SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 128
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अतक्कावचर 101 अतलम्फस्स सपण्णके चाति द्वीसु अतक्कग्गाह-तक्कग्गाहसलातेसु ठानेसु देवा ... सुदस्सा देवा .... म. नि. 3.145; न कञ्चि सत्तं गुणदोसं बुद्धिहानि अत्थानत्थं ञत्वाति अत्थो, जा. अट्ठ. तप्पन्तीति अतप्पा, विभ. अट्ठ. 494. 1.113. अतप्पक त्रि., [अतर्पक], वह, जिससे तृप्ति न हो, जिससे मन न अतक्कावचर त्रि.. [अतर्कावचर], शा. अ. तर्क से परे, भरे- सन्तोति निबुतो पणीतोति अतप्पको इदं द्वयं लोकुत्तरमेव सन् तर्क की पहुंच के बाहर, ला. अ. विशुद्ध ज्ञान या निर्वाण य कुतं म. नि. अठ्ठ (मूप.) 1(2).77, तुल. अटप्पिय. की अवस्था - तस्स निस्सरणं सन्तं, अतक्कावचरं धुवं, अतप्पनीय/अतप्पनेय्य त्रि., तप्पनीय का निषे. [अतर्पणीय], इतिवु. 28; अननुभूतपुब्बं परमगम्भीरं अतिदुद्दसं सण्हसुखुमं वह, जो तृप्त या संतुष्ट कराने योग्य नहीं हो, असन्तोषी - अतक्कावचरं अच्चन्तसन्तं पण्डितवेदनीयं अतिपणीतं अमतं एवं अतप्पनीयं ... को ... सुहीतं कयिरा, जा. अट्ठ. 7.54; निब्बानं. उदा. अट्ठ. 318; अधिगतो खो म्यायं धम्मो गम्भीरो अतप्पनेय्यरूपेन, हासभावसमन्विता, अप. 2.217; सोळस हि दुद्दसो दुरनुबोधो सन्तो पणीतो अतक्कावचरो निपुणो अतप्पनीयवत्थूनि नाम, जा. अट्ठ. 3.302. पण्डितवेदनीयो, दी. नि. 2.28; म. नि. 1.226. अतप्पय/अतप्पिय त्रि., तप्पय का निषे. [अतर्प्य], अतृप्ति अतक्किक त्रि., तक्किक का निषे. [अतार्किक], कुतर्क से को उत्पन्न करने वाला, वह, जिससे कभी भी मन न भरे मुक्त, तर्क की प्रक्रिया को ग्रहण न करने वाला - - यथापि सागरो नाम, दस्सनेन अतप्पियो, तथैव तस्स सभावइसिभत्तिको सुतमन्तपदधरो अतक्किको रोगप्पत्तिकुसलो पावचनं सवणेन अतप्पियं बु. वं. 8.26; अतप्पियोति अतित्तिकरो, अमोघधुवसिद्धकम्मो भिसक्को सल्लकत्तो, मि. प. 233. अतित्तिजननो वा, बु. वं. अट्ठ. 195. अतच्छ त्रि., तच्छ का निषे॰ [अतथ्य], मिथ्या, अवास्तविक अतम्मय त्रि., तम्मय का निषे. [अतन्मय], तृष्णा से मुक्त, - इतिपेतं अभूतं, इतिपेतं अतच्छ, दी. नि. 1.3; होति अभूतं सांसारिक वस्तुओं में अनासक्त, लगाव-रहित - सो तादिसो अतच्छं अनत्थसंहितं, दी. नि. 3.100. लोकविदू सुमेधो, सब्बेसु धम्मेसु अतम्मयो मुनी ति, अ. नि. अतण्डुल त्रि., तण्डुल का निषे०, ब. स., [अतण्डुल], 1(1).174; अतम्मयो मुनीति सब्बे तेभूमकधम्मे तण्हासङ्घाताय तण्डुल से रहित, चावल के दानों से रहित - थुसरासिंव तम्मयताय अभावेन अतम्मयो खीणासवमुनि, अ. नि. अट्ठ. अतण्डुलं, चरिया. 3.2.4. 2.129; सब्बलोके च अतम्मयो भविस्सामि. अ. नि. अतथ त्रि., तथा का निषे. [अतथा], मिथ्या, तथ्यरहित, 2(2).143; - ता स्त्री., भाव. [अतन्मयता], सांसारिक अयथार्थ- अतथं वा पन सन्तं तथत्ताय उपकप्पेस्सामी ति वस्तुओं में अनासक्त होने की अवस्था, विगततृष्णता, निस्पृहता इति वा पनस्स होति, दी. नि. 2.50; एवंमानि अस्स अतथं - पठमज्झानसमापत्तियापि खो अतम्मयता वुत्ता भगवता, समानं, म. नि. 3.41. म. नि. 3.91; तेधातुकेसु कुसलेसु धम्मेसु अतम्मयता इच्छितब्बा, अतन्दित त्रि., तन्दित का निषे. [अतन्द्रित], अक्लान्त, महानि. 138; - तापज्जन नपुं.. लगाव-रहित चित्त की परिश्रमी, मेहनती, आलस्य से रहित - एवं विहारि आतापिं. अवस्था की प्राप्ति, वीततृष्णता की अवस्था में प्रवेश - अहोरत्तमतन्दितं, म. नि. 3.227; अप. 2.157; मातरं पितरं पच्छिमे अदिद्विआदिभेदे सुक्कपक्खिये अतम्मयतापज्जनेन पुब्बे, रतिन्दिवमतन्दितो, अ. नि. 3(1).76; अतन्दितोति अनुग्गहाय, सु. नि. अट्ठ. 2.237. अनलसो हुत्वा, जा. अट्ठ. 3.355. अतरमान त्रि., तर के वर्त. कृ. का निषे. [अत्वरमान], अतपनीय त्रि., तपनीय का निषे., [अतपनीय], शोक या तीव्र गति से न चलता हुआ, जल्दबाजी न करता हुआ, पश्चात्ताप न करने योग्य - द्वेमे, भिक्खवे, धम्मा अतपनीया, सावधानी के साथ काम कर रहा - तेन अप्पसद्दो उपसङ्कमित्वा अ. नि. 1(1).66; इतिवु. 20; कतमे धम्मा अतपनीया? अतरमानो आळिन्दं पविसित्वा .... दी. नि. 1.78; म. नि. कायसुचरितं, वचीसुचरितं, मनोसुचरितं - इमे धम्मा 2.329; अ. नि. 3(2).54; महाव. 324; अपि अतरमानानं, अतपनीया, सब्बेपि कुसला धम्मा अतपनीया, ध. स. 1312. फलासाव समिज्झति, जा. अट्ठ. 1.141; अतरमानानन्ति अतप्प पु., [बौ. सं. अतप], ऐसा देवलोक या ऐसे देवता, पण्डितानं ओवादे ठत्वा अतरित्वा ... कम्मं करोन्तानं, तदे.. जो शोक या दुःख का अनुभव नहीं करते हैं - अविहहि । अतलम्फस्स त्रि., [अतलस्पर्शिन], अगाध, बहुत गहरा - देवेहि सद्धि येन अतप्पा देवा तेनुपसङ्कमि, दी. नि. 2.40; अगाधं त्वतलम्पस्सं, अभि. प. 669; न हेट्ठिमतलं फुसति तस्स सुतं होति- वेहप्फला देवा ... अविहा देवा ... अतप्पा यत्र तं अतलम्फस्सं, अभि. प. 669 पर सूची. For Private and Personal Use Only
SR No.020528
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2007
Total Pages761
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy