________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Achar
(૧૨૮). અર્થ—ધર્મનું (શ્રુત-ચારિત્ર ધર્મનું) મૂલ સમકિત (સમ્ય દર્શન) છે. એમ જિનેશ્વર દેવે શિષ્યને ઉપદેશ કરેલ છે. તે સ્વ કણે (કાન વડે) સાંભળીને શું કર્તવ્ય છે? તે કહે છેદર્શન રહિત ( ચારિત્રવાનું હોય તે પણ) તે વંદન કરવા ગ્ય નથી. કારણ? દર્શન વિના સમ્યક્ ચારિત્ર હોઈ શકે નહિ. પાંચ સમવાયને માનનાર તે સમકિતી હોય તે કહે છે –
कालो सहाव नीयइ, पूचकयं पुगेस कारेणं पंच; समझाए सम्मत्तं, एगंते होइ मिच्छतं. ४०
અર્થ-કાલ સ્વભાવ નીયતિ પૂર્વકૃત અને પુરૂષાકાર (ઉ. ઘમ) એ પાંચ સમવાય (કારણ સમુદાય) છે. એ પાંચ સમવયને વિષે સમકિત છે. અર્થાત્ પાંચ સમવાયને માનનાર તે સમકિતી; અને એક સમવાયને વિષે મિથ્યાત્વ છે અર્થાત એક સમવાયને માનનાર મિથ્યા દષ્ટિ છે. દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાલ અને ભાવથી દ્રવ્યનું સ્વરૂપ કહે છે–
दव्वं गुण-समुदाओ, खित्तं ओगाह कणा कालो: गुण पज्जाय पत्ति, भावोनिअ वत्थु धम्मो सो. ४१
અર્થ –ગુણુ-પર્યાયને સમુદાય-સમૂહને દ્રવ્ય, પ્રદેશની અવગાહના તે સ્વક્ષેત્ર વર્તાના ( ઉત્પાદ-વ્યય રૂ૫ ) તે સ્વીકાલ અને ગુણ-પર્યાયની કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ તે સ્વભાવ, એ વસ્તુને (પદાર્થને ) ધર્મ છે. સર્વ દડ્યાદિક અતિ પણે અને પરવળ્યા
For Private And Personal Use Only
