Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કથની
૧૪૪
[[કદાવર કથની સ્ત્રી, કથા; વાત (૨) કહેવાની રીત; કહેણી (૩) કદડો . રેશમ કે સૂતરનો કંદોરો (૨) કાદવ કૂથલી (૪) ગમ્યું
કદમ ન. (સં.) કદંબનું ઝાડ
[પાપ કથની વિ. સં.) કહેવા જેવું યોગ્ય
કદન ન. (સં.) ઘાતકીપણે મારવું તે; વધ (૨) દુઃખ (૩) કથયિતવ્ય વિ. (સં. કથયુ ઉપરથી વિધ્યર્થકૃત) કહેવા કદમન. (અ.) પગલું; ડગલું (૩) બે પગલાં વચ્ચેનું અંતર
યોગ્ય; કહેવા જેવું (૨) ન. કહેવાની હકીકત; કહેવા કદમપેશી સ્ત્રી. પગપેસારો યોગ્ય કથન (કથિતવ્ય અશુદ્ધ છે.).
કદમબોસ વિ. ચરણ ચૂમનારું (૨) નમ્ર; આજ્ઞાંકિત કથરોટ સ્ત્રી. (સં. કાષ્ઠ+વાટી) મોટો થાળ
કદમબોસી સ્ત્રી, ચરણ ચૂમવા તે (૨) દંડવત પ્રણામ; કવુિં સક્રિ. (સં. કથુ) કહેવું; બોલવું (૨) કથા-વાર્તા નમસ્કાર (૩) ખુશામત કરવી (૩) ટીકા કે વિવેચન કરવું
કદમી વિ. (અ. કદીમ) પ્રાચીન (૨) શરૂમાં ગુજરાતમાં કથળવું અ.ક્રિ. (સં. કુસ્થલૂ) ઊતરી જવું (હાડકું વગેરે) આવનાર (પારસીના બે વિભાગ - કદમી ને
(૨) બગડવું; વણસવું (૩) સ્થાનભ્રષ્ટ થવું શહેનશાહી – માંના એકનું) (૩) અસલી; જૂનું કથા સ્ત્રી. (સં.) વાર્તા; કહાણી (૨) ઈશ્વર કે ધર્મ સંબંધી કદર સ્ત્રી. (અ. કદ્ર) યોગ્ય કિંમત કરવી તે; ભૂજ
ભાષણ, કીર્તન કે વાર્તા કરવી તે (૩) વૃત્તાંત; ચરિત્ર કદરજ વિ. (સં. કદર્ય) કંજૂસ (૨) પાજી (૩) કદરૂપું કથાકાર છું. કથા કહેનાર (૨) વાર્તા બનાવનાર તિ કદરદાન વિ. કદર જાણે એવું; ગુણજ્ઞ (૨) આશ્રયદાતા કથાકીર્તન ન. ઈશ્વર કે ધર્મસંબંધી વાતો કે ભજનો કરવાં કદરદાની સ્ત્રી. કદરદાન હોવું તે; કદર જાણવી તે કથાઘટક . કથાનું બીજરૂપ ઘટક; “મોટિફ’ કદર(રા)વું અ.ક્રિ. (“કજળવું' ઉપરથી) ઓલવાવું; કથાક્રમ પુ. (સ.) દરરોજ કથા-વાતો કરવાનો કાર્યક્રમ બુઝાવું (દીવાનું કે દેવતા). કથાનક ન. (સં.) કથાનો ભાગ-હિસ્સો (૨) આડકથા; કદરી વિ. કંજૂસ; કુપણ ઉપકથા
કદરી વિ. કદરદાન; કદર કરનારું કથાનક ન. ખરાબ જગ્યા
[વાતચીત કદરૂપું વિ. (સં. કદરૂપ) કૂબડું; બેડોળ કથિત વિ. (સં.) કહેલું; કહેવાતું; વર્ણવેલું (૨) ન. કથન; કદર્ય વિ. (સં.) કંજૂસ (૨) ડરપોક; કાયર કથીર ન. (સં. કસ્તીર, પ્રા. કથીર) કલાઈ અને સીસાની કદર્યતા સ્ત્રી. (સં.) કંજૂસાઈ (૨) કાયરતા
મેળવણીથી બનેલી ધાતુ જસત (૨) હલકા-તુચ્છ વસ્તુ કદલી (સં.) (-ળી) સ્ત્રી. કેળ કથીરી સ્ત્રી. ઢોરના વાળમાં કે કાનમાં ચોટતું એક જીવડું; કદલીજંઘા વિ. સં.) કેળ જેવા સુંદર સાથળવાળી (સ્ત્રી) ગિગોડી
કદલી(-ળી)નાલ(-ળ) સ્ત્રી. કેળના થડની અંદરનો કથીર છું. મોટી કથીરી; ગિગોડો
સુંવાળો ભાગ-ગાળો કથોદ્યાત છું. (સં.) કથાની શરૂઆતનો ભાગ; કદલી(-ળી)પુષ્પ ન. (સં.) કેળનું ફૂલ પ્રસ્તાવના; આમુખ (૨) નાટકમાં સૂત્રધારની વાત; કદલી(-ળી)ફલ(-ળ) ન. કેળું
[ જ્ઞા ઉપરાંત પહેલ-વહેલો રંગભૂમિ પર પાત્રનો પ્રવેશ કદલી(-ળી)વન ન, કેળોનું વન; ઘણી કેળો હોય એવી (૩) નાટ્ય-કથામાં સૂત્રધાર વગેરેના આમંત્રિતોના કદલી(-ળી)સ્તંભ છું. કેળનો થાંભલો સંભાષણ વાળો ભાગ
કદવા સ્ત્રી. કદુવા; શાપ કથોલ સ્ત્રી. (ક+સ્થલ) સારા લાગનો અભાવ (૨) કદહાડો છું. અમંગળ દિવસ (૨) મુશ્કેલીનો દિવસ કથળવું તે
વિડ ભરેલું કદળી સ્ત્રી, જુઓ “કદલી કથીરું(-લું) વિ. કઠેકાણાનું (૨) લાગ વિનાનું (૩) અગ- કદળીનાલ(-ળ) સ્ત્રી. જુઓ કદલીનાલ' કથ્થક વિ. (સં.) નૃત્યનો એક પ્રકાર
કદળીપુષ્પ ન. જુઓ “કદલીપુષ્પ કથ્થાઈ વિ. કાથાના જેવા રંગનું નિ. કહેવાની હકીકત કદળીફળ ન. જુઓ “કદલી ફૂલ' કથ્ય વિ. (સં.) કહેવા જેવું; મોટેથી બોલીને કહેવાતું (૨). કદળીવન ન. જુઓ “કદળીવન' કદ પૂર્વ. (સં. કદ) કુ= ખરાબ, નિઘ' એ અર્થ બતાવતો કદળીસ્થંભ પૃ. જુઓ “કદલીÚભ'
(નામ પૂર્વે આવતો) પૂર્વગ. ઉદા. કદરૂપું કદંબ ન. (સં.) મોટા પાંદડાંવાળું એક ફૂલઝાડ; કદમ કદ ન. (અ. કદ) શરીરની ઊંચાઈ-જાડાઈ (૨) પ્રમાણ; કદા ક્રિ.વિ. (સં.) ક્યારે (૨) કોઈ સમયે હિોય તો વિસ્તાર, આકાર (૩) વજન; ભાર; બોજ (૪) કદાચ ક્રિ.વિ. દૈવયોગે; રખેને (૨) ક્યારેક (૩) જો એમ પદવી; દરજ્જો
કદાચિત્ ક્રિ.વિ. (સં.) કોઈ વખતે; ક્યારેક હિરગિજ કદ-કાઠી સ્ત્રી, (સં.) શારીરિક બાંધો
કદાપિ કિ.વિ. (સં.) કદાચિત (૨) કોઈ દહાડો પણ; કદક્ષર પું. ખરાબ અક્ષર (૨) વિ. ખરાબ અસરવાળું કદાવર (ફા.) મોટા કદ કે આકૃતિવાળું (૨) મજબૂત; લઠ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020496 |
| Book Title | Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mafatlal A Bhavsar |
| Publisher | Navbharat Sahitya Mandir |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 900 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 28 MB |