Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગળકબારી)
૨ ૦ ૩
ગંગાપુજન ગળકબારી સ્ત્રી, મોટા દરવાજામાં રાખેલી બારી; ડોકાબારી ગળાટૂંપો પુ. ગળું ટૂંપી-દબાવીને મારી નાખવું તે ગળકવું કિ.વિ. ગહેકવું; ટહુકવું
ડિસકાં ગળાફાંસો ખું. ગળે ફાંસો ખાવો-દેવો તે ગળકાં ન.બ.વ. (ગળું ઉપરથી) ડૂબકાં; ડુબતી વખતનાં ગળાબૂડ વિ. ગળું બૂડે એવું; ગળચિયું ગળકો . એક વાર ચાખેલી વસ્તુનો રહી ગયેલો સ્વાદ ગળામણ ન. (સોનું રૂપું વગેરે) ગાળવાની રીત કે તેનું (૨) ચસકો
મહેનતાણું (૨) ગાળતાં નીકળેલો કચરો તિ ગળગળું વિ. (સર. સં. ગગંદ) પાણીપોચું; ઢીલું (૨) ગળાવ . ગળાયેલું હોય તે (૨) અડસટ્ટો-અંદાજ કાઢવો
દુઃખથી કે લાગણીથી હૈયું કે કંઠ ભરાઈ જવાથી થાય ગળાવવું સક્રિ. ‘ગળવું, ‘ગાળવું'નું પ્રેરક એવું; ગદ્ગદિત
ગળિયારો છું. (ગળી+સં. કાર) ગળીથી કપડાં સૂતર વગેરે ગળચકું ન. ગૂચકવું (ડૂબતાં) તરફડિયાં મારવાં તે; ગચરકું રંગનાર (૨) રંગનાર કારીગર ગળચકું ન. (સ્વા.) ઘચરકો, ખાટો-તીખો ઓડકાર ગળિયું વિ. (સં. ગલિ, પ્રા. ગલિઅ) બેઠું ઊઠે નહિ એવું ગળચટું વિ. જરા ગળપણના સ્વાદવાળું
(૨) નિર્માલ્ય (૩) જક્કી ગળચવાં ન.બ.વ. ગૂંચવાઈને બોત જેવા ઊભા રહેવું કે ગળિયેલ વિ. ગળીના રંગનું બોલતાં અચકાવું તે
[કે તુચ્છકારમાં) ગળિયેલ વિ. બેઠું ઊઠે નહીં તેવું (ઢોર); ગળિયું ગળચવું સક્રિ. ગળા સુધી ઈચવું: ખૂબ ખાવું (તિરસ્કાર ગળી સ્ત્રી. એક વનસ્પતિ (૨) એનાં પાંદડાંમાંથી કઢાતો ગળચવું ન. અચકાતાં અચકાતાં બોલવું તે ધિરેણું નીલો રંગ
[(૨) અવાજ; સૂર ગળચવું ન. (-વો) પૃ. ગળામાં પહેરવાનું પુરુષનું એક ગળું ન. (સં. ગલ, પ્રા. ગલઅ) શરીરનું એક અંગ-ગરદન ગળચિયું વિ. ગળા સુધી આવે એટલું ખાવા તે ખૂબંધ . ગળાનું એક ઘરેણું (૨) ગલપટ્ટો ગળચિયું ડૂબતા માણસનું ઉપરનીચે આવવું તે; ખૂબકાં ગળચી સ્ત્રી, ઢોરનો એક રોગ ગળચી સ્ત્રી. ગળું; બોચી; ગરદન
ગળપડુ વિ. પારકી વસ્તુ બથાવી પાડનારું (૨) ખોટો ગળચું ન. ગળું, ગળચી (તિરસ્કારમાં)
આરોપ મૂકનારું, આળ ચડાવનારું ગળણી સ્ત્રી, ગાળવાનું છિદ્રવાનું સાધન
ગળો સ્ત્રી. (સં. ગુડૂચી, પ્રા. ગલોઈ) એક વેલ; ગડૂચી ગળણું ન. પાણી વગેરે પ્રવાહી ગાળવાનો કપડાનો કકડો ગળોટી શ્રી. (સં. ગલપટ્ટિકા, પ્રા. ગલપટ્ટિયા) ગળે ગળતી સ્ત્રી, (સં. ગલતી) જેમાંથી ટીપેટીપે પાણી ગળ્યા બાંધવાની લૂગડાની પટ્ટી; “નેક-ટાઈ’
કરે એવું શિવલિંગ ઉપર લટકાવાતું પાણીનું વાસણ ગળ્યું વિ. (સં. ગુલ્ય પરથી) ગોળ સાકરના જેવા ગળથૂથી સ્ત્રી. (સં. ગુડ, પ્રા. ગુલ = ગોળ+ધૂથી = સ્વાદવાળું; મીઠા સ્વાદનું
પૂમડું) તરત જન્મેલા બાળકને આપવાનું ગોળ ઘી તથા ગળ્યું (મધ, સાકર) વિ. મધ, સાકર જેવું બહુ ગળ્યું પાણીનું મિશ્રણ કે તે પાવાની ક્રિયા
ગંગ સ્ત્રી. ગંગા નદી ગળધરી, ગળધી(-ધાઈ) સ્ત્રી. (ગળું + સં. દાહ). ગંગ કું. એક હિંદી કવિ
પિત્તવિકારથી ગળું બળવું તે; અન્નનળીની બળતરા ગંગરી સ્ત્રી. ગળે બંધાતી સગડી (કાશ્મીરમાં) ગળપણ ન. ગળ્યો સ્વાદ (૨) ગોળ ખાંડ જેવી ગળી વસ્તુ ગંગા સ્ત્રી. (સં.) પવિત્ર મનાતી એક નદી; ભાગીરથી ગળફો પુ. ગળામાંથી જે કફ મોંમાં આવતાં ઘૂંકીએ છીએ (૨) ગંગાજળ તે; બળખો
ગંગાગોળી સ્ત્રી. ગંગા જેવી પવિત્ર ગોળી (જે ગોળીમાંથી ગળબંધ પું. ગલપટ્ટો; ગબૂબંધ
બોટેલ વાસણે જ કાઢીને પાણી પિવાય છે તેને એમ ગળમાણું ન. એક ગળ્યું પેય ખિળાવાડ જેવું સ્થાન મશ્કરીમાં કહે.). હિોય તેવું (મુદ્રણ) ગળવાઈ સ્ત્રી. તૈયાર થયેલાં ગોળનાં માટલાં રાખવાનું ગંગાછાપ વિ. વચમાં મૂળ અને તળે-ઉપર ટીકા છાપી ગળવું સક્રિ. (સં. ગિલતિ, પ્રા. ગિલઇ) ગળામાં ઉતારી ગંગાજમની વિ. બે બાજુ જુદાજુદા રંગવાળું (૨) જુદીજુદી
જવું (૨) ગાળવું; શુદ્ધ કરવું (૩) અ.ક્રિ. બોલ્યું ન ધાતુઓનું બનેલું બોલ્યું કરવું
ગંગાજળ ન. ગંગા નદીનું (પવિત્ર) પાણી ગળવું અ.ક્રિ. (સં. ગલતિ, પ્રા. ગલઇ) ઝમવું (૨) ઓગ- ગંગાજળિયું વિ. ગંગાજળ જેવું [(૩) ઘોડાની એક જાત
બવું (૩) ઢીલું થવું; પાકવું (૪) અંદર ઊતરી જવું ગંગાજળી સ્ત્રી, ગંગાજળ રાખવાનું વાસણ (૨) તાંબાકુંડી ગળસૂર્ણ ન. ગળું સૂજી આવવું તે
ગંગાજળું વિ. ઘોડાની એક જાત ગળસ્થળ ન. (સં. ગલ્લDલ) ગળાનો-કંઠનો ભાગ ગંગાતટ પું. સં.) ગંગાનો કાંઠો-કિનારો ગળાકાપ વિ. (ગળું+કાપવું પરથી) ગળું કાપે એવું; વસમું ગંગાધર છું. (સં.) શિવ પૂજનવિધિ-વર ગળાકાપુ વિ. ગળું કાપનાર (૨) નિમકહરામ ગંગાપૂજન ન. ગંગાયાત્રા કરી ઘેર ગંગા લાવે ત્યારે કરાતો
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |