SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 570
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra तमाळ www.kobatirth.org ( ५६१ ) । खेल, कीड़ा मजाकिया तमाशा देखने समीली सर्व० [स्त्री० तमीणी) तुम्हारा। तमीपति (पती) पु० चन्द्रमा तमीस - पु० चन्द्रमा | तमु देखो 'तम' तमोज पु० [अ०] १ ज्ञान, विवेक २ शिष्टता ३ प्रद कायदा | तमाळ - पु० [सं० तमाल] १ करीब २०-२५ फुट ऊंचा एक वृक्ष जिसकी छाल व पत्तियां खाने के मसाले में काम आती हैं। ३ करम नामक छन्द का एक नाम । 1 २ वरुरण वृक्ष । ४ एक अन्य मात्रिक छन्द ५ तिलक, टीकास्त्री० तमोपल (धन) - पु० [सं० तमोन] १ पनि ग्राम २ चन्द्रमा । । । ६ तलवार । ७ मूर्छा, बेहोशी । ३ सूर्य । ४ विष्णु । ५ शिव । तमाळक - पु० १ तमाल वृक्ष । २ तेज- पात्र । (पत्ता) ३ बांस तमोटी स्त्री० १ प्रोढ़ने की चद्दर ६ ज्ञान । ७ बुद्ध देव । । २ चद्दर ओढ़ कर सोने की छाल । की क्रिया । तमाळी - स्त्री० १ ताम्रवल्ली नाम की लता । २ वरुण वृक्ष । ३ तमाल वृक्ष । तमास तमासय पु० [प० तमान] तमाशा, गौरीन वि० खिलाड़ी - । वाला । तमासाई - वि० तमाशा देखने वाला । तमासू, , मा तमासौ पु० [अ०] तमाशः] १ लोगों के मनोरंज के लिये किया जाने वाला खेल तमाशा । २ नौटंकी का खेल । तमास्ती- सर्व० • तुम तुम्हरा । अन्य, अमुक | तमि, तमी - स्त्री० [सं० तमी] रात्रि, निशा । मिनाथ पु० [सं०] चन्द्रमा निशानाथ । । तमियाँ- पु० मिट्टी का पात्र विशेष । । तमिस्र - पु० [सं०] १ अंबेरा, अंधकार २ क्रोध, गुस्सा । ३ एक नरक । ४ भ्रम । ५ द्वेष । ६ एक अविद्या का नाम । - पक्ष - पु० प्रत्येक मास का कृष्णपक्ष । मित्रा स्त्री० [सं०] १ अंधेरी रात, निशा २ गहरा अंधेरा तमी स्त्री० [सं०] रात्रि निता पर पु० राक्षस पर निशाचर । उल्लू पक्षी । चन्द्रमा । चोर । । तमुक्काय पु० [सं० तमस्काय ] अन्धकार | तमूरी-देखो 'तंदूरी' | तमे - सर्व ० तुम | तमेळी - पु० १ भवन की तीसरी मंजिल की छत २ सबसे ऊपरी छत । तमोगुणी - वि० १ जिसके स्वभाव में तमोगुण की प्रधानता हो । २ तामसी वृत्ति या स्वभाव वाला । ३ अहंकारी, क्रोधी । तमोतम पु० गहन अंधकार | । । । तमोदरसन पु० [सं० तमोदर्शन] पित्त प्रधान ज्वर । तमोवुद पु० [सं०] १ ईश्वर २ चन्द्रमा ३ अग्नि । तमोभिद पु० [सं०] १ जुगनू २ दीपक ३ । । सूर्य । ४ चंद्रमा । - वि० अंधकार को दूर करने वाला । तमोमलि पु० [सं०] जुगनू । - । । तमोमय वि० [सं०] १ तमोगुणी २ कोधी ३ ज्ञानी । ४ अंधकार युक्त पु० [सं०] राहू तमोरी-देखो 'तंबोळी | सम्मा देखो 'तमाकू' । -- सम्मान देखो 'तमांम' | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 , 1 - तमोळ ० १ पान बीड़ा २ उमंग ३ क्रोध, गुस्सा तमोळी स्त्री० [१] मुछ। २ फोध ३ देखो 'तंबोळी' । तमोविकार पु० [सं०] तमोगुण से होने वाला विकार तमोहंत- पु० [सं०] १ ग्रहण के दश भेदों में से एक । २ सांसारिक मोह-माया को नाश करने वाला । तमोहपहपु० [सं० तम + अप हन्] १ सूर्यं । २ चंद्रमा । ३ अग्नि । ४ ज्ञान । वि० अंधकार को दूर करने वाला । तमोहर तमोहरि पु० [सं०] १ सूर्य २ चंद्रमा पनि । । ३ अग्नि । ४ ज्ञान । - वि० अंधकार व अज्ञान मिटाने वाला । तय्यार तयांळी तयांळीस देखी 'वाळीस तयांळीसौ-देखो 'तंयाळीसो' । तम्हं सर्व० तेरे, तुम्हारे, तुझे । लम्हां सर्व० तुम । सम्हारा सर्व० तुम्हारा तेरा। सम्ही तम्हीला (नौ) सर्व० तुम्हारा, धापका लम्हे, हे तुम । ० तय वि० [०] १ निश्चित स्थिर २ पूरा किया हुआ; निर्णीत पु० निश्चय, निर्णय तयांसी- देखो 'तंइयासी' । तमोगरण - देखो 'तमोगुण' । तयार - देखो 'तैयार' । तयारी- देखो 'तैयारी' । तमोगरणी - देखो तमोगुणी' । तमोगुण - पु० [सं०] १ सांध्य के अनुसार प्रकृति का तीसरा तयाळीसी तपाळी- देखो 'वाळीसी' गुग्ण २ मनुष्य की तामसी वृत्ति तय्यार - देखो 'तैयार' । . For Private And Personal Use Only |
SR No.020588
Book TitleRajasthani Hindi Sankshipta Shabdakosh Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSitaram Lalas
PublisherRajasthan Prachyavidya Pratishthan
Publication Year1986
Total Pages799
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size20 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy