Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 388

आश्वभारिक
310
आस्
आश्वभारिक a(-की/.)= अश्वभारं हरति, वहति आवहति वा,
आश्वमेधिक .(-की/.) [अश्वमेधाय हितं ठक् ] Belonging to the Horse-sacrifice. -कम् N. of the 14 th Parvan of Mahabharata.
आश्वयुज .(-जी/.) [अश्वयुज-अणू ] 1 Belonging to the month Asvina. -2 Born under the constellation
अश्वयुज्.-जः The month आश्विन; भाद्रपदाश्वयुजौ वर्षाः Susr.; त्यजेदाश्वयुजे मासि मुन्यन्नं पूर्वसंचितम् Ms. 6.15%BY. 3. 47. -जी The day of the full moon in Asvina.
आश्वयुजक . (-की /.) Sown on the day of full moon in Asvina.
आश्वरथ a. (-थी/.) [अश्वरथ-अश्] Belonging to a chariot drawn by horses.
आश्वलक्षणिक a. (-की /.) [अश्वलक्षण-ठक् ] Knowing the marks of horses. -क: A farrier, groom.
आश्विक .(-की /.)[अश्व-ठञ् ] Relating to a horse, drawn by horses, equestrian, cavalier. -क: 1A cavalier. -2 A combination of stars or omons presaging acquisition of horses.
आश्विन (-नी/.)1 Belonging or sacred to the Asvins (अश्विनौ देवते अस्य). -2 Peryading. -न:1N. of a month (in which the moon is near the constellation Asvini). - A sacrifice or a weapon presided over by the Asvins. -3 (du.) The Asvins. -नी1N. of certain bricks. -2A pile, stack (चितिभेदः). -नम् A day's journey for a horse or rider ( Ved.). -चिह्नितम् The autumnal equinox.
आश्विनेयः [अश्विन्याः अपत्यं ढक्] The two Asvins (physicians of gods). -2 N. of Nakula and Sahadeva, the last two of the five Pandava princes -3 A day's journey for a horse.
आश्वीन ३.(-नी/.) [अश्व-खञ्] Made or traversed by a horse as a journey Re..'नोऽध्वा Sk. -नः, -नम् The distance travelled by a horse in a day, सहस्राश्वीन वा इतः स्वगा लोक: Ait. Br.
आश्वीयम् A number of horses.
आश्वलायन: N. of the author of a celebrated ritual work, called the Asvalayana Sutras%3; कोसल्यश्वाश्वलायनः । Prash. Up. 1. 1. -शाखा The school of आश्वलायन.
आश्वस् P. 1 To breathe; मुखमाश्वमन्ति गिरयः Mv. 5.51 are lying at ease. -2 To breathe freely, recovor breath, take courage, take heart, rest secure, be at ense; प्रत्ययादाश्वसत्यः Me.8; दूरस्थाऽस्मीति नाश्वसेत् Pt.1.307: Bk. 1.38,5.28. -3 To revive. -4 To have confidence in. -Caus. 1 To encourage, comfort, console, cheer up: B.11.50; आश्वास्य पाययित्वा च परि'लाव्यच वाजिनः Mb. 1.67.19. तदा संकीर्तनेनाश्वासयाम्यात्मानम् V.33 R.12. 3,14.58, 15.15 Me. 1153 V.5. 16. -2 To refresh, gratify; छायाश्वामितपथिकजनसार्थः Pt.2.-3 To eonciliate.
आश्वास: 1 Talking or recovering breath, breathing freely, recovery, revival. -2 Consolation, cheering up, inspiring confidence%3; आश्वासस्नेहभक्तीनामेकमालम्बनं महत् U. 6. 10. -3 An assurance of safety or protection. -4 Cessation, completion, stop. -5 A chapter or sec tion of a book. -6 A probable story.
आश्वासक a. Consolatory, comforting. -क: Clothing.
आश्वासनम् Consoling, encouraging, cheering up, consolation; तदिदं द्वितीयं हृदयाश्वासनम् 5.7; देवस्याश्वासन भवति Pt. 1 cheering up of spirits, recovery.
आश्वासिक. Trustworthy, reliable; Mb.12.218.22.
आश्वासिन् । [आश्वस्-णिनि] 1 Breathing freely, reviving, becoming cheerful; मनस्तु तद्भावदर्शनाश्वासि 5.2.1. -2 Consoling.
आषाढः [आषाढी पूर्णिमा अस्मिन्मासे अण्] 1 N. of a lindu month (corresponding to part of Juno and July); आषाढस्य प्रथमदिवसे Mo.2, शेते विष्णुः सदाषाढे कार्तिके प्रतिबाध्यते V.P. -2 A staff of the Palāśa wood carried by an ascetio ; अथाजिनाषाढधरः प्रगल्भवाक् Ku. 5.30. -3 The Malaya mountain. -ढा The 20th and the 21st lunar mansions usually called पूर्वाषाढा and उत्तराषाढा. -ढी The day of full moon in the month of Asadha; तस्य नित्यं सदाऽऽ षाढपां माभ्यां च बहवो द्विजाः Mb. 12. 171. 17. -Comp. -भव, -भू a produced in the month of Asadha. (-वः,-भूः) the planet Mars.
आषाढक: The month आषाढ.
आषाढिन् a. Bearing a Palasa. stati'; गृहीतव्रतेनाषाढिना; K. 21.
आषाढीय [आषाढा-छ] Born under the constellation Asadha.
आष्टमः [अष्टमो भागः, अष्टम-] The 8th part 3 P. V. 3.50-1.
आष्टम् [ अश्-व्याप्ती ट्रन् Unt. 159] Sky, ether, atmosphere. - A prick or goad for driving cattle.
आष्ट्री 1 An extensive forest ; आष्ट्रपां पदं कृणुते अमिधाने Ry. 10. 165. 3. - A kitchon, fire-place.
आस्, आ: ind. An interjection, implying (a) Recollection; आः उपनयतु भवान् भूर्जपत्रम् V... (1) Anger 3
आः कथमद्यापि राक्षसत्रासः U. 1; आः पापे तिष्ठ तिष्ठ Mal. 8. () Pain; आः शीतम् K. P. 10.(d) Angry contradiction (अपाकरण); आः क एष मयि स्थिते Mu. 13 आः वृथामङ्गल पाठक Ve. 1. (e) Sorrow, regret; विद्यामातरमाः प्रदश्यं नृपशून् भिक्षामहे निस्त्रपाः Udb.; (आः स्मरणेऽपाकरणे कोपसंतापयोस्तथा Med.).
आस् 1.2A. (आस्ते, आसांचके, आसिष्ट; आसितुम्, आसित) 1 To sit, lic, rest; Bg.2.15 एतदासनमास्यताम् V.53 आस्यतामिति चोक्तः सन्नासीताभिमुखं गुरोः Ms.2.1:03. -2 To live, dwell; तावर्षाण्यासते देवलोके Mh.: यत्रास्मै रोचते नत्रायमास्ताम् K. 196% कुरूनामोk.; यत्रामृताम आमने Rv.9.15.2: Bk.t. 6,8.79.