Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 370

पल्
997
पल्युल्
-
पल् I. 1P. (पलति) To go, move. -II. 10 P. To protect (पालयति); L.D. B.
पलः [पल्-अच् ] Straw, husk. -लम् 1 Flesh, meat. -2 A particular weight equal to four karşas. 3 A particular measure of fluids.-4 A particular measure of time. -5A small measure3 लवणपलमिव क्षिप्तमन्तहँदस्य Nag.5.24. -Comp. -अग्निः bile. -अङ्गः a tortoise. -अद:,-अशः,-अशन: ademon, Raksasa; निर्दग्धुं निखिलाः पलाशसमिधो मेध्यादयोध्यारणे: Ram. champi. -अन्नम् rice with meat. -क्षार: blood. -गण्ड: a plasterer, mason; तक्षाणः पलगण्डाश्च......Siva B.31. 18. -प्रियः 1 a demon. -2a raven. -भा the equinoctial shadow at midday.
पलंकट a. Timid, bashful. पलंकरः Bile, gall.
पलंकषः 1 A demon, goblin. -2 Bdellium. -3 The | किंशुक tree. -4 A lion. -षा A Hy.
पलित 4. Weighing or containing so many palas.
पलल: A demon, goblin, an evil spirit.-लम् 1 Flesh. -2 Mire, mud. -3 A sweetmeat made of ground sesamum and sugar. -Comp. -आशय: swelled neck. -ज्वर: gall, bile. -प्रियः 1a raven. -2ademon.
पलक्ष a. Ved. White. पलव: A kind of net or basket for catching fish. पलस = पनस q. v.
पलाण्डु m. n. An onion; लशुनं गृञ्जनं चैव पलाण्डं कवकानि च । अभक्ष्याणि द्विजातीनाममेध्यप्रभवाणि च ॥ Ms.5.5%
BY. 1. 176. TOTT: 1 The temples of an elephant. -2 A halter, rope.
TOT I A. 1 To flee, run away, retreat, fly away. -2 To escape. -3 To die away.
पलायक a. 1 Flying. -2 A tugitive.
पलायनम् 1 Running away, retrea.t, flight, escape%; युद्धे चाप्यपलायनम् (क्षत्रकर्म स्वभावजम्) Bg. 18.43; R. 19.31. -2 A saddle.
Totora p. p. Fled, retreated, run away, esca ped. पलायिन् a. Fleeing, running away, a fugitive.
पला The plant जटामांसी, Indian spikenard; ग्रन्थिकं च पलां चय......Siva B. 30. 16.
पलालि: A heap of flesh.
पलालः, -लम् Straw, husk; Mb. 13.79. 17; Ms.5. 122; पलालजालैः पिहितः स्वयं हि प्रकाशमासादयतीक्षुडिम्भः N.8.2. -Comp. -दोहदः the mango tree (the fruit of which is ripened in straw).-भारक: a load of strawi Ms. 11.133.
पलाव: A fish-hook: Vas.
पलाश.1Green. -2 Unkind, cruel. -श: A demon. -2 N. of the Magadha country. -3 N. of a tree, Butea Frondosa (also called किंशुक); नवपलाशपलाशवनं पुरः Si.6.2.-शम् 1 The flower or blossom of this tree; बालेन्दुवक्राण्यविकाशभावाद् बभुः पलाशान्यतिलोहितानि Ku.3.29. -2 A leaf or petal in general; भीष्मपर्वमहाशाखो द्रोणपर्वपलाशवान् Mb. 1. 1.893 विभिन्नमम्भोजपलाशशोभया Ki.4.27; चलत्पलाशान्तरगोचरास्तरोः Si. 1.21; 6.2. -3 The green colour. -4 A finger (1) Girvana; यत्पादपङ्कजपलाशविलासभक्त्या Bhag. 4. 22. 39. -शी Lac.
पलाशक: The tree Palasa.
पलाशिन् a. Leafy. -m. A tree%; प्लवन्तश्च पलाशिपु Bhāg. 10. 12.9.
fo: f. A part of the elephant's face, perhaps the hollow in the middle of the forehead; Matanga L.6. 10.
पलिक a. Weighing a पल.
पलिक्की 1 An old, grey-haired woman. -2 A cow for the first time with calf (बालगर्भिणी).
पलिघ: A glase-vessel, pitcher.-2 Awall or rampart. -3 An iron club; cf. परिघ. -4 A cow-pen (गोगृह). -5 The gateway of a building.
पलित् a. Grey, hoary, grey-haired, old, aged; तातस्य मे पलितमौलिनिरस्तकाशे (शिरसि) V. 3. 19. -तम् 1 Grey hair, or the greyness of hair brought on by old age; न तेन स्थविरो भवति येनास्य पलितं शिरः। बालोऽपि यः प्रजानाति तं देवाः स्थविरं विदुः ॥ Mb. 3. 183. 11-12; Ms. 6.2; वलिभिमुखमाकान्तं पलितैरङ्कितं शिरः Bh.; अहं गलितं, पलित मुण्डम् Sankara. (चर्पटपञ्जरिकास्तोत्रम् 6).-2 Much or ornamented hair. -3 A tuit of hair (केशपाश). -4 Mud, mire. - Heat. -6 Benzoin. -Comp. -छछन् lurking under grey hair3; कैकेयीशङ्कयेवाह पलितच्छद्मना जरा R.12.2. -दर्शनम् the sight or appearance of grey hair.
पलितंकरण a. Rendering grey. पलितंभविष्णु,-भावुक a. Becoming grey; P. III.2.57. पलितिन् a. Grey-haired. पल्यम् Ved. A sack for corn. Tema: A scorpion. पल्यङ्क: A bed; see पर्यङ्क. पल्ययनम् 1 A saddle. -2 A rein, bridle. पल्याणम् A saddle.
पल्याणित a. Saddled; असंनाहितमातङ्गं अपल्याणितसैन्धवम् Siva B. 12. 12.
पल्यु (ल्यू)ल 10 P. 1 To cut. -2 To purity, cleanse (पल्यूलयति); L. D. B.