Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

SR No.: 020496
Original Sutra Author: N/A
Author: Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir
Publication Year: 2007
Total Pages: 900
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 28 MB

Page 207

કે
કુતકો
૧૯ ૦ કૃતક વિ. કૃત્રિમ; બનાવટી
કૃપાનાથ પું. (સં.) કૃપા કરવી જેના હાથની વાત છે એ કૃતકૃત્ય વિ. (સં.) પોતાની ફરજ પૂરી કરી ચૂક્યું હોય એવું કૃપાનિધિ પું. (-ધાન) ન. કૃપાના ભંડારરૂપ
(૨) તેના સંતોષવાળું [નિમકહરામ; લૂણહરામ કૃપાપાત્ર પું, ન. (વિવેકની ભાષામાં) પત્ર; કાગળ કૃતઘ્ન (બી) વિ. કરેલો ઉપકાર ભૂલી જાય એવું; કૃપાપાત્ર વિ. (૨) ન. કૃપાને યોગ્ય હોય તે) કૃતઘ્નતા સ્ત્રી. (સં.) કૃતઘ્નપણું; અપકાર
કૃપાયુક્ત વિ. (સં.) દયાળુ; કૃપાળુ કૃતજ્ઞ વિ. (સં.) કરેલા ઉપકારની કદર કરનારું; કૃપાલ (સં.) (-ળ, -ળુ) વિ. દયાળુ; કરુણાળુ નિમકહલાલ; લૂણહલાલ
કૃપાસિંધુ વિ., મું. (સં.) કૃપાનો સાગર; અપાર દયાવંત કિતશતા સ્ત્રી. (સં.) ઉપકારની લાગણી; કૃતજ્ઞપણું
(૨) પરમેશ્વર કૃતનિશ્ચય વિ. (સં.) નિશ્ચય કરી બેઠેલું, જેણે નિશ્ચય કરી કૃમિ પં. (સં.) કીડો (૨) પેટમાંનો એક જીવ; કરમિયો લીધો છે તેવું
કૃમિઘ્ન વિ. (સં.) કૃમિનો નાશ કરનારું કૂતપૂર્વ વિ. (સં.) અગાઉ કરેલું
કૃશ વિ. (સં.) દુર્બળ; સૂકું (૨) પાતળું, નાજુક કૃતયુગપું. (સં.) સત્યયુગ
કૃશતા સ્ત્રી. દુર્બળતા (૨) પાતળા હોવું તે (પાતળું અંગ કૃતાત્મા વિ. (સં.) જેને જ્ઞાનદશા પ્રાપ્ત થઈ છે તેવું કૃશાંગ વિ. (સં.) કૃશ અંગ-શરીરવાળું (૨) ન. દૂબળું કૃતાર્થ વિ. (સં.) કૃતકૃત્ય; જેનું કાર્ય સિદ્ધ થઈ ચૂક્યું છે કૃશાંગી વિ. સ્ત્રી. (સં.) કુશ-નાજુક શરીરવાળી સ્ત્રી
તેવું (૨) ૫. જૈનોના અતીત ચોવીસ તીર્થંકરોમાંના કુશોદર ન. (સં.) પાતળું પેટ (૨) વિ. પાતળા પેટવાળું ઓગણીસમાં
કૃશોદરી વિ. સ્ત્રી. (સં. કુશ-ઉદર) પાતળા પેટવાળી સ્ત્રી કૃતાંત છું. (સં.) મૃત્યુનો દેવ; યમ (૨) કાળ; મૃત્યુ કૃષક છું. (સં.) ખેડૂત (૨) બળદ કૃતિ સ્ત્રી. (સં.) કાર્ય; કામ (૨) રચના; સર્જન (૩) કૃષિ સ્ત્રી. (સં.) ખેતી (૨) ખેડ આચરણ; કરણી
દિવી તે; તફડંચી કૃષિક (-કાર) પું. (સં.) ખેડૂત; ખેડુ (૨) બળદ કૃતિચૌર્ય ન. (સં.) કોઈની રચના પોતાને નામે ચડાવી કૃષિજન્ય વિ. (સં.) ખેતીમાંથી ઉત્પન્ન કરી શકાય તેવું કતિસંગ્રહ ૫. લખાણોનો સંગ્રહ; સાહિત્યિક કે તે વિશેની કૃષિવિજ્ઞાન ન. (સં.) ખેતીના પાકનું ઉત્પાદન અંગેનું રચનાઓનો સંગ્રહ
- વિજ્ઞાન; “એગ્રોનોમી
યિા વિજ્ઞાન કૃતિહક્ક છું. કર્તુત્વનો માલિકીહક્ક; “કોપીરાઈટ' કૃષિવિદ્યા સ્ત્રી. (શાસ્ત્ર) ન. ખેતી વિશેની વિદ્યા કે શાસ્ત્ર કતી વિ. (સં.) કૃતકૃત્ય (૨) ભાગ્યશાળી (૩) વિદ્વાન કૃષીવલ ડું. (સં.) ખેડૂત; ખેડ [ર્ષાયેલું (૩) ખેડેલું કૃત્તિકા સ્ત્રી. (સં.) ત્રીજું નક્ષત્ર; કાતીસાડો
કૃષ્ટ વિ. (સં.) તાણેલું; ખેંચેલું; ખેંચી કઢાયેલું ૨) આકકૃતપ્રત્યય પં. (સં.) ધાતુને લાગી નવો શબ્દ બનાવતો કૃષ્ટિ સ્ત્રી. (સં.) ખેતી, ખેડાણ
પ્રત્યય; જેમકે, અક(ધારકો, આમણું (લોભામણું) વગેરે કૃષ્ણ વિ. (સં.) શ્યામ; કાળું (૨) અંધારિયું (૩) પં. કૃત્ય ન. (સં.) કાર્ય; કામ (૨) આચરણ; વર્તન (૩) વિષ્ણુનો આઠમો અવતાર (૪) પરાશરના પુત્ર;
ભૂમિતિમાં રચના કરવાને અંગેનો સિદ્ધાંત; “પ્રોબ્લેમ દ્વૈપાવન વ્યાસ (૪) કાયદો; “એક્ટ'
કૃષ્ણતા સ્ત્રી. (સં.) કાળાશ કૃત્યા સ્ત્રી. (સં.) મેલી દેવી; મેલડી (૨) ડાકણ; ચુડેલ કૃષ્ણપક્ષ પુ., ન. (સં.) ચાંદ્ર માસનો વદ પક્ષ; અંધારિયું
(૩) જાદુ કરનારી સ્ત્રી (૪) કર્કશા; શંખણી કૃષ્ણસાર છું. (સં.) કાળિયાર મૃગ [(૩) દુર્ગાદેવી કૃત્રિમ વિ. (સં.) બનાવટી; અકુદરતી
કષ્ણા સ્ત્રી, (સં.) દ્રૌપદી (૨) દક્ષિણ ભારતની એક નદી કૃદંત પં., ન. (સં.) જે ક્રિયારૂપ મુખ્ય ક્રિયાપદ તરીકે કૃષ્ણાગર(-૨)ન. (સં. કૃષ્ણાગુરુ) કાળું અગરુ; કૃષ્ણચંદન
આવી શકતું નથી પણ મુખ્ય ક્રિયાપદની પૂર્ણકાલિક કૃષ્ણાર્પણ ન. શ્રીકૃષ્ણને અર્પણ કરેલું તે; ઈશ્વરાર્પણ ક્રિયા દર્શાવવા ક્રિયાવિશેષણની પેઠે પ્રયોજાય છે તે. કૃષ્ણાવતાર છું. (સં.) વિષ્ણુનો આઠમો અવતારઆઠમ
જેમ કે, કરતું, કરનારું, કરેલું વગેરે નીચ; દુષ્ટ કૃષ્ણાષ્ટમી સ્ત્રી. (સં.) શ્રીકૃષ્ણની જન્મતિથિ; શ્રાવણ વદ કૃપા વિ. (સં.) કંજૂસ; લોભી (૨) દીન; દયાપાત્ર (૩). વિ. (સં.) ખેડી શકાય તેવું કૃપણતા સ્ત્રી. (સં.) કંજૂસાઈ; કાર્પશ્ય
કે સંયો. (સં. કિમ્) અથવા; યા; વા કૃપયા ક્રિ.વિ. (સં.) મહેરબાની કરીને
કે સંયો. વાક્યને અંતે આવતાં પ્રશ્નસૂચક. ઉદા. આવશો કૃપા સ્ત્રી. (સં.) મહેરબાની (૨) દયા (૩) રહેમ કે? (૨) ઉક્તિ-બોધક સંયોજક ઉદા. મેં એને કહ્યું કપાણ . (સં.) તરવાર; ખડગ; કિરપાણ
કે આવ; કારણ કે, જેમ કે, કેમ કે વગેરે (૩) નિરર્થક કૃપાણિકા સ્ત્રી. (સં.) કટાર (હથિયાર)
સંબોધક. “જે સર્વનામ આગળ આમ વપરાય છે. કૃપાદૃષ્ટિ સ્ત્રી. (સં.) કૃપાભરી દષ્ટિ; રહેમનજર
દુષ્યત રાજા કે જેને શકુંતલાનો વિયોગ ભોગવવો