Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रश्नव्याकणसूत्र विश्रामस्थानम् । तथा- दुहहियाणं च ओसहिवलं' दुःखस्थितानां च ओषधिघलम्-रोगग्रस्तानां प्राणिनां कृते थथौषधम् तथैव कर्मरोगग्रस्तानां कृतेऽहिंसौषधम् , तथा- अडवीमज्झे च सत्यगमणं' अटवीमध्ये इव सार्थगमनम्-यथा-अटवीमध्ये सार्थेन सह गमनं सुखकरं भवति, तथैव मोक्षमार्गपस्थितानामहिंसा किम धिकम् ? 'एत्तो' इतः एभ्यः पूर्वक्तिभ्योऽपि अहिंसा — विसिट्टतरिया' विशिष्टतरिकाविशिष्टतरा । 'जा सा' या साहिंसा 'पुढवी-जल-अगणि-मारुय-वणस्सइबीय-हरिय-जलचर-थलचर-वहयर-तस-थावर-सव्यभूय-खेमकरी' पृथिवीजलाग्नि मारुत-वनस्पति-बोज-हरित-जलचर-स्थलवर-खेवर.त्रस-स्थायरसर्वभूतक्षेमकरी। पृथिव्यादिषट्कायजीवानां कल्याणकारी वरीवति दयाभगवती ॥मू-४।।
अहिंसा ही एक परम औषधीरूप है । ( अडवोमज्झे वसत्थगमणं) जंगल के बीच में जिस प्रकार सार्थ-समुदाय के साथ चलना मुखपद होता है उसी प्रकार मोक्षमार्ग में प्रस्थित हुए मनुष्य को यह अहिंसा है अर्थात्-सार्थ का काम देती है । और अधिक क्या कहें- ( एत्तो) इस पूर्वोक्त उपमानों से भी (विसितरिया ) अहिंसा विशिष्टतर है। क्यों की (जा सा अहिंसा) यह जो अहिंसा है वह ( पुढधी जलअगणि-मारुय-वणस्सइ-बीय-हरिय-जलचर-थलचर खहयर तस-थावर सव्वभूयखेमकरी) पृथिवी, जल, अग्नि, वायु, वनस्पति, धीज, हरित, जलचर, थलचर, खेचर, बस और स्थावर इन सब भूतों की-पृथिव्यादि छह काय के जीवों की-कल्याणकरी-रक्षा करने वाली है।
भावार्थ-इस अहिंसा भगवती के समक्ष संसार के सभी विशिष्ट जड़ पदार्थ तुच्छ है । क्यों कि उनसे जीवों की यथार्थरूप में रक्षा नहीं भाट महिंसा १ मे भारी गोष५३५ छ. “ अडवीमझे वसत्य गमण १२ જંગલની વચ્ચે સાર્થ-સમુદાયની સાથે જવાનું સુખકારી હોય છે તે જ પ્રમાણે મેક્ષ માર્ગે પ્રયાણ કરતા મનુષ્યોને માટે અહિંસા સાથેની ગરજ સારે છે, पधारे शु ! ' एत्तो” पूर्व प्रथित माने ४२i पण "विसिद्रतरिया" महिंसा मधित२ छ १२९१ "जा सा अहिंसा" २२ मडिसा छ ते " पुढवीजलअगणि-मारुय-वणस्सइ-बीय -हरिय-जलयर- खयर - तस - थावर सव्वभूय- खेमकरी' पृथिवी, रस, मसि. वायु. वनस्पति, मीन, हरित, જલચર, થલચર, ખચર, ત્રસ, અને સ્થાવર તે બધા ભૂતની પૃથિવ્યાદિ છે કાયનાં છાની કલ્યાણકારી-રક્ષા કરનારી છે.
ભાવાર્થ-આ ભગવતી અહિંસાની આગળ સંસારના સઘળા વિશિષ્ટ જડ પદાર્થો તુચ્છ છે કારણ કે તેમનાથી યથાર્થ રીતે છાની રક્ષા થતી નથી જે
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020574 |
| Book Title | Prashnavyakaran Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalalji Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1002 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |