Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[[ઈ
કુંતિ )
૧ ૮s કુંઠિત વિ. (સં.) બૂઠું; ખાંડું (૨) રૂંધાયેલું; અટકી પડેલું જાડો છેડો (૩) સંકીર્ણ માનસિક ગ્રંથિ ધરાવનાર
કુંભ મું. (સં.) ઘડો (૨) હાથીના માથા ઉપર બે બાજુ કુંડ પું. (સં.) જમીન ખોદી બાંધેલો ખાડો (યજ્ઞ માટેનો); ઊપસી આવેલો ભાગ; ગંડસ્થળ (૩) એક રાશિ (૪)
વેદી (૨) પાણી માટેનો પાકો પગથિયાવાળો હોજ ચૌદ શેરનું એવું વજન-માપ (૩) કુંડના આકારનું પાત્ર (૪) બલિ આપવાની જગા કુંભક પું. (સં.) પ્રાણાયામ કરતાં શ્વાસ રૂંધી રાખવો તે (૫) કુંડી; નાનો હવાડો (૬) ખાડો (૭) કુંડપુત્ર; કુંભકર્ણ પું. (સં.) રાવણનો એક ભાઈ (૨) તેના જેવો વ્યભિચારથી ઉત્પન્ન થયેલો પુત્ર
ઊંઘણશી માણસ કુંડકુંવર પુ. સધવા સ્ત્રીમાં પરપુરુષને થયેલ પુત્ર-સંતાન કુંભકાર છું. (સં.) કુંભાર કુંડલ ન. (સં.) (-ળ) કાને પહેરવાનું એક ઘરેણું કુંભમેળો ૫. કુંભમેળો, મોટો મેળો (૨) દર બાર વરસે કુંડલિની સ્ત્રી. (સં.) મૂલાધારમાં સુષુમ્મા નાડીની જડની ભરાતો એક હિંદુ મેળો
[રાશિ નીચે રહેતી મનાતી એક સર્પાકાર શક્તિ; જેને જાગ્રત કુંભરાશિ સ્ત્રી, (સં.) કુંભ; બાર રાશિઓમાંની અગિયારમી
કરવી એ યોગીઓનો એક મહા પુરુષાર્થ ગણાય છે. કુંભસ્થળ(-ળ) ન. હાથીનું લમણું; ગંડસ્થળ કુંડલી સ્ત્રી. (સં.) નાનું કૂંડાળું (૨) લાકડી ભાલા વગેરેને કુંભાર પું. (સં. કુંભકાર, પ્રા. કુંભઆર) માટીનાં વાસણ
છેડે બેસાડાતી ધાતુની ખોળી (૩) ગ્રહ વગેરેની ઘડનાર એક જ્ઞાતિનો માણસ (૨) અણઘડ અથવા
ગણતરીનું ખાનાવાળું ચોકઠું કે ચકરડું (જયો.) મૂર્ખ માણસ કુંડળ ન. (સં. કુંડલ) કુંડલ; કાનનું એક ઘરેણું કુંભારકામ ના કુંભારનું કામ; કુંભારી કામ કુંડળી સ્ત્રી, જુઓ “કુંડલી”
કુંભારવાડો . કુંભારો રહેતા હોય તે વાસ કુંડાળું ન. ગોળ વર્તુળ
કુંભારી વિ. કુંભારને લગતું કુંડી સ્ત્રી, જુઓ “કૂંડી'
કુંભારી સ્ત્રી, એક પ્રકારની ભમરી; અંજનહારી કુન. કુંડા જેવું પહોળા મોંનું નાનું મોટું કોરું (૨) છોડ કુંભિયો છું. જુઓ “કુંભિયો'
વાવવાનું માટીનું વાસણ (૩) ઢોર માટે દાણાભરી કુંબિલ વિ. પં. અધૂરે માસે જન્મેલું બાળક રાખવાનું વાસણ (૪) ચોમાસામાં પાણી ભરાઈ રહે કુંભી સ્ત્રી. (સં. કુંભક) જુઓ “કૂંભી’ તેવી ખેતરાઉ વિશાળ જમીન
કુંભી સ્ત્રી. (સં.) નાનો કુંભ-ઘડો (૨) નાનું કુલ્લું કુંત, (ક) પું(સં.) ભાલો
(મશાલમાં તેલ પૂરવા માટે) કુંતલ પું. (સં.) માથાના વાળ; જુલકું (૨) હળ કુંભીપાક છું. (સં.) એક જાતનું નરક (૨) માર; ઠોક કુંતા-તી) (સં.) સ્ત્રી. શૂરસેન યાદવની પુત્રી - કુંવર પું. (સં. કુમાર, કુમારક, પ્રા. કુમાર-કુમારઅ) કુંવારો
કુંતીપ્રદેશના રાજા કુંતીભોજની દત્તક દીકરી અને છોકરો (૨) રાજકુમાર (૩) પુત્ર-લાડકો પુત્ર પાંડુરાજાની પત્ની
કુંવરપછેડો છું. રાજકુટુંબમાં સંતાન જન્મે તે પ્રસંગે પ્રજા કુંતાગ્ર ન. (સં.) ભાલાની અણી
તરફથી રાજયને અપાતી ભેટ કુંતીસુત છું. કુંતીનો પુત્ર
કુંવરી સ્ત્રી. (સં. કુમારી) કુંવારી કન્યા (૨) રાજકુમારી કુંઘુનાથ પું. (સં.) જૈનોના વર્તમાન ચોવીસ તીર્થંકરોમાંના (૩) દીકરી; લાડકી દીકરી સત્તરમાં
[(૨) એનું ફૂલ કુંવાર સ્ત્રી. (સં. કુમારી) એક વનસ્પતિ ઔષધિ કુંદ પું, ન. (સં.) એક જાતનો મોગરો; કસ્તૂરી મોગરો કુંવારકા સ્ત્રી. (સં. કુમારિકા) કુંવારી કન્યા (૨) સમુદ્રને કુંદ વિ. (ફા.) પાણી વિનાનું (હથિયાર); બૂઠું
મળતી ન હોય એવી નદી કુંદન ન. શુદ્ધ સોનું; સુવર્ણ
કુંવારવું ન. (સં. કુમાર ઉપરથી) નાના બાળકના મરણ કુંદવ વિ. કૃશ; દૂબળું
પાછળ અપાતું ભોજન (૨) કુંવારું બાળક કુંદુ વિ. ઠાંસાઈ-ભરાઈ ગયેલું; રૂંધાયેલું (૨) તેવો અવાજ કુંવારપાઠું ન. કુંવારનો બરછી જેવો શણગો (આમાંથી કરતું (૩) તેજ વગરનું; બુઠું
એળિયો બને છે.) કુંદી સ્ત્રી. (હિ.) ધોયેલાં કપડાંને ટીપીને સફાઈદાર કુંવારિકા સ્ત્રી. જુઓ “કુંવારકા
કરવાનું એક ઓજાર; લાકડાની મોગરી (૨) ધોયેલાં કુંવારી વિ., સ્ત્રી (સં. કુમારી) સમુદ્રને નહિ મળતી કપડાંને સફાઈદાર કરવાની ક્રિયા; ઇસ્ત્રી કરવી તે (નદી) (૨) જેનું વાગ્દાન થયું નથી તેવી છોકરી (૩) ટીપવું-મારવું તે
કે કન્યા કુંદીપાક . માર; ઠોક (બંદૂકના કૂદાથી થતો સખત માર) કુંવારું વિ. (સં. કુમારક) નહિ પરણેલું; અપરિણીત કુંદો પુ. (ફા.) દંડૂકો; ધોકો (૨) લાકડી અથવા બંદૂકનો કૂઈ સ્ત્રી. (સં. કૂપિકા, પ્રા. લૂઈઆ) નાનો કૂવો
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |