Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२००
प्रश्नध्याकरणसूत्रे चास्य तथाहि-न तावन्निगुणत्वं चेतनास्वरूपखाभ्युपगमात् । अनुपलेपकत्वमपि न बद्धमुक्तावस्था व्यवस्थाविच्छेदप्रसङ्गात् ॥ मू० ७॥
पुनरप्याह---' अवि य' इत्यादि
मूलम्-अवि य एवमासु असब्भाव जंपि एहिं किंचि जीवलोगे दोसई सुकयं वा दुकयं वा, एवं जइच्छाए वा सहावेण वावि दयिवयप्पभावओ वावि भवइ, नस्थि तत्थ किचिकयकं तत्तं लक्खणं विहाणं नियइ कारिया एवं केइ जंपति इड्डिरससायगारवपराबहवे करणालसा परूवेंति धम्मवीमंसएणं मोसं ॥ सू० ८॥
टीका-'अवि य ' अपि च एवं वक्ष्यमाणरीत्या 'असन्मावं ' असद्भावं 'आहं सु' आहुः कथयन्ति कथमित्याह-'जपि ' यदपि किंचि ' किश्चित् 'एहि' समान निर्लिप्त है । अतः कहा है "अकर्ता निर्गुणो भोक्ता" आत्मा कपिल दर्शने " यह भी युक्ति युक्त नहीं है कारण आत्माको सर्वथा निर्गुण मानने पर उसमें चेतनत्व गुण का भी अभाव होने से अचेतनत्व का प्रसंग प्राप्त होगा, परन्तु ऐसी यात तो वहां मानी नहीं गई है, क्यों कि आत्मा को चेतना गुण स्वरूप स्वीकार किया गया है । तथा पुष्कर पलाशवत् सर्वधा निर्लिप्त मानने पर उसकी जो बद्ध-संसारी
और मुक्त ये जो दो अवस्थाएँ होती हैं उनकी व्यवस्था का विच्छेद प्राप्त होता है । सू-६॥
तथा-'अवि य ' इत्यादि। टीकार्थ-(अवि य एवं असम्भावं आहेसु) इस प्रकार से जो अस. यात्मात भापत्र समान निसि छे. तथा १ छ । “ अकर्ता निर्गुणो भोक्ता आत्मा कपिलदर्शने" ते ५ युतियुत नथी, १२ मामाने सर्वथा નિર્ગુણ માનવામાં આવે છે તેમાં ચેતનત્વ ગુણને પણ અભાવ હોવાથી અચે. તત્વને પ્રસંગે ઉપસ્થિત થશે, પણ એમ તે ત્યાં માનેલ નથી, કારણ કે આત્માને ચેતનગુણ સ્વરૂપ સ્વીકાર્યો છે. તથા કમલપત્ર પર રહેલ જળબિન્દુથી અલિપ્ત કમળ જે તેને માનવામાં આવે તે તેની બદ્ધ-સંસારી અને મુક્ત એ બે અવસ્થાએ જે હોય છે તેની વ્યવસ્થાનું ખંડન થશે. જે સૂા.
तथा-" अवि य" त्या 2010-"अवि य ए असब्भाव आहेसु" मा प्रभा २४ म.सा. ४पाय!
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020574 |
| Book Title | Prashnavyakaran Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalalji Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1962 |
| Total Pages | 1002 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |