Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 121

अनुमन्तृ
103
अनुयात्रम्-त्रा
अनुमन्तु . Consenting to, permitting, allowing, augiafa: the knowledge that arises from deduction or suffering (opp. to active agent): उपद्रष्टाऽनुमन्ता च भर्ता । syllogistic reasoning, भोक्ता महेश्वरः Bg.13.22; Ms.5.bl adviser.
अनुमित्सा Desire of inforring. अनुमन्त्र 10 A. To connecraste or accompany with अनुमेय ... Inferable, to be inferrert: फलानुमेयाः sacred hymns or magical formulas; to dismiss with प्रारम्भाः R. 1. 20. sacred and auspicious words, dismiss with a blessing; विसृष्टश्च वामदेवानुमन्त्रितोऽश्वः 0.2. (V. 1. for अभिमन्त्रित);
अनुमार्गम् . Along the way, Iccording 10 रथमारोप्य कृष्णन यत्र कर्णोऽनुमन्त्रितः Mb.
(particulter) way, on or in the way; अनुमार्गागतया K.
100 conie by this way. अनुमन्त्र: Afvourable speech; रहोनुमन्त्रैरपकृष्टचेतनः Bhay.t.27.8.
ZAITH adr. Like a kidney bean or in kidnes अनुमन्त्रणम् Consecration by hymms and prayers.
bean. अनुमन्त्रित .. Conseeratod.
अनुमासः [अनुगतो मासः ] The following month. --सम्
ind. Every inonth, month after month. अनुमरणम् See under अनुम. STTHEI A country next to a desert.
__ अनुमुद् 1 A. (P. in epic poetry ) 1 To rejoice with,
join in rejoicing or sympathizing with; मुदितामनुमोदते अनुमा: A., 22.1 To infer, (as from soine signs,
Bhāg. -2 To express approval: तदेव राममातृभिरनुमोदितम् premises &c.); अलिजां प्रकृति स्वाहुलिझरनुमिमीमहे Mb.:
U. 2; approve, second, applaud; Anchideghed a conclude, uess, comjeeture: धूमादग्निमनुमाय T.S.413;
R.11.43; to allow with pleasure, permit; अनुमोदितपयाकुलत्वान्मरुतां वेगभहोऽनुमीयते Ku.2.25; अन्धमीयत शद्धति
माचार्य: K.77: अननुमोदिता मात्रा In- s. To gudden,
delight, favour, permit. 2.7, 14.12: इह मदनपितर नुमायते सुरगणस्य गतं हरिचन्दनः । Ki.5.47. -2 To reconcile, equal. -Cons. (-मापयति) अनुमोदः 1 The feeling of pleasure arising fronm To learl one to infer or guess, bospeak, indicate; sympathy, subsequent pleasure. -2 अनुमोदनन् see below. आकृतिरेवानुमापयत्यमानुषताम् K. 132,202.
अनुमोदनम् 1 Approval, assent, seconding, acceptTa[47-340 ] Inference, conclusion from viven a nce compliance. -2 Causing pleasure. premises; sce अनुमिति.
अनुम् A. To follow in death; रुदता कुत एव सा पुनर्भवता अनुमातृ . One who infers; न हि करिणि दृष्टे चीत्कारेण नानुमृतापि लभ्यते 11.8.85 followed in death by you%B तमनुमिमतेऽनुमातारः.
गतिविभ्रमसादनीरवा न शुचा नानुमृतेव लक्ष्यते 8(used actively). अनुमात्रा Determination,resolution; तत्रेयमनुमात्रा मे भीमसेन
अनुमरणम् Following in death; तन्मरणे चानुमरणं करिष्याविवक्षिता । नैकान्तसिद्धिर्वक्तव्या शत्रुभिः सह संयुगे॥ Mb.5.77.18. मीति में निश्चयः 11.33 post-eremation of a widow (अनुमरण अनुमानम् 1 Inferring as the instrument of am
हि भनुदेशान्तरादिमरणे देहाद्यलाभ एव); देशान्तरमृते पत्यी साध्वी अनुमिति, conclusion : from given premises : an inference,
तत्पादुकाद यम । निधायोरसि संशुद्धा प्रविशेज्जातवेदसम् ।। This is conclusion, one of the four means of obtaining know
allowed to Kșatriya, Vaisya and other women, but not ledge aceroding to the Nyayasystem; (अनुमितिकरणमनुमान to Brahmana women; पृथक् चितां समारुह्य न विप्रा गन्तुमर्हति. तच्च धूमो वहिव्याप्य इति व्याप्तिज्ञानम. It is of two kinds स्वार्थी- Bāņi soverely condemns this practice; see K. 173-4. नुमानम् परार्थानुमानम्); प्रत्यक्ष चानुमानं च शास्त्रं च विविधागमम् ।। अनुयवम् nir. In the grains of barley. त्रयं सुविदितं कार्य धर्मशुद्धिमभी सता || Ms. 12. 105.-2 A guess,
अनुया २P. 1 To follow, go after (lig. also); conjeeture, sign to know इङ्गितैरनुमानैश्च मया ज्ञेया भविष्यति
अनुयाहि साधुपदवीम् Bh. 2.77; अनुयास्यन्मुनितनयाम् S. 1.283; Ram. -3 Analomy, similarity; आत्मनो हृदयानुमानेन प्रेक्षसे
वामनुयामि यद्यपि Ku.4.21.-2 To imitate, equal; न किलानुS. 5 you judge of others) by the analogy of your
ययुस्तस्य राजानो रक्षितुर्यशः R.1.279.63; अनुयातलाल: 16.71; own heart; स्वानुमानात्कादम्बरीमन्प्रेक्ष्य K.305. -4 (In Rhet.)
गुणैर्नृपाः शाङ्गिणमन्वयासिषुः Si. 12.3 followod and imitated. A figure which consists in a notion, expressed in a
-3 To attend, accompany; इयं मुसलमनुयाति कलेन हुक्कृतेन peculiarly striking manner, of a thing established by
Mu. 1.4: अनुयातारुन्धतीको वसिष्ठः U.3.18. proof S. D. 711; यत्र पतत्यबलानां दृष्टिनिशिताः पतन्ति तत्र शराः। तच्चापरोपितशरी धावत्यासां पुरः स्मरो मन्ये॥ अनुमानं तदुक्तं
अनुया . Following: अनुया रात्र्या रात्री जिन्य Vij. 15.6. यत्साध्यसाधनयोर्वचः K. P. 10. -Comp. -उक्ति /. reasoning:
-याः Ved. Food. logical inference.
अनुयात m. A follower, companion. अनुमापक (-पिका/.) Cauring an inference as an अनुयात्रम-त्रा Rotinuetra.in attendance upon%B effect, being the ground of an inference.
following: त्यक्तभोगस्य मे राजन् वने बन्येन जीवतः । किं कार्यमनुअनुमितिः /. Inference from given preinists : the
यात्रेण him. सखिभिश्रित्रकथैः कृतानुयात्रः। Bu. Ch.D. 2. -त्रम् nowledge obtained by means of अनुमान: लिङ्गपरामर्शजन्य udt. In or after a procession.