Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મૂલ(-ળ)પુરુષ)
મૂલ(-ળ)પુરુષ પું. (સં.) વંશનો આદિપુરુષ (૨) કુટુંબો મુખ્ય માણસ (૨) સૃષ્ટિનો આદ્યપુરુષ (સાંખ્ય) મૂલ(-ળ)પ્રકૃતિ સ્ત્રી. (સં.) પ્રકૃતિ; જગતનું આદિ કારણ મૂલ(-ળ)પ્રત સ્ત્રી. છાપવાનું મૂળ લખાણ, હસ્તપ્રત; ‘પ્રેસકોપી’
૬૫૫
મૂલ(-ળ)ભૂત વિ. મૂળરૂપ; મૂળનું [આંકવું; કદર કરવી મૂલવવું સ.ક્રિ. મૂલ્ય નક્કી કરવું (૨) ખરીદવું (૩) મૂલવાળું અક્રિ. ‘મૂલવવું'નું કર્મણિ
ભૂલ(-ળ)વિધિ સ્ત્રી. કોઈ પણ સંખ્યાનું મૂળ શોધી કાઢવાની રીત; ‘ઇવૉલ્યુશન’ (૨) મૂળ નક્ષત્રમાં જન્મેલાં બાળક તથા તેનાં માબાપ પર કરવામાં આવતો વિધિ મૂલા(-ળા)ક્ષર પું. (સં.) વર્ણમાળાના મૂળ અક્ષરો મૂલા(-ળા)ધાર પું. (સં.) મૂળ આધાર (૨) ન. ગુદાને ઉપસ્થની વચમાં આવેલું ચક્ર
મૂલ્ય ન. (સં.) મૂલ; કિંમત; ભાવ મૂલ્યનિષ્ઠ વિ. જીવનમૂલ્યોમાં નિષ્ઠા ધરાવનારું મૂલ્યવત્તા સ્ત્રી. (સં.) મૂલ્યવાળું હોવું તે મૂલ્યવાન વિ. કીમતી; ‘વૅલ્યુએબલ’ મૂલ્યહ્રાસ પું. (સં.) મૂલ્યનાશ; મૂલ્યઘટાડો (૨) અવમૂલ્યન; કિંમત ઓછી થવી તે-કરવી તે મૂલ્યાંકન ન. (સં.) મૂલ્ય આંકવું તે; આંકણી; મુલવણી મૂલ્યાંતર ન. (સં.) બીજું મૂલ્ય; મૂલ્ય ફેરવવું તે-તેમાં પરિવર્તન [આંદોલન હલનચલન (૩)
મૂવમૅન્ટ સ્ત્રી. (ઈં.) હિલચાલ (૨) મૂવી સ્ત્રી., ન. (ઇં.) ફીચર ફિલ્મ મૂષ(·ષિ)* પું. (સં.) ઉંદર મૂષિકા સ્ત્રી. (સં.) ઉંદરડી મૂસ સ્ત્રી. (સં. મૂષા, પ્રા. મૂસા) ધાતુ ગાળવાની કુલડી સૂસ પું. (સં. મૂષ, પ્રા. મસ) ઉંદરડો
[(૨) બીબું
મૂસળી સ્ત્રી. ઔષધિ-વસાણાના કામનું એક મૂળ મૂસળી સ્ત્રી. (સં. મુશલિકા, પ્રા. મુશલિઆ) ખાંડણીનો દસ્તો; પરાઈ
મૂસા પું. (અ.) યહૂદી ધર્મનો પ્રવર્તક
મૂળ વિ. (સં. મૂલ) જુઓ ‘મૂલ’ [ચૂકવવાની ૨કમ મૂળકિંમત સ્ત્રી. માલની મૂળ ખરીદી વખતે (વેપારીએ) મૂળગું વિ. (૨) ક્રિ.વિ. મૂળ; અસલ (૩) તમામ; બધું મૂળવતની પું. કોઈ પણ પ્રદેશનો મૂળથી વતની; ‘રેસિડન્ટ’ મૂળાક્ષર પું. જુઓ ‘મૂલાક્ષર’
મૂળાડિયું, મૂળાડું ન. મૂળ; મૂળિયું
મૂળિયું ન. મૂળ; જડ (૨) મૂળનક્ષત્રમાં જન્મેલું [મૂળ મૂળી સ્ત્રી. (સં. મૂલિકા) મૂળના ઝીણાઝીણા ફણગા (૨) મૂળે ક્રિ.વિ. શરૂમાં; આરંભમાં [કંદમૂળ મૂળો પું. (સં. મૂલક, પ્રા. મૂલઅ) ખાવામાં વપરાતું એક મૂં(-)ગું વિ. (સં. મૂક) મૂગું; બોલી ન શકે તેવું
[મૃગયાવિહાર
મૂં(-મું)જી વિ. મૂજી; અક્કલ કે હોશ વગરનું; કંજૂસ મૂં(-મું)ઝવણ(-ણી) સ્ત્રી. અકળામણ; ગભરામણ, વ્યગ્રતા; ઉચાટ [મૂકવું મૂં(-મું)ઝવવું સ.ક્રિ. મૂંઝવણ કરવી; મૂંઝાવવું; મૂંઝવણમાં મૂં(-મું)ઝારી સ્ત્રી. (-રો) પું. ગભરામણ; ત્રિદોષ . મૂં(-મું)ઝાવવું સક્રિ. ‘મૂંઝાવું'નું પ્રેરક; મૂંઝવવું (રૂઢ ‘મૂંઝવવું’ જ છે; ‘મૂંઝાવવું’ નહિ.)
(-મું)ઝાવું અ.ક્રિ. (સં. મુદ્ઘતે, મુઝઈ) મૂંઝાવું; અમુઝાવું (૨) ગભરાવું [વરો મૂં(-મું)ડકાવેરો પું. (મૂંડકું + વેરો) માથા દીઠ લેવાતો મૂં(-મું)ડકી સ્ત્રી. (‘મૂંડવું' ઉપરથી) બોડી સ્ત્રી મૂંડકી સ્ત્રી. (સં. મુંડક) ઘોડા કે ઊંટના પલાણના કાઠાના આગલા ભાગનું માથું (૨) માથું (તિરસ્કારમાં) મૂંડકું ન. (સં. મુંડક) માથું મૂં(-)ડણ ન. મુંડન; માથું મૂંડાવવું તે મૂં(-મું)ડવું સ.ક્રિ. (સં. મુંડયતિ, પ્રા. મુંડઇ) મુંડન કરવું; બોડવું (૨) છેતરવું; ધૃતવું (૩) ચેલો બનાવવો મૂં(-મું)ડા સ્ત્રી. વિધવા (તુચ્છકારમાં) મૂં(-મું)ડાઈ સ્ત્રી. મૂંડવું તે કે તેનું મહેનતાણું મૂં(-મું)ડામણ ન. મૂંડવાનું મહેનતાણું (૨) મૂંડવાની ક્રિયા મૂં(-મું)ડાવવું સ.ક્રિ. ‘મૂંડવું’નું પ્રેરક મૂં(-મું)ડાવું અક્રિ. ‘મૂંડવું'નું કર્મણિ મૂં(-મું)ડિયો પું. સાધુ; મુંડી; સંન્યાસી મૂં(-મું)ડી સ્ત્રી. (‘મૂંડવું' ઉપરથી) મૂંડકી; બોડી સ્ત્રી ભૂંડી સ્ત્રી. (સં. મું ઉપરથી) માથું (૨) જણ મૂં(-)ડું વિ. (‘મૂંડવું’ ઉપરથી) બોડાવેલું [માણસ; મૂંડિયો મૂં(-મું)ડો પું. (સં. મુંડક) બોડું માથું (૨) બોડા માથાવાળો મૂં(-મું)દર પું. ભેંસના આગલા બે પગ વચ્ચે લબડતો [નક્ષત્ર મૃગ પું. (સં.) પશુ (૨) હરણ (૩) ન. મૃગશીર્ષ; પાંચમું મૃગચર્મ ન. (સં.) હરણનું ચામડું [ત (ભક્ત માટે) મૃગચર્યા સ્ત્રી. (સં.) હરણની પેઠે નિષ્પાપ જીવન ગાળવું મૃગજલ (સં.) (-ળ) ન. રેતાળ જમીન ઉપર સૂર્યનાં કિરણ
ભાગ
પડવાથી દૂરથી દેખાતો પાણી જેવો આભાસ; ઝાંઝવાનાં જળ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૃગતૃષ્ણા સ્ત્રી. મૃગજળ; રેતાળ જમીન ઉપર સૂર્યના કિરણ
પડવાથી દૂરથી દેખાતો પાણી જેવો આભાસ; ઝાંઝવાનો જળ [સ્ત્રી. મૃગાક્ષી; હરિણાક્ષી મૃગનયની વિ., સ્ત્રી. હરણના જેવાં નયનોવાળી (૨) મૂગનાભિ સ્ત્રી. (સં.) કસ્તૂરી (૨) હરણની ડૂંટી મૃગપતિ પું. (સં.) વનનાં પશુઓનો રાજા; સિંહ મૃગમદ પું. (સં.) કસ્તૂરી મૃગયા સ્ત્રી. (સં.) શિકાર
મૃગયાવિહાર પું. (સં.) શિકાર ખેલવો તે
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |