SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 117
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir आधावन 90 परिधावतिः, धावको, सद्द. 2.440; मिगो मनुस्से दिस्वा कम्पमानो मरणभयतज्जितो अन्तोनिवेसनङ्गणे आधावति परिधावति, जा. अट्ठ. 1.160; - न्ति ब. क. - अस्सस्सपि पुरतो धावन्ति, रथस्सपि पुरतो धावन्तिपि आधावन्तिपि उस्सेळेन्तिपि, अप्फोटेन्तिपि, चूळव. 22; - न्तियो वर्त. कृ., स्त्री., प्र. वि., ब. व. - ... चक्कवालमुखवट्टियाव आधावन्तियो..., दी. नि. अट्ठ. 2.151; - वित्वा पू. का. कृ. - माता तस्स आधावित्वा परिधावित्वा विचरणकाले अझं पुत्तं लभि, थेरगा. अट्ठ. 1.212; आधावित्वा विधावित्वा कीळनकाले पन लोभनीयवयस्मि वा ठितकाले दारक ओलोकत्वा, अ. नि. अट्ठ. 2.100; सो पनस्सा दारको आधावित्वा परिधावित्वा कीळनवये ठितो कालमकासि, अ. नि. अट्ट, 1.280. आधावन नपुं., आ +vधाव से व्यु., क्रि. ना. [बौ. सं. आधावन], तेज दौड़, बहुत तेजी के साथ दौड़ना-नेन तृ. वि., ए. व. - कुप्पति सीतेन उण्हेन जिघच्छाय विपासाय अतिभुत्तेन ठानेन पधानेन आधावनेन उपक्कमेन कम्मविपाकेन, मि. प. 138; - परिधावन नपुं., द्व. स., इधर-उधर, भाग-दौड़, भटकाव-भरी दौड़ - नं प्र. वि., ए. व. - अवीचिमहानिरये निबत्तसत्तरस हि अपरापर आधावनपरिधावनं होतियेव, जा. अट्ठ. 3.213; - विधावन नपुं.. द्व. स., इधर से उधर हो रही दौड़-नेन तृ. वि., ए. व. - अथस्सा आधावनविधावनेन कीळितुं समत्थकालतो पट्ठाय पदवारे पदवारे पदुमपुप्फ उहासि. अ. नि. अट्ठ. 1.259. आधि पु., [आधि], व्यथा, बीमारी, कष्ट - पेमं सिनेहो स्नेहोथ चित्तपीळा धिसञिता, अभि. प. 173. आधिकरण/अधिकरण नपुं., [अधिकरण], आधार, कारण, हेतु - णं प्र. वि., ए. व. - किमाधिकरणं यक्ख, चक्काभिनिहतो अहन्ति, जा. अट्ठ. 4.4. आधिक्य नपुं.. अधिक से व्यु. भाव. [आधिक्य]. प्रचुरता, अधिकता, श्रेष्ठता - समीपपूजासादिस्से दोसक्खानोपपत्तिसु, भुसत्थापगमाधिक्यपुब्बकम्मनिवत्तिसु. अभि. प. 1185. आधिगच्छति/अधिगच्छति अधि+ गम का वर्त, प्र. पु.. ए. व., छन्द के कारण अधिगच्छति के स्थान पर आधिगच्छति के रूप में प्रयुक्त [अधिगच्छति], प्राप्त करता है - यं गिहिस्सपि तदत्थजोतकं, पब्बज्जम्पि च तदाधिगच्छति, दी. नि. 3.113; तदाधिगच्छतीति एत्थ आ- आधिपच्च कारो निपातमत्तन्ति आह "तं अधिगच्छती ति, लीन. (दी. नि. टी.) 3.99. आधिपच्च नपुं., अधिपति से व्यु., भाव. [आधिपत्य], सर्वोच्च शासक होना, बहुत बड़ा एवं महत्वपूर्ण स्वामी होना, शक्तिसम्पन्नता - च्च प्र. वि., ए. व. -- आधिपच्चन्ति अधिपतिभावो, खत्तियमहासालादिभावेन सामिकभावोति अत्थो, खु. पा. अट्ठ. 183; - च्वं द्वि. वि., ए. व. --- सो तं कम्म खेपेत्वा तं इद्धि तं यसं तं आधिपच्चं आगामी होति आगन्ता इत्थत्तं, अ. नि. 2(2).205; - च्वेन तृ. वि., ए. व. - सब्बलोकाधिपच्चेनाति न एकस्मि एत्तके लोके नागसुपण्णवेमानिकपेतेहि सद्धिं, सब्बस्मिं लोके आधिपच्चेन, ध. प. अट्ठ. 2.109; - म्हि सप्त. वि., ए. व. – “दक्खे उद्वान सम्पन्ने आधिपच्चम्हि ठापये ति, जा. अट्ठ. 7.192; स. उ. प. के रूप में इस्सरिया.- नपुं., उपरिवत् - च्वं द्वि. वि., ए. व. क्रि. वि., पूर्ण आधिपत्य के साथ - तेन खो पन समयेन राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो असीतिया गामसहस्सेस इस्सरियाधिपच्चं रज्जं कारेति, महाव. 251; देवानं तावतिंसानं इस्सरियाधिपच्चं रज्जं कारेन्तो उठानवीरियरस वण्णवादी भविस्सति, स. नि. 1(1).251; पच्चेका.- नपुं., तत्पु. स., हरेक व्यक्ति का स्वामी होना - च्वं द्वि. वि., ए. व. - ये वा पन कुलेसु पच्चेकाधिपच्चं कारेन्ति, वुद्धियेव पाटिकवा, नो परिहानि, अ. नि. 2(1),71; मूलरज्जा.- नपुं., तत्पु. स., मूल राज्य पर स्वामित्व - च्चं प्र. वि., ए. व. -- मूलरज्जाधिपच्चं तं अम्हं निन्दाकर न हि, चू. वं. 63.21; लंका. - नपुं.. तत्पु. स., लंका का आधिपत्य या स्वामित्व - च्चं प्र. वि., ए. व. - लंकाधिपच्चं इदं अप्पतरं मं आसि बुद्धो गुणेहि विविधेहि पमाणसुओ, दा. वं. 6.17; सब्बलोका. - नपुं, तत्पु. स., समस्त लोकों का स्वामित्व या स्वामी होना – च्वेन तृ. वि., ए. व. - सब्बलोकाधिपच्चेन सोतापत्तिफलं वरं ध. प. 178; स. पू. प. के रूप में - छान नपुं.. तत्पु. स., आधिपत्य का स्थान अथवा अवस्था, स्वामित्व, प्रभुता - ने सप्त. वि., ए. व. – “दक्खे उट्ठान सम्पन्ने, आधिपच्चम्हि ठापये ति ... तस्मा तादिसा आधिपच्चट्ठाने न ठपेतब्बा, जा. अट्ठ. 7.192-193; – परिवार पु., द्व. स., आधिपत्य या शक्ति तथा प्रशंसा - रो प्र. वि., ए. व. - आधिपच्चपरिवारो, सब्बमेतेन लब्भति, खु. पा. 8.11; - भूत त्रि., वह, जो अधिपति या स्वामी बन गया है या बना दिया गया है, प्रमुखता को प्राप्त, प्रधानीभूत – तं प्र. वि., For Private and Personal Use Only
SR No.020529
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 02
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2009
Total Pages402
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy