Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 487

उपहस्तिका
489
उपाक
-
उपहस्तिका [ उपगता हस्तं अत इत्वम् ] A small purse उपहृत pp. 1 Offered, presented. -2 Immolated, (or box) containing the ingredients necessary for offered as a victim. -3 Served out (as a food). -4 betel-chewing (c. y. louves, chunam, catechu, betel "Taken, collected. de.)(Mar. चंची, चटवा, झोळणा); उपहस्तिकायास्ताम्बूलं कर्पूर
उपहोमः A supplementary sacrifice. सहितमुद्धृत्य Dk. 116.
उपह्वर: 1A solitary or lonely place, privacy; उपह्वरे उपहा 3A. To descend, come down upon; निजौजसो- पुनरित्यशिक्षयं धनमित्रम् Dk.54 in secret. -2 Proximity; ज्जासयितुं जगद्रुहामुपाजिहीथा न महीतलं यदि Si. 1. 37.
गत्वैका कथयामास क्षत्रियाणामुपहरे Mb. 1. 179.23. उपहरे समाउपहालक: N. of the Kuntala country, q.v.
नाग्य Siva. B. 15.27. (रहोऽन्तिकमुपहरे). -र: Ved. 1
Bend, curve, slope. -2 Declivity; उपहरे यदु परा अपिन्वन्. उपह 1 P. 1 To fotch, bring near, भक्त्यु पहृत Bg. Rv. 1.62.6. -3 The curved form of the Soma vessel. 9.26%; फलमिश्रममुपहर 3.13 तमस्योपहर 3.7; so बालम् - A car.
अन्नम् &c. -2 To offer, present, give (with dat. or gom.); विमानप्रतिमा तत्र मयेन सुकृतां सभाम् । पाण्डवानामुपहृतां स दृष्ट्वा
उपहे1 A. (P. also) 1 To invoke, call near to (in पर्यतप्यत | Mb. 1.1.15. तथापि राजपरिग्रहोऽस्य प्रभुत्वमपहरति ।
a liturgical sense); (with acc., dat. or loc.); तामिहोM.1 invests with importance; मातृभ्यो बलिमुपहर Mk.1;
पढ़ये श्रियम्. -2 To call; त्वयोपहृतः U.5.8. Si. 7.5९. नीवारभागधेयमस्माकमुपहरन्तु 5.23; दभान् ऋत्विरभ्य उपहरामि S. उपहवः 1 Calling to, invitation. -2 Summoning, 33 Mv.6.22; K. 40,65; R.14. 19, 16.86, 19.12%; iinvoking%3; वीनामुपसरं दृष्ट्वा तेऽन्योन्योपहवा गुहाम् Bk. 7.60. उपहर पादम् M.Bgive. -3 To serve out or distribute (food ). -4 To offer as a victim, sacrifice ; प्रागुपयाचित
उपहव्यः A kind of saerifice. स्त्रीरत्नमुपहर्तव्यम् Msl.5%3D मालतीमुपहरन् 9. -8 To put dowm, उपहृत .. 1Summoned, invoked, called उपहृता भूरिधनाः throw. -8 To collect, gather together. -7 Tota.ke सखायः स्वादुसमुदः Ay.7.80.4.-2 Called near; अविरतaway, destroy. -8 To employ, apply, use. -Caus. To , मेधितभावनोपहूतः Bhag.+.31. 20.. cause to offer or bring; मां प्रियाण्युपहारय Bk. 8.81.
उपहतिःf. Calling, inviting; उपहूतिषु पतिषु i. उपहरणम् 1 Bringing near, fetching. -2 Taking, 14. 30% 17. 49. seizing. -3 Offering gifts to superiors, deities &c. -4
उपह्वानम् 1 Calling, inviting. -2 Invoking with Offering victims. -8 Sorving out food or distributing it.
prayers. उपहर्तृ . One who offers, presents; Server (of उपांशु ind. 1 In low voice or whisper; ववर्ष पर्जन्य food &c.); a host; Ms.h.bl.
उपांशुगार्जितः Bhag. 10.8.50.-2 Secretly, in secret or
private; परिचेतुमुपांशु धारणाम् R.8.18% ef. also तस्मात् यत् 3TEIT: 1 An oblation. -2 A gift, present (In gene
किंचित् प्राजापत्यं क्रियते उपांश्वेव तत् क्रियते इति | SB. om MS. ral); रत्नपुष्पोपहारेण छायामानर्च पादयोः R.4.81; नृत्योपहारः Me.31; K. 17, 41,130, 183. -3 A victim, sacrifice, an
10.8.57. व्रतम् a row observed in secret ; भिन्द्यामहं तस्य
शिर इत्युपांशुव्रतं मम Mb.8.09.10.-शुः 1 A prayer uttered offering to a deity; 7991 977TERIH R. 16. 39; Mal. 1; उपहारीकृतास्मि Mal.); Ve.1.7.-4 A cimplimentary
in a low voice, muttering of prayers%3 जिबोष्टौ चालयेत्
किंचिद् देवतागतमानसः । निजश्रवणयोग्यः स्यादुपांशुः स जपः स्मृतः ।। gift, present 10 superior Rs. -5 (4) Offering of .
विधियशा जपयज्ञो विशिष्टो दशभिर्गुणैः । उपांशुः स्थाच्छतगुणः साहस्रो flowers Nc.; flowery gifte; collection of flowers; म्लानपुष्पोपहारः R.1.743; Ku.6.12.(b) Presents (togods) of
मानसः स्मृतः ॥ Ms.2.5. -2 (Hence) silence itselt. -3 flowers acc.; materials of worship; गन्धैर्माल्यैः सुरभिभिबलि
N. of a Some offering. -त्वम् Silence. उपांशुत्वं प्रजापतेभिधूपदीपकैः । उच्चावचैश्चोपहारैः प्रवालफलतण्डुलैः ।। Bhag. 10.22.3.
धर्मः। SB. on MS. 10.8.2. -Comp. -क्रीडित a. made
the companion of; (aking's) private amusements. V.3; Si. 11. 36. -6 Honour. -7 Indemnity, presents
-&: The first ladle full of soma pressed at the sacrigiven as the price of peace; कपालसन्धिर्विज्ञेयः केवलं सम
fice. -दण्डः A punishment inflicted in secret ; विद्विष्टानुसन्धितः । संप्रदानाद्भवति य उपहारः स उच्यते ।। H... 110. -8
पांशुदण्डेन जनपदकोपेन वा साधयेत् Kau. A. 1. 18. -याज: Food distributed to guests. -9 Exultation, mirth (con
a kind of sacrifice. -TET: A clandestine murder; sisting of laughter, dance, singing &c.); कृतपुष्पोपहारा
°वधमाकलब्य Mu.23; Si. 13.5t. भूरधिकां पुष्यति श्रियम् Ram.i. 11.20. उपहारकः, उपहारिका 1 An offering, oblation. -2
391 a. Ved. Joined together, tear. - (du.) An
epithet of night and morning%3 आ भन्दमाने उपाके Ry. Gift, present; Bhag.
1. 142. 7. -ind. In the immediate neighbourhood, उपहारिन् a.1 fiving, presenting, bringing on; before or in the presence of. परिभवोपहारिणः M.5. -2 Sacrificing.
उपाकृ8 U. 1 To fetch, bring near: तेभ्य इमं बलिमुपाउपहार्यम् An offering, oblation; अथ कृत्वोपहार्याणि करोति Asval. -2 To summon, invite. -3 To deliver, चतुर्दश्यां महामतिः Mb. 13.91.8.
offer, grant, bestow, give (to another ); गोसहस्रमुपाकुरु