Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 110

अनुगतिः
अनुघदद
अनुगतिः /.1 Following; बलस्य चतुरस्य नायकानुगतिर्नयः । Ram.; गतानुगनिक लोक: Pt. 1. 342. following, imitating; see under गत. -2 Consent, approval; अकाम forced | consent.
अनुगमः, -मनम् 1 Following; आत्मानुगमनेन गां प्रसादयितुमर्हसि ।. 1.883 बृहतेधातोरर्थानुगमात् 5. B. -2 Comprehending, grasping (as a womse): रसाद्यनुगतः 8 ). -3 Following in leath, post-cremation, self-immolation of a widow on her husband's funeral pile. -4 Imitating; approaching. -6 Conformity, accordance; श्रुत्यनुगमाच S. B.
अनुगामिन् . Following. -m. A follower = अनुग, अनुगामुक . Habitually or constantly following. अनुगर्ज 11P. To roar after or in imitation of.
अनुगर्जित - Roured. -तम् A roaring echo, अनुगजितसन्दिग्धाः करणैर्मुरजस्वनाः Ku. 6. 40.
अनुगव . [ गोः सदृशः आयामः, अच ] Suiting (the length of) the oxen.
अनुगवीनः [अनुगु गोः पश्चात्पर्याप्तं यथा गच्छति सोऽनुगवीन: गोपालः; अनुगु ख P. V. 2.15 Sk.] A cowherd.
अनुगादिन् . [गद्-णिनि ] Repeating, following in spoeaking, echoing. (P. V. 4. 18).
अनुगिरम् ind. By the mountainside अयं सुजातोऽनुगिरं नमाल: . 13. 1).
अनुगीता / An after-song. N. of a part of the fourtoonth book of the Mb (Chs. 16–92).
अनुगीति See under अनुगै.
अनगुण ..[अनुकुलो गुणो यस्य] Having similar qualition, of the name nature; कान्तारतापसाविक्ष वंशकानुगुणी स्मृती Susr. : conformable to, favourable or agreeable to, suitable, tecording to: मनोरथस्यानुगुणं सर्वदा यस्य चेष्टितम्
Mv.7.7 obedient. to the will 7.38; गुणसम्पदानुगुणतां गमितः Ki. H. 33 : 10. 13; congenitil, suitat ble, tit: °अन्नलाभान DIc. It,94; अननुगुणदाराणाम् Dk. 130_not having wives worthy of themselves%3 (वीणा) उत्कण्ठितस्य हृदयानुगुणा 24721 Mk. 3.3 agreeable or pleasing to the heart, oxactly after the heart (Tv. here takes "णा mean तन्त्रीयुक्तवीणा itself); अत्र द्वावप्युपध्मानीयावेव न शान्तानुगुणौ R. G.: रसानुगुणतामेति S. D.: °णं सर्वास्ववस्थासु यत् U. I.B.. -ण: A natural peculiarity. -णम् adv. 1 Favourably. conformably to one's desires: चिरेणानुगुणं प्रोक्ता प्रतिपत्तिपराल्मुखी Bk.8.95. -2 Agreeably or conformably to (in comp.): तदादेशानुगुणं भवदागमनमभूत् Dk. 11.-3 Naturally.
अनुगुणत्वम् Favourableness.
TTüurfa Den. P. To make favourable, conciliate; bring about, socure; सम्पदोऽनुगुणयन् सुषिणाम् Ki. 18.44.
अनुगुप्त .. Covered, sheltered.
अनुगै 1 P. 1 To sing after (in porson), sing to (a. tune); follow in singing: अनुगायति काचिदुदचितपत्रमरागम् Git.1: अनुजगुरथ दिव्यं दुन्दुभि वानमाशाः Ki. 3. Go sent back, echoed. - To sing; to celebrate in song,
अनुगीतम् Singing in response to: अकारस्यानुगनिरनुरणनमिवारभ्यते भृङ्गसाथैः Rath. 1. 19.
affa: f. N. of a metre of two lines, the first having 27 and the second 32, mātrās, a species of the Aryā metre.
अनुगृहम् The roof of a house : कर्णकीलायसम्बन्धोऽनुग्रह सेतुः (of. Kaut. A. ch.6.)
अनुग्रह9 P. (Ved. -गृभ्णाति). 1 To favour, oblige, treat with kindness; शिलातलैकदेशमनुगृह्णातु वयस्यः 5.3 our friend will be so good as to, or kindly, take a seat on the stome3 अयं विष्टरोऽनुगृह्यताम् V.5 be pleased to sit. down &c.: महेन्द्रेण पुनरनुगृहीता v.3 favoured (by modifying the curse); with instr. or abl. of that which is an obligation; अनुगृहीतोऽहमनया मघवतः सम्भावनया S.16 कतरत्कुलमनुगृहीतं भगवत्या जन्मना K. 135% अनुगृहीतोऽस्मि अहमुपदेशाद्भवतः V.+. I am much obliged to you ke. (अनुगृहीत is oft. used by itself in the sense of much obliged',
many thanks', 'I thank you', 'I osteom it as a favour'.)-2 To foster, cherish, protect, maintain (as fire); अग्निर्नित्यानुगृहीतः स्यान् Asval. -2 To receive, welcome. -4 To hold up, support, uphold. त्रिभिस्तीणैर्महावेगैरन्वगृह्णाच्छिरः शरैः Mb.6. 120.45. -5 To follow in robbing, seizing or depriving. -6 To keep to, conform or correspond to, follow, take after; आकृतिमनुगृहन्ति गुणाः Vb.2; क्षात्रधर्मश्चानुगृहीतो भवति U.5. -Cass. To cause to favour, or to favour; आर्यस्य दर्शनेनात्मानमनुग्राहयितुम् Mu.4.
अनुग्रहः, हणम् 1A favour, kinulnesh, obligation%3B showing favour, obliping, rewarding (opp. निग्रह); निग्रहानुग्रहकर्ता 1.1: पादार्पणानुग्रहपूतपृष्ठम 1.2.35: अनुग्रह इवेयमभ्यर्थना 5.1; अनुग्रहं संस्मरणप्रवृत्तम् Ku.3.3.-2 Assistance, help (shown to the poor in foeding them &c. दरिद्रादिपोषणम् ). -3Facilitating yy spells. -4 AcceptHunce. -5 Rear-guard. -Comp. -कातर a nxious to please or for favour. T: creation of feelings or mental conditions.
अनुग्राह्य potp. Tit to he favourerl or obliged: ततः कथनेनात्मानमनुग्राहामिच्छामि K. 91 न वयमनुग्राह्याः प्रायो देवतानाम Gl.
अनुग्राहक।. 1 Favouring, furthering, promoting. -2 Gracious, kind.
STATE A mouthful; the equivalent of » mouthful.
अनुघटनम् Linking torrether with; क्षिप्ता कथानुघटनाय मयापि वाणी K. 240.
अनुघद्द To stroke, to rub length wise.