Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 89

अध्यासनम्
अध्वन्
inhabit; यदध्यासितमहद्भिस्तद्धि तीर्थ प्रचक्षते Ku. 6.56. -2 To अध्रि प. [न-व-कि ] Not restrained, irresistible. -Comp. live in conjugal relation; colha bit with. -3 To be direct- _ -गु-गू . [ अधि-गम्-कू-डित् ऊगदेशो वा ] of irrosistible motion ed or fixed upon. --- To rule, govor, influence; affect, or course (अधृतगमन), impetuous; यदभ्रिगावो अधिगू इदा concern (mostly Ved.). -180s. To cause ome to sit
चिदहा अश्विना B.8.22.11 also तुभ्यं श्चातन्ति ध्रिगा Ait. down upon: भवन्तमच्यासयन्नासनम् Bk.2.16.
Br. 2. 12. (-: N. of a heavenly killer of sacrificial STEETH 1 Sitting down upon, occupying, presid
victims, or the name formula itself ending with
invocation of Agni. -ज.[अधिं जनयति, जन्-ड] making ing over. -2 A seat, place.
irrusistible. इति चिन्मन्युमध्रिजः Rv... 7. 10. -पुष्पलिका the अध्यासित . Seated dowl, upon, settled. -तम्
betelnut plent. (Mar. पानवेल). Sitting upon: धेन्वा नदध्यासितकातराच्या निरीक्ष्यमाणः 1.2.52.
अध्रियमाण . 1 Not held, not to be got hold of ; अध्यासःSoe nder अध्यस्.
not forthcoming. -2 Not surviving, dead. TETET: A mole of interpreting a sentence. Ac
अध्रव . Uncertain, doubtful. -2 Uustuady, moving, cording to this mode, an incomplete sentence is made to
not fixed or permanent; स्वाऽध्रुवे P. III. 1.54 separyield complete sense by supplying some extra word or
rable (which can be severed or dotached without fatal words therein. अध्याहार should be clourly distinguished
or disastrous effects) (येन विना न जीवनं सोऽध्रुवः Sk.) from 3111 which also is more of interpreting all
-वम् Anmmcertainty: यो ध्रुवाणि परित्यज्य अध्रवाणि निषेवते। incomplete sentences; परिपूर्णमेवदं वाक्यं नाध्याहारमर्हति विप्रलम्भ
ध्रुवाणि तस्य नश्यन्ति अध्रुवं नष्टमेव च H.1.18t.of. the English कर्तृकम् SB. on MS.4.3.10(see अनुषा). f. also अपरि
phrase A bird in the hand is worth two in the bush.' पूर्ण यद् वाक्यं तदध्याहारेण वा पूर्यत ब्यवहितकल्पनया वा । तत्राध्याहाराद् व्यवहितकल्पना ज्यायसी । अध्याहारे हि अश्रतः कल्प्येत । इत
अधुषः Quinsy; a kind of disouse attended with रत्र श्रुतेन सम्बन्धः | SB. onMS. 7.1.10.
fever arising from the affection of blourd; शाथः स्थूलस्तो
ददाप्रकाशो रक्ताज्ज्ञेयः सोऽध्रुषो रुरज्वराच्यः Susr. (Mur. गळसटें, अध्याहारः-हरणम् 1 Supplying an ellipsis (आकाङ्क्षा
घटसर्प.) विषयपदानुसंधानम् ). -2 Areming; nferring: new supposition; inforonce or conjecture.
अध्वन् m. [अत्ति बलं; अद्-कनिप् धादशः Un. 4. 1153 tera a. Inhabited, occupiol.
perhaps from अन also] 1 (4) A way, road; passage, अध्युपिते ind. At day break; उवाच राजन्संग्रामेऽभ्युषिते ।
orbit (of planetskc.); मुक्तावानं ये लधयेयुभवन्तम् Mein
(D)Distance, space (traversed or to be traversed); पर्युपस्थिते Mb. 8. 36.4.
पञ्चदशयोजनमात्रमावानं जगाम K.119, 120; कियत्यध्वनि सा उजSTUTTG a. (Ey!) Coiled up three and a half times; यिनी 2073 Dk. 183; अपि लधितमब्वानं बुबुधे न बुधोपमः R. 1. 979: a snake fornuing a ring voiled up three and a 473; उधितावा Me.45 कालाथ्वनारत्यन्तसंयोगे &c.(c) Jourhalf tiimos ; अवाप्य स्वां भूमि भुजगनिभमभ्युष्टवलयं स्वमात्मानं कृत्वा
ney, travel, course, Imarch; नैकः प्रपद्येता वानम् Ms. 4.60 A. L. 10.
undertake a journey; अन्वसु त्रिषु विसृष्टमैथिलः R. 11.57 अध्युट्रः [ अधिगतः उष्ट्र वाहनत्वेन ] A Garriage drawn or
after three marches%3; परिकान्तः किलावना Ki. 11.2 wayborne by camels.
worm: अवश्रमपरिगतम् M. 17.40; अध्वा वर्णकफस्थौल्यसौकमा
यविनाशनः Susr. -2 A recension of the Vedas and the अध्यूढ . [ अधि उपरि ऊढः ] 1 Raiserl, exalted, elera
school upholding it (शाखा, अवयव) एकविंशत्यध्वयत्ताtod, hanging over', एतस्यामच्यन्यूढ साम तस्मादृच्यध्यूढ साम
मृग्वेदमुषयो विदुः। सहस्रा वा सामवेद। यजुरेकशतावकम ॥ अवा ad Ch. Up. 1. i. 1.-2 Abundant, increased, copious.
देवगतिः शाखा इति पर्यायवाचकाः। -3 Time (Kala), time -3 Rich, afluent. -ढ:1Siva. -2 The son of a woman
personified, ( being the enter of all) दुर्मरं पुरुषेणेह मन्ये pregmant before imurriage ; अध्यूढच तथाऽपरः Mb. 18. !!..
ह्यध्वन्यनागते Mb. 14.80.24. -4 Air ; sky, atmosphere. A wife whose husband has married another wife
-5 Place. प्रस्थितं दीर्घम वानं स्वबन्बुमिव बान्धवाः M.5.1.15. and thus superseded her (:. आधाविना q..). अध्यूढायाथ
-6 Means, resource; method. -7 Attack (31177CTITIE यद् दुःखं साक्षिभिर्विहितस्य च Mb. 2.168.83.
णम् ). अश्वन् is changed to अचafter prepositions: प्रा-वः, अध्यूधनी [अधिकम् ऊधो यस्याः अनन् दीपू च] 1A cow व्य वःc. -Comp. -अतिः [अध्वानमतति, अत्-इ]1ntrawith fuil and fat udders. -2 The vessel (in the body) veller. -2 an intelligent person. -अधिपः,-ईशः [ष. त.] above the udder or above the scrotum ; perhaps an officer in charge of the public roads. -3727TH urethra (?).
[ अध्वन्ययनम् ] journey, travel. -ग: 1 one who travels; अध्यूह | U. 1 To overlay, place on or upon.
a traveller, way-farer; Av. 18.1.36. सन्तानकतरुच्छाया-2 To raise a bove.
सुप्त विद्याधराध्वगम् Ku.6.16 (गामिन् ). -2 camel. -3
mule. - the sun : "#14: N. of a tree, Spondias Man अध्यूहनम् Putting of it layer (of ashes okc.).
gifera (आम्रानकवृक्ष) अश्वगैः अयत्नलभ्यफलवात् भोग्यः (Mar. अध्येपणम् अधि-इए प्रेरणे-ल्युट | Causing one to loan आंबाडा). (-गा) the Gangs, -गत् m. [अवानं गच्छति thing, us pocially = preceptor &c. is an honoritie duty. गम्-विप् P. VI. 4.10] a traveller. -गत्यन्तः -गन्तव्यः -णाअधिकापण। प्रार्थना] Solicitation, entreaty.
[4.1.] measure of length applicable to roads ; 4(144