SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 55
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra अग्गङ्कुरक - हाल यो प्र. वि. ब. व. चक्रानं अग्गग्गनेमिवडियो नेव तेमिंसु ध. प. अ. 1.318. - www.kobatirth.org अग्गङ्कुरक नपुं. [ अग्राङ्कुरक]. अगला अङ्कुर, प्रथम अङ्कुर - अग्गङ्करकं में उदर छुपति, चूळव. 290. अग्गङ्गुलि स्त्री. कर्म. स. [ अग्राङ्गुलि] अङ्गुलियों का अग्रभाग, अङ्गुलियों का सिरालीसु सप्त. वि., ए. व. पसारितहत्थस्स अङ्गुलीसु, जा. अड. 6.10. अग्गज' त्रि., [ अग्रज ], एक प्रकार के पुष्प का नाम, वृक्ष का अंखुआ जं नपुं द्वि. वि. ए. व. अग्गज पुष्फमादाय, उपागच्छं नरुत्तमं अप. 1.243, अग्गज पुप्फमादायाति अग्गजनामक पुष्कं गहेत्वा अप. अड. 2184. अग्गज' पु० [अग्रज] बड़ा भाई, अग्रज, ज्येष्ठभ्राता व॰ अग्गजो पुब्बजो जेट्ठो, अभि. प. 254. अग्गजिव्हा स्त्री [अग्रजिह्वा] जिह्वा का अगला भाग या सिरा - य तृ. वि., ए. व. - अग्गजिव्हाय चेस तनुको होति, विभ. अ. 234 विलो. मूल- जिव्हा. अग्गञ्ञ त्रि. 1. आदिम, अथवा पुरातन के रूप में जाना गया उजे पु. सप्त, वि. ए. व. भिक्खु पोराणे अग्गज्जे अरियवंसे ठितो, दी. नि. 3. 179; - ञ्ञ पु०, प्र. वि., ब. व. ते खो पनेते अग्गज अग्गाति जानितब्बा दी. नि. अट्ट. 3.174; अग्गाति जानितब्बा सब्बवंसेहि सेदुभावतो, लीन. ( दी. नि. टी.) 3.198; चत्तारोमे, भिक्खवे, अरियवंसा अग्गञ्ञा रतज्ञ सञ पोराणा अ. नि. 1 (2).32; ते खो पनेते अग्गज्ञा अग्गाति जानितबा... अ. नि. अड्ड. 2269 2. प्रधान, प्रमुख - परमग्गज्ञमुत्तरं अभि. प. 695 - टि. सम्भवतः यह अग्गञ्ञु अथवा बौ. सं. अग्रण्य का समानान्तर शब्द है, जो पोराणो अग्गज्ञो जैसे मुहावरों में प्रयुक्त है. अग्गज्ञसुत्त नपुं., दी. नि. के पाथिकवग्ग के चौथे सुत्त का शीर्षक, दी. नि. 3.59-72. **** - " अग्गद्वान नपुं. कर्म, स. [ अग्रस्थान] सर्वोच्चस्थान ने सप्त, वि. ए. व. अग्गद्वाने उपेति मं अप. 1.28; तुल. अग्ग-निक्खित्त, - अग्गता स्त्री. अग्ग का भाव [अग्रता ], वरिष्ठता, श्रेष्ठता, उच्चता सु सप्त वि. ब. व. दक्खग्गतासु कथने अभि. प. 1168 तं द्वि. वि. ए. व. यमाहुनेय्यानं अग्गतं गतो, कथा, 449. - " - 28 अग्गतो अग्ग का प. वि. प्रति निपा. [अग्रतः ] 1. प्रारम्भ से, आगे से - यदग्गतो मज्झतो सेसतो वा, सु. नि. 219; यं कुम्भितो पठममेव गहितत्ता अग्गतो सु. नि. अ. 1. 126 अग्गधनुग्गह 2 उपस्थिति में, सम्मुख अभिमुख पुरेग्गतो तु पुरतो, अभि. प. 1148; 3. शिखर से चोटी से यदग्गतो मज्झतो सेसतो वा. सु. नि. 219 कत त्रि. [ अग्रतः कृत], आंखों के सामने लाया हुआ, परिकल्पित, मन में कल्पित, विसपत्रोरिव अग्गतो कतो, थेरीगा. 388; मायं विय अग्गतो कत, थेरीगा. 396; द्रष्ट, यदग्गतो. - For Private and Personal Use Only अग्गत्त नपुं. भाव. [ अग्रत्व] उत्तम अथवा श्रेष्ठ होने की स्थिति उत्तमता, अगुआपन प्रमुखता ता प्र. वि., ए. व. दसहि ठानेहि सुद्ध अग्गत्ता.... पे. व. अड. 8. अग्गदक्खिणेय्य त्रि. कर्म. स. दक्षिणा देने योग्य लोगों के बीच सर्वप्रथम थ्यो पु. प्र. वि. ए. व. अयं अग्गदविखणेय्यो सत्था ति भगवतो पच्चयं दत्वा मि. प. 211: य्यं द्वि. कि. ए. व. एवं उळारगुणं अग्गदविखय्यं सम्मासम्बुद्ध अभूतेन अक्कोसित्वा, ध. प. अट्ठ. 2.103; - त्त नपुं., भाव. [अग्रदक्षिणेयत्व], दान पाने योग्यों के बीच सर्वोत्तमता ताप. वि. ए. व. - अग्गदविखणेप्यता च चीवरादिपच्चये अरहति पूजाविसेसञ्च, पारा. अनु. 1.81; - भाव पु.. भाव, उपरिवत्- इमं विसेसं हत्थगतमेव कत्वा अग्गदक्खिणेय्यभावं लभति, ध. प. अ. 1.164. अग्गदन्त पु.. कर्म. स. [ अग्रदन्त] 1. दांत का अग्रभाग, सामने वाला दांत अग्गदन्ते विवरित्वा हसितं अकासि जा. अ. 1.415; सोद्वेपि अग्गदन्ते छिन्दि जा. अड्ड. 1.307 2. त्रि. [अग्रदान्त] आत्मसंयमन करने वालों में अत्युत्तम, अत्युत्कृष्ट सम्बुद्ध अग्गदन्तं समाहितं थेरगा. 354. अग्गदान नपुं., तत्पु० स० [ अग्रदान ], श्रेष्ठ वस्तु का दान, उत्तम दान एवं एकसस्से नव वारे अग्गदानं अदासि, ध. प. अट्ठ 1.57; मम अग्गदानं अग्गधम्मस्स सब्बपठमं पटिवेधाय संवत्ततूति, तदे.; इमानि पञ्च अग्गदानानि देति, ध. प. अट्ठ. 2.338. " अग्गद्वारेन अस्समं अग्गदायी त्रि. [अग्रदायिन्] उत्तम दान देने वाला यो अग्गदायी वरदायी, सेट्ठदायी च यो नरो, अ. नि. 2 (1).47. अग्गद्वार नपुं. तृ. वि. ए. व. में अग्गद्वारेन रूप में ही प्रयुक्त [ अग्रद्वार], द्वार के ऊपरी भाग से होकर, मुख्य द्वार में से होकर वेपचिति असुरिन्दो पविसित्वा, स. नि. 1 (1).261; हत्थसारं गत्वा अग्गद्वारेन निक्खमित्वा... जा. अड. 1.121; अग्गद्वारेन पलायित्वा अञ्ञस्स रञ्ञो विजितं अगमंसु, जा. अट्ठ. 3.297. अग्गधनुग्गह पु. कर्म. स. [ अग्रधनुग्रहिन्] धनुष धारण करने वालों में सर्वोत्तम, अत्युत्कृष्ट धनुर्धर, सर्वोत्तम - - - ... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ... ... - ... -
SR No.020528
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2007
Total Pages761
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy