Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી(મિ)ડલી(-ળી) ૬૪૯
[મુખપાઠ મ-મિ)ડલી(-ળી) સ્ત્રી. કપાળના વાળની ગૂંથેલી લટ મુકાટવું સક્રિ. મુકે મુકે મારવું ખિલાડી; ‘બોક્સર’ મીં(-મિ)ડું ન. (સં. બિંદુ દ્વારા) મીંડ; બિન્દુ; પોલું શૂન્ય મુક્કાબાજ પું. (ફા.) મુક્કામુક્કીના ખેલમાં કુશળ; તેનો મી(-મિ)ઢળ ન. (સં. મદનલ, પ્રા. મયણલ) મીંઢળ મુક્કામુક્કી સ્ત્રી. મુક્કાથી સામસામે મારામારી કરવી તે
(લગ્નવેળા કાંડે બંધાય છે તે) સિોનામુખી મુક્કીસ્ત્રી (દ. મુક્કા=મુષ્ટિ) મારવા ઉગામેલી મૂઠી; ઠોંસો મીં(-મિ)ઢી, (આવળ) સ્ત્રી. મીંઢી; મીઢી આવળ; મુક્કો છું. મારવા ઉગામેલી મૂઠી; ઠોંસો; ગડદો સ્વિતંત્ર મીં(-મિ)હું વિ. મનમાં સમજે પણ બહાર દેખાવા ન દે તેવું મુક્ત વિ. (સં.) બંધનરહિત; છૂટું (૨) મુક્તિ પામેલું; મીં(-મિ)દડી સ્ત્રી. મીનડી; બિલાડી
મુક્તકન. (સં.) પાણીદાર મોતી જેવી એક કડી કે શ્લોકમાં મીં-મિ)દડું ન. મનડું; બિલાડું
જ પૂર્ણ અર્થ પ્રગટ કરતી ચમત્કૃતિયુક્ત કાવ્યરચના મીં-મિ)દડો છું. મીનડો; બિલાડો
મુક્તકંઠ વિ. (સં.) જોરથી કે બેધડક બોલનારું કે ગાનારું મુ. પું. “મુરબ્બી'નું ટૂંકુરૂપ
મુક્તકંઠે ક્રિવિ, સંકોચ રાખ્યા વિના; ઉમળકાથી મુ. ન. મુકામનું ટૂંકુંરૂપ
મુક્તવ્યાપાર પું. (સં.) અબાધિત વ્યાપાર; “ફિ-ટ્રેડ મુઆવજાપું. (અ.) બદલો; વળતર; ભરપાઈ મુક્તા (૦ફલ) (સં.) (-ળ) ન. મોતી મોકળાશ મુકટો છું. મુગટો; કીડો નીકળી ગયા પછીના રેશમમાંથી મુક્તિ સ્ત્રી. (સં.) મોક્ષ (૨) છુટકારો (૩) આઝાદી; વણેલું એક રેશમી વસ્ત્ર
મુક્તિદાતા છું. મોક્ષદાતા મુકદમ . (અ.) મુકાદમ (૨) કારીગરોનો અગ્રણી; મુક્તિપદ ન. મુક્તાવસ્થા; મોક્ષ; પરમધામ
જમાદાર (૩) આગેવાન; આગળ ચાલનાર (૪) મુક્તિપુરી સ્ત્રી. જયાં જવાથી મુક્તિ મળે તેવી નગરી મારફતિયો
કિામગીરી; દારોગાપણું (દ્વારકા, અયોધ્યા, મથુરા વગેરે); મોક્ષનગરી મુકદમી સ્ત્રી. મુકાદમી; કારીગરોના અગ્રણી તરીકેની મુક્તિ ફોજ સ્ત્રી, લશ્કરી ઢબે સંગઠિત કરવામાં આવેલું એક મુકદ્દમો છું. (અ.) દાવો; ખટલો; કેસ
ખ્રિસ્તી મિશન મુકદ્દર ન. (અ.) નસીબ; ભાગ્ય
મુક્તિ માર્ગ . (સં.) મુક્તિનો માર્ગ મોક્ષમાર્ગ; જ્ઞાનમાર્ગ મુકમ્મ(-સ્મિોલ વિ. (અ.) પૂરેપૂરું સંપૂર્ણ
મુખ ન. (સં.) મોં (૨) ચહેરો (૩) આગલો કે ઉપરનો મુકરદમ ૫. જુઓ “મુકાદમ'
ભાગ (૪) નદી જ્યાં દરિયાને મળે તે સ્થાન (૫) મુકદમો છું. મુકદ્દમો; દાવો; ખટલો
નાટકનું મૂળ કારણ કે બીજ, એક સંધિ (કા.શા.) મુકરર વિ. (અ. મુકરર) નિયત; નક્કી કરેલું; નિશ્ચિત મુખકલમ (સં.) (-ળ) ન. મુખરૂપી કમળ [છટા વગેરે
(૨) યોગ્ય; “એપ્રોપ્રિયેટ [કહીને ફરી જવું મુખકલા (સં.) (-ળા) સ્ત્રી. પું. મોંની શિક્કલ, શોભા, મુકરવું અ.ક્રિ. (સં. મા = નહિ + કરવું) નામુક્કર જવું; મુખચર્યા સ્ત્રી. (સં.) મુખના હાવભાવ મુકાણ ન મૂકવું તે; જતું કરવું તે
મુખચંદ્ર પું. મુખરૂપી ચંદ્ર; ચંદ્રના જેવું સુંદર મોટું મુકાદમ પં. (અ. મુકદમ) નાયક જમાદાર (૨) દારોગો મુખચિત્ર ન. ગ્રંથ, સામયિક વગેરેનું પ્રારંભમાં મુકાતું ચિત્ર (૩) કારીગરોનો આગેવાન
મુખડલું ન. જુઓ “મુખલડું મુકાદમી સ્ત્રી. મુકાદમનું કામ (૨) મજૂર-કારીગર વર્ગનું મુખડુંન.મોટું; મુખ (લાલિત્યવાચક) (૨) ગીત કેકવિતા
અગ્રણી તરીકે કરવાની કામગીરી (૩) જમાદારી ની આરંભની પંક્તિ કે પંક્તિઓ; સ્થાયી (સંગીત) મુકાબલો છું. (અ.) રહેઠાણ (૨) પડાવ; ઉતારો મુખતેસર વિ. (અ. મુખ્તસર) ટૂંકું; સારરૂપ; મુદ્દાસરનું મુકામ પું. (અ.) રહેઠાણ (૨) પડાવ; ઉતારો
(૨) અગત્યનું (ખાસ કરીને લખાણ). મુકામી વિ. (અ.) હંગામી મુકામવાળું; “રેસિડેન્ટ' (૨) મુખત્યાર વિ. (અ. મુખ્તાર) પોતાની મરજીમાં આવે તેમ રહીશ; કાયમી
કરવાને સત્તા અપાયેલું (૨) પું. એલચી; વકીલ મુકાવવું સક્રિ. “મૂકવું નું પ્રેરક
પ્રતિનિધિ આપનારું લખાણ; પાવર ઓફ એટર્ની મુકાવું અ.દિ. “મૂકવું'નું કર્મણિ
મુખત્યારનામું ન. પોતાના તરફથી કામ કરવાની સત્તા મુકુટ કું. (સં.) મુગટ; તાજ
મુખત્યારી સ્ત્રી. સદર પરવાનગી; કુલ સત્તા; અખત્યારપણું મુકુર પું. (સં.) આયનો; દર્પણ; અરીસો
મુખત્રિકોણ છું. (સં.) નદીના મુખ આગળ બનતો મુકુલ ન. (સં.) ખીલતી કળી (૨) વૃક્ષ, વેલ વગેરેમાં - ત્રિકોણાકાર પ્રદેશ; ‘ડેલ્ટા' આવતો ફૂલોનો મોર
મુખદ્વાર ન. (સં.) મકાનનું મુખ્ય બારણું; સિદ્ધાર મુકુલિત વિ. (સં.) કળીઓવાળું (૨) અડધું ઊઘડેલું મુખપત્ર છે. અમુક મંડળ કે સંસ્થાનું છાપું મુકુંદ પું. (સં.) વિષ્ણુ (૨) એક પ્રકારનો તાલ ખિચીત મુખપરીક્ષા પું. (સં.) લેખિત નહિ પણ મૌખિક પરીક્ષા મુક્કર વિ. (૪. મુકરર) ઠરાવેલું (૨) ક્રિ.વિ. જરૂર; મુખપાઠ પુ. ગોખવું - યાદ કરવું તે; મોઢે બોલવાનું તે
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |