________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સર્વજ્ઞ હેવાથી તત્વને યથાર્થ પ્રકાશી રહ્યા છે, એટલા માટે આપશ્રીનું પ્રવચન નિઃસંદેહ છે. અતઃ શ્રદ્ધા ( યથાર્થ પ્રતીતિ) યુકત જ્ઞાન જે ભવ્યાત્માને પ્રાપ્ત થાય તે જ તે જ્ઞાન સફલ છે. કાર્યકર્તા થાય છે. કારણ ? સ્વરૂપની વિચારણું તે જ્ઞાન અને સ્વરૂપમાં સ્થિરતા તે ચારિત્ર જ્યાં ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાનદશા ત્યાં ચારિત્ર અવશ્ય હોય; અર્થાત સમ્યક્ જ્ઞાનની તીવ્રતા તેજ ચારિત્ર છે. સભ્ય જ્ઞાન વિના કેવલ દ્રવ્ય ચારિત્રના બલથી નવ ગ્રેચકની પ્રાપ્તિ થાય છે, પરંતુ કાર્ય સિદ્ધિ થતી નથી. શ્રદ્ધા પૂર્વક જ્ઞાન તે ચારિત્રનું કારણ છે, અને ચારિત્ર તે મોક્ષને હેતુ છે. એમ કુશલ પુરૂષને અભિપ્રાય છે. કાર્ય રૂચિ કર્તા થયેરે, કારક સવિ પલટાયરે, દયા આતમ ગતં આતમ રમેરે, નિજ ઘર મંગલ થાયરે, દયા૦૯
અર્થ-કારકચકતે કર્તાને આધીન છે, કર્તા તે સ્વતંત્ર છે. જેમ કુંભાર જ્યારે ઘડા બનાવવાને ઇચ્છે છે ત્યારે દંડાદિક કારણ સામગ્રીને ઘટ-કાર્યમાં જોડે છે, અને ઘડાને નાશ કરવા - ઈચ્છતે થકે તેજ દંડથી નાશ પણ કરે છે. તેમ જીવાત્મા પણ પિગલિક કાર્ય કરવા ઈચ્છતે થકે બાધક ભાવમાં પરિણામ પામીને વિપરીત (બાધક) કાર્ય કરે છે, પરંતુ જ્યારે આત્માને સ્વરૂપનું ભાન થાય છે ત્યારે આત્મા સાધક ભાવમાં પરિણત થયે થકે સ્વકાર્યની સિદ્ધિ કરવા ઈચછે એટલે કારક ચક બદલાઈ જવા પામે છે અને આત્મ સ્વરૂપમાં રમણ કરે છે. કારક ચક્રનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે:–૧ કર્તા-સાધક આત્મા, ૨ કર્મ સમ્યક જ્ઞાનાદિ કિંવા આમ-સિદ્ધતા, ૩ કરણ-આત્મ-પરિણામ,
For Private And Personal Use Only
