-cane. -ला Large cardamoms. -Comp.-गन्धः a kind of sandal. -त्वचः the white flowering lodhra. -वर्मन् m., n. a disease of the eyes (as swollen eyelid).
बहलित a. Grown thick or strong.
बहिस् ind. 1 Out of, outside (with abl.); निवसनावसथे पुरादहिः R. 8. 14; 11. 29. -2 On the outside, out of doors (opp. अन्तः); बहिर्गच्छ -3 Externally, outwardly अन्तर्बहिः पुरत एव विवर्तमानाम् Mal. 1.40, 143 H. 1.94-4 Apart, separately.-5 Beside, except. -Comp. -3154 a. outer, external. ( - ) 1 an external part. -2 an outer limb. -3 property. -4 a stranger. -8 the preliminary part of a religious ceremony. -6 What is remotely related or connected; अन्तराबहिरजयोरन्तरज बलीयः SB. on MS. 12. 2.29. -अर्थ: an external ob ect. -इन्द्रियम् an external organ or sense, an organ of action.-उपाधि: an external condition or circumstance, न खलु बहिरुपाधीन् प्रीतयः संश्रयन्ते Mal. 1. 24. -कुटीचर: erab. -गीतम् a song accompanied by a stringed instrument. -गहम् ind. out of doors, abroad. -चर. outer, external, outward; बहिश्वराः प्राणा: Dk. (-) a crab. -तपस् n. outward penance. -दृश् a. superficial