Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 393

आस्त्रम्
आस्थापनम्
875 - -गृहम,-निकेतनम, -मण्डप: an assembly-room ; तदीयमास्थाननिकेतनाजिरम् Ki. 1. 16.
आस्थापनम् 1 Placing, fixing, causing to stay or remain. -2 A strengthening renods. -3 An unema of oil or ghee. 37TFerrfa «. lixed, place. आस्थायिका An audience.
आस्थित . p. ( Used actively) 1 Dwelt, a bidling; यत्नम् 1.1.220 using offorts carefully; उपायमास्थितस्यापि Si. 2.80, 9.81; 30 नियमम, ध्यानम्, धर्मम् &c. -2 laving recourse to rosorting to using, practising, boticking oneselt to; इत्येवं सा समाभाष्य भूयः संदेष्टुमास्थिता Rim... 67. 40. सलिलाशयम् Pt... -3 IHaving obtained or got, having reached to; ऐश्वर्यम, कामवशम् . आस्थितः स हि युक्तात्मा मामेवानुत्तमा गतिम् Bg.7.18.-4 Occupied ; enclosed (as a hunting ground); श्वगणिवागुरिकैः प्रथमास्थितम् R.9.533 दानवास्थितः शैलः Rim. -BEngrossod, engaged. -6Covered (व्याप्त); Ki.9.9; spread, overspread. -7 Goty obtained; कर्मणेवहि संसिद्धिमास्थिता जनकादयः BH.3.20.
itafa: Condition.
I a. 1 To be approached or seized, to be appliod. -2 To be regarded or acknowledeged.
आस्नानम् 1 Purity. -2 Water for washing, bathi आस्नाने तां निदध्मसि Av. 14.2.65.
TET «. Bloody (fr. 327); being in the mouth (ir. आसन ).
आस्पदम् [आ-पद्-घ सुट् च] 1 A place, site, sent, room; तस्यास्पदं श्रीर्युवराजसंज्ञितम् R.3.36% ध्यानास्पदं भूतपतेविवेश Ku. 3.435. 10, 18, 60%; कथं तादृशानां गिरि वैतथ्यमास्पद कुर्यात् K. 1743 राजन्यास्पदमलभत Dk. 100 obtained a hold on the king. -2 (Fig.) An abodo, subject, receptacles निधनता सापदामास्पदम् Mk.1.143 करिण्यः कारुण्यास्पदम् Bv.1.2. आस्पदं त्वमसि सर्वसंपदाम् Ki. 13.39; 80 दोष, उपहास'&c. -3 Rank, position, station; काव्यार्थभावनेनायमपि सभ्यपदास्पदम् D. -4 Dignity, authority, office%3 लब्धास्पदोऽस्मीति विवादभीरो: M. 1. 17. - Business, affair. -6 Prop, support. -7 The tenth place from the लग्न (in Astrol.) q.. STIFTET Emulation, rivalry.
आस्पर्धिन a. Emulous, striving after. STIETSU ind. Ilaving touched softly; Bhāg.
आस्फल, -स्फुल् 10 P. or Cans. 1 To cause to flup, rock or shake; to strike or press against ; 311 यत्प्रमदाकराप्रैः R. 16. 183 पयोराशेरोघः प्रलयपवनास्फालित इव U.5.9. lashed, stirred; Nay. 1.; शिलायामास्फालितः Pt. 1. -2 Totwang : धनुरास्फालयन U.1. -3 To sound, play upon (asalute), strike: वीणामास्फालयन्तीम् K. 131 : Si. 1.9. -4 To rend assunder, tear in pieces.
आस्फाल: 1 Striking, rubbing, causing to move yently. -2 Flapping. -3 Particularly, the tapping motion of an elephant's ears. __ आस्फालनम् 1 Rubbing, striking or pressing agrinst, stirring (as waterke.); flapping; अनवरतधनुरिफालनक्रूर पूर्वम् 5.2.1; आसां जलास्फालनतत्पराणाम् R.16.162, 3.5), 6. 73%; Amaru-51 कुचतट K.6, 14,573; ऐरावत कर्कशेन हस्तेन Ku.3.22 striking against. -2 Pride, arrogance.
आस्फुजित् m. N. of the planet Venus.
आस्फुट 1P. To agitate, shake; धृष्टमास्फोटयामास लड़की शब्देन पूरयन् Ram. 5. 43.6.
आस्फोट: 1 The Arka plant. -2 The sound made by striking on the arms (Mar. छड्डू ठोकणे); कर मिश्रेण K. 28. -3 Trembling, quivering. -4 Striking or rubbing against, blow; पुच्छMv.5.63 लाक्गूलास्फोटशब्दाच्च चलितः स महागिरिः Mb. -टा The नवमल्लिका plant, wild variety of Jasmin.
आस्फोटक Making a sound by striking on the arms. --कः = पर्वतजपीलुभेदः.
आस्फोटनम् 1 Flapping, moving to and fro. -2 Trembling, shaking. -3 Blowing, oxpanding. - 4 Contracting, closing.-5 Slapping or clapping the arms, or the sound produced by it. -6 Disclosing, manifesting. -7 Winnowing, thrashiny. - A gimlet.
आस्फोटितम् 1 Clapping; आस्फोटितनिनादांश्च Ram.5. 13. 12. -2 Striking on the arms%3 तस्यास्फोटितशब्देन महता श्रोत्रघातिना । पेतुर्विहंगमास्तत्र चैत्यपालाश्च मोहिता: Ram.b.t.7.
आस्फोतः, -तकः [आ-स्फुट अच् पृषो० टस्य तत्वम् ] N. of several trees; अर्क, कोविदार, भूपलाश. -ता, -तका N. of Several plants ; मल्लिका, अपराजिता, सारिवा.
आस्माक . (-की /.), आस्माकीन a. [ अस्मद्-अण्खञ् अस्माकादेशः। Our, ours%3; आस्माकदन्निसानिध्यान Si. 2.63,8.50.
आस्य .. Belonging to the mouth or fince. -स्यम् [अस्यते ग्रासोऽत्र, अस्-श्यत् ] 1 The mouth, jaws ; आस्यकुहरे, विवृतास्यः , -2 Face; आस्यकमलम्. -3 A part of the mouth used in pronouncing letters; तुल्यास्यप्रयत्नं सवर्णम् P.I.1. 9; आस्थे भवमास्यं ताल्वादिस्थानम् Sk; षडास्यानि Pt.S.53 (the six parts being the throat, head or brain, palate, tooth, lip, and nose. -4 Mouth, opening; अङ्कास्यम् &c. -Comp. -आसवः spittley saliva. -पत्रम् । lotus. -लागल: 18dog. -20 boar. -लामन् ॥. beard.
आस्थंधय . [आभ्यं धयनि धे-ख मुम् ] Kissing. आस्यन्दनम् Flowing, ooing. आस्या See under आस्. आस्युत . Sewn together.
आत्रम् [अम्रमेव स्वार्थेऽण् ] Blood. -Comp. -4:1blood. drinker', deinon. -2 the 19th lunar mansion.