________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अप्पसन्न
435
अप्पसाद
पटिसल्लानसारुप्पे सेनासनेति, महानि. 351; - दो पु., प्र. ..., पे. व. अट्ठ. 173; - न्ने नपुं., सप्त. वि., ए. व. - वि., ए. व. - किमिदं अप्पसद्दोव, अस्समो पटिभाति म जा. जोतिपालो माणवो अस्सद्धे अप्पसन्ने कुले पच्चाजातो, मि. अट्ठ. 7.334; ख. शान्त, मौन एवं कोलाहल न करने वाला प. 210; - न्नानि नपुं.. प्र./द्वि. वि., ब. व. - ... कुलानि व्यक्ति - दो पु., प्र. वि., ए. व. - अप्पसद्दो अन्तरघरे अस्सद्धानि अप्पसन्नानि अनोपानभूतानि.... महानि. 357; - गमिस्सामीति सिक्खा करणीया ति, पाचि. 249; तेन अप्पसद्दो न्ना पु.. प्र. वि., ब. व. - मातापितरो पन नेसं अस्सद्धा उपसङ्कमित्वा अन्तरमानो आळिन्दं पविसित्वा ... आकोटेहि । अप्पसन्ना समणब्राह्मणेसु ... अहेसु. पे. व. अट्ठ. 47; - दी. नि. 1.78; - इन पु, तृ. वि., ए. व. - अप्पसद्देन न्नानं पु, ष. वि., ब. व. - अप्पसन्नानं पसादाय, पसन्नानं अन्तरघरे गन्तब्ब, पाचि.249; - द्दा पु., प्र. वि., ब. व. - भिय्योभावाय, पारा. 22; अप्पसन्नानं वा पसादाय, पसन्नान अप्पसद्दा आयस्मन्तो होथ, पु. प. 142; - इं स्त्री., द्वि. वि., भिय्योभावाय .... पाचि. 20; - भाव पु.. तत्पु. स. ए. व. - अप्पसदं परिसं विदित्वा ... म या ति, दी. नि.. [अप्रसन्नभाव], अप्रसन्नता, अविश्वास या अश्रद्धा का भाव 1.161; -- हे पु., द्वि. वि., ब. क. - अप्पसद्दे कत्वाति निरये। - वं द्वि. वि., ए. व. - अप्पसादं पवेदेय्युन्ति अप्पसन्नभावं अपसद्दे कत्वा, दी. नि. अट्ठ. 3.18; ग. नपुं., उपरिवत् जानापेय्यु, अ. नि. अट्ठ. 3.252. प्रशान्ति - हस्स पु.. ष. वि., ए. व. - अप्पसद्दकामो खो सो अप्पसमारम्भ त्रि., ब. स. [अल्पसमारम्भ], अपेक्षाकृत कम आयस्मा अप्पसद्दस्स वण्णवादी, दी. नि. 1.161; घ. पु.. कष्टसाध्य, कम क्रियाकलापों के रहने से अल्प पीड़ादायक व्याकरण के सन्दर्भ में - 'अप्प' शब्द - द्दो प्र. वि., ए. व. - म्भं नपुं., प्र. वि., ए. व. - कम्मट्ठानं अप्पट्ट अप्पकिच्चं - अप्पसदो हेत्थ अभावत्थो अप्पिच्छो अप्पनिग्घोसोतिआदीस अप्पाधिकरणं अप्पसमारम्भ सम्पज्जमानं महप्फलं होति. म. विय, वि. व. अट्ठ. 284; - काम त्रि., ब. स. [अल्पशब्दकाम]. नि. 2.422; - म्भो पु., प्र. वि., ए. व. - अप्पट्ठो अप्पकिच्चो शान्तिप्रिय, कोलाहल-रहित अवस्था या स्थान की कामना अप्पाधिकरणो अप्पसमारम्भो, सततं समितं सच्चवादी होति, करने वाला - मो पु., प्र. वि., ए. व. - अप्पसद्दकामो खो म. नि. 2.428; - तर त्रि., तुल. विशे., अपेक्षाकृत कम सो आयस्मा अप्पसद्दस्स वण्णवादी, दी. नि. 1.161; -- मा पीड़ादायक - तरो पु.. प्र. वि., ए. व. - अओ अजओ पु., प्र. वि., ब. व. -- अप्पसद्दकामा खो पनेते आयस्मन्तो .... अप्पट्टतरो च अप्पसमारम्भतरो च महप्फलतरो... चाति, अप्पसद्दविनीता, दी. नि. 3.27; - विनीत त्रि., तत्पु. स., दी. नि. 1.127; - तरा स्त्री., प्र. वि., ए. व. - द्विन्न शान्त अवस्था में संयम की शिक्षा को प्राप्त - ता पु., प्र. पटिपदानं ... अप्पत्थतरा च अप्पसमारम्भतरा च महप्फलतरा वि., ब. व., उपरिवत् - अप्पसद्दकामा खो पनेते आयस्मन्तो ... चाति, अ. नि. 1(1).197; - ता स्त्री॰, भाव., कम अप्पसद्दविनीता, दी. नि. 3.27.
कष्टकरता, स्वल्प रूप में पीड़ादायकता - ता प्र. वि., ए.व. अप्पसन्न त्रि., पसन्न का निषे. [अप्रसन्न], 1. अस्वच्छ, - तत्रिमे दस गुणा अप्पसमारम्भता एको गुणो, जा. अट्ठ. 1.13. मलिन, अविशुद्ध - न्ने नपुं., सप्त. वि., ए. व. - यथोदके अप्पसयह त्रि., प + /सह के सं. कृ. पसरह का निषे. आविले अप्पसन्ने, न पस्सति सिप्पिकसम्बुकञ्च, जा. अट्ठ. [अप्रसह्य], नहीं रोके जा सकने योग्य, अनिवार्य, नहीं 2.83; अप्पसन्नेति तायेव आविलताय अविप्पसन्ने, तदे. 2. बच सकने योग्य - यहो पु., प्र. वि., ए. व. - अप्पसरहो वह व्यक्ति, जिसका चित्त किसी के प्रति विश्वास से युक्त सदा होमि, सब्बारक्खेहि रक्खितो, अप. 1.344; कुसलो नहीं है, या जो किसी सिद्धान्त पर श्रद्धा नहीं रखता है, बुद्धधम्मेहि, अपसव्हो परेहि सो, अप. 1.351; - यह नपुं.. प्र. अविश्वासी, अश्रद्धावान् - न्नो पु., प्र. वि., ए. व. - त्वं पन वि., ए. व. - जायेथ नो ये नरके सु सत्तो, तदा मयि अप्पसन्नो, पे. व. अट्ठ. 193; - न्नं द्वि. वि., ए. तत्थग्गिदाहादिकमप्पसरह विभ. अट्ठ. 90. व. - पसन्नमेव सेवेय्य, अप्पसन्नं विवज्जये, जा. अट्ठ. अप्पसाद पु., तत्पु. स., पसाद का निषे. [अप्रसाद]. असन्तोष, 5.221; - न्नस्स पु., ष. वि., ए. व. - अद्धा पटिआतमेतं । अविश्वास, श्रद्धा का अभाव - दं वि. वि., ए. व. - ... तदाहु, नाचिक्खना अपसन्नस्स होति, पे. व. 528; उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसामि, परिभासामि, अप्पसादं अप्पसन्नस्स होतीति अकथना अप्पसन्नस्स होति, पे. व. करोमि, चूळव. 466; यो च विनेय्य सारम्भ, अप्पसादञ्च अट्ठ. 193; - न्ना स्त्री., प्र. वि., ए. व. - ... गणिका चेतसो, स. नि. 1(1).209; - देन तृ. वि., ए. व. - धम्मे अस्सद्धा अप्पसन्ना मच्छेरमलपरियद्वितचित्ता तेहि मनस्सेहि अप्पसादेन समन्नागतो अस्सुतवा पृथुज्जनो कायस्स भेदा
For Private and Personal Use Only